İdeal tatil inşa edebiliriz

2023 Temmuz ayı kavurucu sıcaklarında bir sandalyeye oturun ve çocukken anne babanızla oynadığınız oyunları hatırlamaya çalışın. “Çocukluğum sokakta geçti, akşama kadar sokakta arkadaşlarımla oyun oynardım.” diyorsanız, şu an tam olarak “Ben yemedim, çocuğum yesin!”, “Ben yapamadım, o yapsın!” neslinin bir ferdi olduğunuz gerçeğiyle karşı karşıyasınız.

Bilgiyi farklı bir yerden alma imkânına sahip olmadığımız, didaktik bilgi aktarımıyla öğrendiğimiz zamanlardan; bilginin ve tecrübenin dönüştüğü, teknolojik gelişme ile bilgiye erişimin bireye indirgendiği bir zaman dilimine geldik. Gittiğimiz okullarda en büyük mucizenin iyi bir öğretmene denk gelmek olduğu, öğretmenliğin kutsandığı bir coğrafyada olduğumuz ise hâlen geçerliliğini koruyor. Peki bu gerçek, günümüz genç kuşakları için ne ifade ediyor?

Teknolojik gelişmelerin etkisiyle bazı ülkelerde modern eğitim sistemi daha da gelişirken bazıları standardın gerisinde kalıyor. Ülke olarak bu standardın ne kadarını yakalayabiliyoruz?

Yıl içinde eğitim süresine ve tatile ne kadar zaman ayırıyoruz? Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) tarafından geliştirilen ve Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (Programme for International Student Assessment) olarak adlandırılan PISA raporuna göre, dünyada en iyi eğitim veren ülkeler sıralanırken bazı kriterler baz alınmakta. Bu kriterlerden bir kısmını şu şekilde sıralamak mümkün:

• •Ülkede yer alan devlet okullarının durumu,
• • Öğrencilerin üniversiteye gitme oranları,
• • Eğitimin kalitesi,
• • Ülkede genel eğitim seviyesinin durumu,
• • Öğrencilerin sınavlardaki başarı durumları,
• • İyi eğitime ulaşılabilirlik durumu,
• • Kişilerin aldıkları eğitimden tatmin olma durumu,
• • Mezunların yeterlilik durumu ve iş bulabilme oranları.

2023 yılının değerlendirmesi göz önünde bulundurularak, eğitim sistemi ile ön plana çıkan ve kaliteli eğitim veren ülkeler ise şu şekilde:

• • Finlandiya
• • Güney Kore
• • Hollanda
• • Danimarka
• • İngiltere
• • İsveç
• • İsrail
• • ABD
• • Norveç
• • Japonya

Bu ülkeler, uluslararası alanda eğitim konusunda gösterdikleri başarılardan, eğitimli nüfus oranına kadar pek çok kriterde diğer ülkelerden üstün. Bu nedenle de dünyada en iyi eğitim veren ülkeler olarak gösterilmektedir. Dünya ülkelerinde eğitim süreleri ile tatil süreleri açısından farklılıklar görülse de Türkiye üç aylık bir tatil ve 180 iş günü eğitim süresi ile listenin 99. sırasında yer alıyor. Peki tatil aktivitelerini alternatif sunma sıralamalarında diğer ülkelerin imkânları ile Türkiye arasında ne gibi farklar mevcut?

Dosyanın planlama toplantısında Sakarya Adabilim okullarında tecrübe okulu ve pilot okul uygulamasına dahil devlet okulları dışında ücretsiz yaz okulu uygulamasına rast gelmedik. Kurucu eğitmenlerin özverili çalışmaları ile devam eden yaz okulu uygulaması takdir edilesi… Fakat yaz döneminde birçok ofiste sayıları artan çocuk nüfusuna da bakılacak olursa, her öğrencinin ücretsiz yaz okulu eğitimine dahil olabilmesi için ciddi planlamalar yapılması gerekiyor. Peki bunu PISA sıralamasında yüksek ülkeler nasıl çözüyor?

Eğitim deyince akla ilk gelen ülke olan Finlandiya, pek çok açıdan uzun yıllar en kaliteli eğitim sistemine sahip ülkeler arasında yer almakta. Finlandiya’da eğitim süresi 190 gün, yaz tatili süresi 2,5 ay. Eğitim konusunda her geçen sene kendisini geliştiren ülke, sıralamada en yüksek puana sahip ülkelerden… Özellikle orta öğretim seviyesindeki okulların başarısıyla dikkat çekmekte. Temel eğitim seviyesi ve ikinci eğitim seviyesi ücretsiz olan ülkede, yüksek eğitimlerin de büyük bir kısmı ücretsiz. Bu da gelir farkı gözetmeksizin herkesin iyi bir eğitim almasını sağlıyor. Ulusal bir sınav sitemi, okul sıralamaları ve teftiş sistemleri yok.

