Herhangi bir sektörde güçlü olmak, beraberinde getirdiği birçok farklı avantaja ek olarak çeşitli problemler de meydana getiriyor. Dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinin kendi alanlarında sahip olduğu 'rakipsizlik' onları her an tetikte olmak noktasında cesaretlendirmekten büyük ölçüde uzaklaştırıyor. Özellikle Google ekseninde bahsedebileceğimiz 'rakipsizlik' şirket içi kararları ve genel yaklaşımları kolay biçimde değiştirdi. Birçok farklı parametrede kendini gösterebilen 'rahatlık', kullanıcı odaklı olmanın aksine 'kullanıcılar üzerinden nasıl daha fazla kazanabilirim' önermesine dönüşmek üzere.

Aylardır farklı konu ve dava dosyaları özelinde sürekli olarak konuştuğumuz ve artık dillere pelesenk hale gelen 'Facebook skandalı', 'Google skandalı' gibi söylemler, şirketler için tatsız fakat güçlü bir şöhrete dönüşmüş durumda. Dünyanın en sık kullanılan sosyal medya platformlarından biri konumunda yer alan Facebook'un kullanıcı kişisel verilerini rıza almaksızın Microsoft, Amazon, Spotify gibi dev şirketlerle paylaştığı ve söz konusu veri miktarının Facebook'un açıkladığından çok daha büyük boyutlarda olduğu bilgisinin ortaya çıkmasıyla çok sayıda eleştiri, şirketin başını ağrıtmaya yetmişti.

Facebook'un başına gelenleri farklı eksenlerde kendi bünyesinde yaşayan Google da, 'benzer hataların' bedelini güvenilirlik kaybıyla öderken şirketin sahip olduğu verileri başka şirketlerle, daha fazla gelir için paylaşması uzun süre konuşulmuştu. Google ve Facebook'un herhangi bir saiki dikkate almadan attığı adımların tamamı 'zirvede skandal' başlıklarıyla gündemden hiç düşmedi.

'Facebook, tüketicilerini onlardan bile daha iyi tanıyor'

Dev şirketlerin bitmek bilmeyen skandallarına son ek, Facebook'un yakından tanıdığı bir isim olan eski girişimci Roger McNamee'den geldi. Facebook'un erken dönem yatırımcıları arasında yer alan Roger McNamee, Facebook ve Google'ın kullanıcılarını manipüle ettiğini iddia etti. Şu an için Silikon Vadisi eleştirmenlerinden biri olarak görev yapan tecrübeli teknoloji otoritesi, 'kullanıcı davranışlarını etkilemek konusunda Çin'le yarışmak gibi bir zorunluluğumuz yok' açıklamasında bulunarak Facebook ve Google'ın tüketicilerini kendilerinden bile daha iyi tanıdıklarını ifade etti.

Facebook ve Google’ın Çin hükümetinin stratejilerinden ilhamla, davranış manipülasyonunu bir teknik olarak kullandıklarını söyleyen McNamee, "Çin’in teknoloji konusunda çok net bir stratejisi var. Sosyal kredi dedikleri bir yöntem izliyorlar ve vatandaşları hükümetin istediği şekilde yönetiyorlar," dedi. Şirketlerin kişiye özel reklam stratejisinin de kullanıcıları çok yakından tanımalarının bir sonucu olduğunu söyleyen McNamee, Facebook ve Google’ın kullanıcılar hakkında çok fazla veri topladığını ve bu şekilde insanları uzaktan yönetebildiklerini iddia etti.

"Herhangi bir sosyal medya platformuna üye olurken kabul ettiğimiz her şart, neredeyse tüm bilgilerimizi başkalarına emanet ettiğimiz bir düzenin parçası."

Facebook ve Google, kullanıcılarını neden manipüle ediyor?

Herhangi bir hedef kitle için herhangi bir ürün ortaya çıkaran her şirket, hedef kitlesi için uygun şartlar oluşturmak ister. Bu istek, daha fazla kazanmak merkezli olmakla beraber, eldeki verilerin fazlasıyla pazarlanabilir olmasıyla da yakından ilgili. Facebook ve Google, kopyaladığı verileri yabancı şirketlerle paylaşmak dışında bir kullanıcının herhangi bir ürünü alması yahut herhangi bir fikre angaje olması için de çeşitli hamleler gerçekleştiriyor.

Herhangi bir markanın ürününün o kullanıcı için tercih edilmesi noktasında devreye giren Facebook ve Google algoritmaları, kullanıcıların psikolojik olarak 'o ürüne yönelmesi' için ideal bir ortam oluşturmayı başarıyor. İki dev şirketin de 'reklamla' olan ilişkileri düşünüldüğünde korkunç bir yönlendirme-başarma eğrisinden bahsetmek mümkün hale geliyor. Facebook ve Google'ın manipülasyon hamleleri, bir kullanıcıya 'hiç aklında olmayan bir ürünü' satın aldırmayı başarabilir.