​Altaylar’dan Hereke’ye: Türk halıcılığının ince işi

Hereke halısının izini sürmek için Kocaeli Körfez'e gittim.

“Bu halıyı diğerlerinden ayıran ne?' diye soracak olursanız.

İran, Özbek ya da Afgan el halıları gibi tığ ile değil, parmaklarla dokunuyor. Hereke'ye özgü 'Gördes düğümü' olarak bilinen 'çift düğüm' tekniği kullanılırken, saç teli kadar ince ipek ipliklerdeki her düğüm sabır ve ustalık gerektiriyor.

Dokumcılık yapan kişi sayısı 500'e kadar düşmüş durumda. Yine de Hereke halısı Fransa'dan Avustralya'ya, İtalya'dan Beyaz Rusya'ya tam 123 ülkeye ihraç ediliyor. ABD %35 pay ile birinci, Japonya ise %28 pay ile ikinci sırada.

Ne yazık ki, Çin, 'Hereke' halısının adını yasal hale getirmek için bir yerleşim yerine 'Hereke' adını vermiş. Fabrikasyon üretim Çin halıları, %100 ipek olmasa da 'ipek' olarak pazarlanıyor.

'Pazırık': Dünyanın en eski halısı

Peki Dünyanın bilinen ilk halısının Türklere ait olduğunu biliyor muydunuz? Rus arkeolog Rudenko'nun Altay Dağları eteklerinde bir buzul içinde bulduğu 2500 yıllık Pazırık halısı, dünyanın en eski halısı. Sanat tarihçileri ve arkeologlara göre Türklere ait. Çünkü “İran Düğümü' asimetrik “Türk Düğümü' ise simetrik olur. İç bordürde geyikler ve dış bordürde ise ata binen erkekler var. Bugün St. Petersburg'da sergilenen bu halı, halının dünya kültürüne Türklerden yayıldığını gösteriyor.