En iyi eğitim veren ülkelerden bir diğeri Güney Kore. Kore’de akademik yıl mart ayında başlayıp şubat ayında son bulur. İlk dönem, mart-temmuz aylarında beş ay sürer ve bunu bir aylık yaz tatili izler. İkinci dönem eylül ayında başlar ve şubat ayında sona erer ve aralık ayının ortasında başlayan ve ocak ayı sonunda son bulan bir buçuk aylık bir kış tatili olur. Güney Kore’de temel eğitim ücretsiz. Eğitim sistemi ile öğrencilere çok küçük yaştan itibaren disiplinli çalışma prensibi verilmekte. Bu da ilerleyen yaşlarda kişilerin daha disiplinli, başarılı ve sorumluluk sahibi olmalarını sağlıyor.

Hollanda, eğitim sisteminde en iyiler arasında yer alıyor. Uzun yıllar eğitim konusunda başarı gösteren ülkenin sistemi oturmuş. Hollanda’da eğitim süresi 200 gün, yaz tatili süresi ise 2,5 ay. Ülkede bulunan her vatandaş kendi inancına göre eğitim alma hakkına sahip. Ayrıca eğitim yapısı eşitlikçi. Eğitimin 5 yaşında başlaması zorunlu. Bu da kişilerin küçük yaştan itibaren eğitim almasına olanak sağlıyor. İlk ve orta öğretim seviyesinde eğitimler ücretsiz... Yüksek eğitim kalitesine sahip meslek okulları bulunan ülkede, liseden sonra bireyler meslek sahibi olabilecek düzeye geliyor. En çok yüksek öğretim veren üniversiteleri ile ön plana çıkan ülkede oldukça köklü üniversiteler bulunuyor. Bu üniversitelerde eğitim alan öğrenciler, donanımlı ve yeterli bir şekilde mezun oluyor. Bu durum öğrenciler için iş alanında büyük avantaj sağlıyor.

Danimarka, dünya çapında en iyi eğitim veren ülkeler arasında... Ülkede yüksek öğrenim düzeyi de oldukça yüksektir. Nitelikli eğitim sistemi ile ön plana çıkan ülke, en iyiler arasında gösterilmektedir. Ülkede 16 yaşına kadar yani liseye kadar eğitim zorunludur. Okullarda eğitim veren öğretmenler özenle seçilmekte, kaliteli bir eğitim için gereken yeterlilik aranmakta…

En iyi eğitim veren ülkeler listesinde İngiltere’nin eğitim kalitesi de oldukça yüksektir. Nitelikli ve kaliteli eğitim sistemi için hem köklü hem de modern bir sistem tanımlaması yapılabilir. İngiltere’de de eğitim 16 yaşına kadar zorunlu... İlkokuldan koleje kadar eğitim seviyeleri ücretsizdir ve devlet tarafından karşılanıyor. Her öğrenci için farklı eğitim ve okul seçenekleri bulunmakta...

Listenin devamındaki okullar içinde genel durum aşağı yukarı benzer özellikler gösteriyor. Ülkelerin eğitim standartlarındaki ortak özelliklerinin başında eğitime ücretsiz ve eşitlikçi erişim geliyor. Küçük yaşta eğitime başlanması, bireysel becerilerin geliştirilmesi ve mesleki eğitime yüklenilen anlam oldukça önemli yer teşkil etmekte… Bu ülkelerdeki çocuklar spor, sanat ve müzik eğitimine yüksek maliyetler ödemeden hayatın akışında sahip olma avantajına sahipler.

Sakarya Adabilim okulları ziyaretimizde, aslında bir ideal okul anlayışı etrafında toplanmış eğitimcilerin özverili çalışmalarına şahitlik ettik. Beyoğlu Anadolu İmam Hatip Lisesi örneğinde bir devlet okulunda nasıl ideal bir eğitim-öğretime sahip olunduğunu okuyacaksınız. Türkiye’de her iki okula giden öğrencilerin elde edebileceği imkânlara sahip okulların sayısı maalesef iki elin parmaklarını geçemeyecek kadar sınırlı… Şimdilerde öğrenciler açıklanan sınav sonuçlarına uygun yüksek öğrenim okullarına yerleşmek için tercih maratonundalar.

Bireysel öğrenmenin bu kadar aktif olduğu, teknolojinin öğrenmeyi kolaylaştırdığı içinde bulunduğumuz çağda, kendini geliştirmenin sınırı yok aslında.

Fakat bu sınırsızlık içinde coğrafyanın bize sunduğu kaderini değiştirecek yetkinliklere sahip genç neslin elinden tutmaya değil, onlarla yan yana yürümeye ihtiyacımız var.