Amazon, 'yapay zeka' kullanarak düşük verimli çalışanları işten çıkardı

Hayatınız boyunca 'en sevdiğiniz' insanı düşünün. Konuşması, mimikleri, tavır ve davranışlarının sizin için sahip olduğu öneme odaklanın. Sevdiğiniz kişinin bu özelliklerin en azından büyük bölümünü 'bile isteye' inşa edemeyeceği kesin. Doğal hayatın akışı, onun sizin sevdiğiniz kişiye dönüşmesini sağlarken sizin de onun hareketlerine ve yaklaşımlarına sağlayabildiğiniz etkiyle var olduğunuz ortada. Tüm bu bilgiler bir kenara bundan yıllar önce ortaya atılan bir kavram, programlama ve planlananıgerçekleştirme noktasında 'hayalden gerçeğe' başlıklı bir yaklaşımlar silsilesi sunuyor.

Yapay zeka, varlığı ve yapabildikleriyle 'sizin istediğiniz gibi' şeyler sunan Android'ler ya da sadece kodlar olarak karşımıza çıkabiliyor. 5 milyar yıllık dünyada, zamanın bize sunduğu en büyük avantajlardan biri olarak tanımlanabilecek 'yapay zeka' kavramı, 1990'lı yılların başından itibaren bilim-kurgu romanlarının başrolünde yer aldı. IBM'in yapay zekalıDeep Blue bilgisayarı, Dünya Satranç Şampiyonu Kasparov'u yenerken 'yapay zeka geliyor!' nidaları da eş zamanlı olarak yükselmeye başladı. Yapay zekanın inşa süreci bu şekilde ilerlerken son 3 yıl içerisinde ona yapılan yatırımlar milyar dolar seviyelerine ulaştı. Sofia, Erica ve Atlas gibi insansı robotlar bu yatırımlarla ortaya çıktı. 'İnsanların yapabildiklerini, yapay zeka da yapabilir' düşüncesi dev şirketleri bu konuyu temel yörünge olarak belirleme ihtiyacına itti.

'Yeterince hızlı olamazsanız, işten çıkarılırsınız'

Amazon, birçok dünya devi şirketin yaptığı gibi 'yapay zeka' konusuna ayrı bir önem atfetti. The Verge tarafından yayınlanan belgelere göre Amazon, yapay zekayla gerçekleştirdiği çalışmaları bambaşka bir noktaya taşıdı. Şirket, yalnızca tek bir depolama sahasında aktif olarak çalışan yüzlerce işçiyi, verimlilik hedefini tutturamadıkları için işten çıkardı. Bu konuyu daha önemli ve konuşulmaya değer kılan temel nokta ise işten çıkarma hamlesinin otonom bir sistemle gerçekleştirilmesi. Amazon’un depolama sahalarında insanların zor ve stresli koşullarda çalıştığı, yeterince hızlı olmazlarsa işten çıkarılabildikleri sık sık dile getiriliyor. Yeterince hızlı olmayan çalışanın arkasında, o işi almaya hazır daha pek çok insan olduğu belirtiliyor.

75 depolama sahasında 125 bin çalışanı bulunan Amazon, bu insanların verimini otonom sistemlerle izlediği ve pek çok kişiyi makinelerin rakamsal kararlarıyla işten çıkardığı için eleştiriliyor. Yayınlanan belgelere göre sistem çalışanların iş kalitesini ve verimliliğini düzenli olarak takip ediyor. Beklenen hedefler tutmazsa bir üst yöneticiden onay dahi almadan ya uyarı veriyor ya da işten çıkarıyor. (Amazon bu eleştiriye cevap olarak yöneticilerin makinenin verdiği kararı değiştirebileceğini belirtiyor.)

'Yalnızca istatistik olarak yaklaşıyor, insani değerlere önem vermiyor!'

Amazon'u 'otonom işten çıkarma hamlesi' üzerinden eleştirenler, bu sistemin yalnızca istatistiklere değer veren bir makine olduğunu, insani değerlere hiçbir şekilde önem vermediğini ifade ediyor. Çalışanların en sık biçimde dile getirdiği mesele ise kendilerine otonom bir sistem tarafından takip edilen bir robot gibi davranılması. Otonom sistemin çalışanların verdikleri araları takip ettiği, çalışan zamanında yerine dönmezse onu uyardığı, hatta işten bile çıkarabildiği belirtiliyor. Kimi çalışanlar 'ara' zamanlamalarını tutturabilmek için tuvalete bile gidilemediğini söylüyor.

The Verge tarafından yayınlanan belgeler sonrası bir açıklama yayınlayan Amazon sözcüsü Ashley Robinson süreci şu şekilde anlatıyor:

• “Her şirket gibi Amazon’un da çalışanlarından performans beklentisi vardır. Hedeflenen seviyeye ulaşamayan çalışanları kendilerini geliştirebilmeleri için öncelikle yeni eğitimlere alıyoruz. Hiçbir çalışanı bu eğitimlerden geçirmeden ve onun hakkında doğru raporlar elde etmeden işten çıkarmıyoruz. Amazon büyüme sürecinde olan bir şirket ve çalışanlarımızın uzun dönemli kariyer planlamalarını destekliyoruz.”