Dünyanın sıcak saatleri, Twitter'da bilgi kirliliğine dönüştü
2 Temmuz 2019 akşam saatlerinde dünya siyasetinin en önemli noktalarında başlayan 'olağandışı' hareketler, birçok farklı haber platformunu ve özellikle de sosyal medyayı harekete geçirdi.
ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence'in 'acil koduyla' Beyaz Saray'a çağrılması, Rusya Devlet Başkanı Putin'in tüm randevularını iptal etmesi ve Avrupa Komisyonu Güvenlik Konseyi'nin de Brüksel'de toplantıya çağrılması gibi üst üste gerçekleşen 'dikkat çekici' olaylar, ajanslar kadar sosyal medya hesaplarını da bir anda tek bir konuda analiz ve yorumlara teşne kıldı. Bu konudaki temel problem ise yorum ve analizlere eklenen yalan haberlerdi.
Türkiye'de 2 Temmuz akşamı, yalnızca birkaç saat içerisinde yaklaşık 500 binlik 'Donald Trump eksenli' Google araması yapılması, Türkiye'de doğrulanmamış haberlere dair bakış açısını ortaya koydu.
2 Temmuz akşamı haber üreticiler, sosyal medya platformları ve ajanslar oldukça 'kritik' birkaç saat yaşadı. Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve Avrupa'da başlayan olağandışı hareketlilik birçok farklı haberle sürekli olarak desteklendi. Beyaz Saray'da acil durum ilanı sonrası başlayan sıcak saatler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bütün randevularını iptal etmesiyle devam etti. Dış basında yer alan haberlere göre; Avrupa Birliği Güvenlik Konseyi, Brüksel'de acil toplantıya çağrıldı. Tüm bunlar gerçekleşirken özellikle sosyal medya üzerinden başlayan 'doğrulamadan haber verme' tutkusu, birçok farklı iddiayı da beraberinde getirmiş oldu.
Donald Trump'ın sağlık durumunun iyi olmadığı iddiasıyla başlayıp 'Donald Trump öldü' düşüncesine kadar ilerleyen bilgi kirliliği, Başkan Yardımcısı Pence'in randevularını iptali ve ısrarla gelmeyen Beyaz Saray açıklamasıyla iyiden iyiye hızlandı. Beyaz Saray'dan 'Başkan'ın sağlık durumu iyi' açıklaması gelene kadar geçen süreçte yüzlerce farklı sosyal medya kullanıcısının analizleri süreci bambaşka bir noktaya yönlendirdi.
Twitter'da 2 Temmuz 2018 günü paylaşılan fotoğraf, Trump'ın kanlar içerisinde olduğunu iddia etti. Söz konusu görüntünün orijinal haline 1 Nisan 2007 tarihinde yayınlanan WWE tarafından düzenlenen WrestleMania isimli etkinliğin 23. bölümünden ulaşıldığı bilgisi yayılana kadar süreçte çok sayıda insan Donald Trump'ın gerçekten öldüğünü düşünerek onlarca farklı paylaşımda bulundu.
Türkiye zirvede
2 Temmuz akşamı, sosyal medyada Donald Trump'ı merkeze alan iddialar dillendirildikçe bu durum Google aramalarına da yansıdı. Yalnızca birkaç saat içinde 'Donald Trump'a dair' 500 bini aşkın arama yapıldı. Donald Trump'ın öldüğü yönündeki sosyal medya paylaşımlarından büyük ölçüde etkilenen kitle, Google üzerinden gerçeğe ulaşmaya çalışsa da 'manipülasyon' ve 'yanlış yönlendirme' birçok insanın, onlarca hatalı bilgi ve iddiayı paylaşmasına vesile oldu.
Gerçek neydi?
ABD ve Çin cephesinden net bir açıklama gelmemekle birlikte, hareketliliğin Rusya açısından anlamı belli olmuş durumda. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, gazetecilere yaptığı açıklamada, Putin’in, 14 Rus denizcinin hayatını kaybettiği yangın nedeniyle programını iptal ettiğini, kısa süre içinde Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile bir araya geleceğini belirtti.
Rusya Savunma Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Rusya Deniz Kuvvetleri için okyanusu inceleyen Rus su altı araştırma gemisinde 1 Temmuz'da yangın çıktığı bildirilmişti. Açıklamada, biyometrik ölçümlerin yapıldığı sırada çıkan yangında 14 denizcinin öldüğü belirtilmişti. Rus basınında çıkan bazı haberlerde, yangının 'Loşarik' adıyla bilinen ve nükleer enerjiyle çalışan istihbarat denizaltısında çıktığı öne sürülüyor.
Nükleer sızıntı iddiası yalanlandı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile görüşme gerçekleştirerek olayın ayrıntıları hakkında detaylı bir çalışma istedi. Nükleer araştırma gemisinde yaşanan yangın faciasından sonra Reuters haber ajansı, Norveç’in Rusya yönünde aşırı radyasyon akışını tespit ettiğini iddia etti.
Yaşanan olayla ilgili Reuters haber ajansı tarafından ortaya atılan iddianın ardından Norveç ve Rusya tarafından açıklamalar beklendi. Rusya Savunma Bakanlığı gece yarısı yaptığı açıklamada, Norveç tarafından kendilerine yönelik herhangi bir radyasyon sızıntısına dair uyarı gelmediğini açıklayarak haberi yalanladı. Norveçtarafı ise aynı doğrultuda açıklama yaparak, bölgede radyasyon seviyesinde artış gözlemlenmediğini belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı aynı açıklamanın detayında yaşanan yangının gemide yaşanan gaz sıkışmasından meydana geldiğini aktardı.
