Dijital oyunlar ve “sanal gerçeklik” üstüne bir sorgulama: S’parta

İçerisinde sanattan futbola, reklamcılıktan fuarcılığa, yazılımdan dijital oyunlara kadar birçok farklı alanı barındıran dünya eğlence sektörü, yaklaşık 2 trilyon dolarlık dev bir bütçeye hükmediyor. Gelişen teknolojiye paralel olarak dönüşüme uğrayan eğlence anlayışının, dünya genelinde her yaştan insanı etkisi altına alabilen ve en gözde yatırım alanlarından birine dönüşen başlıca sektörünü ise dijital yazılım ve oyun dünyası oluşturuyor. Dünyada yaklaşık 2,5 milyar insanı yakalamayı başarabilen çevrim içi (online) oyun sektörünün günümüzde ulaştığı ticaret hacmi ise yaklaşık 150 milyar dolar düzeyinde.

Üstelik oyunlar artık yalnızca hobi olarak vakit geçirmeyi sağlayan bir eğlence aracı olmanın çok ötesine geçerek, birçok meslek dalı ve kariyer inşasının zeminine dönüşerek, oyuncuların -üstelik büyük meblağlarda- para kazanmasının kapısını da açmış durumda. Ülkemizde de tekil olarak yaklaşık 35 milyon insanın çevrim içi oyuncu olduğu ve Türkiye orijinli oyunların yaklaşık 1 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaştığı dijital oyun sektöründe, e-spor gibi alanlarda oyun konsoluna sahip yaklaşık 10 milyon çevrim içi oyuncumuz da bulunuyor. Özellikle gelişmiş ülkelerde büyük yatırımlar yapılan, dünyanın önde gelen markaları ve spor kulüplerinin takımlar oluşturarak rakip olduğu, hatta gelinen noktada milli takımları da kurulan dijital oyun merkezli e-spor faaliyetleri, oyun ve eğlence sektörünün ilerleyen yıllarda da büyümeye devam edeceğinin en önemli göstergeleri.

Mavi Balina’nın araladığı kapı

Bununla birlikte oyun sektörü; oyunlarda yoğun şekilde yer alan ve özellikle çocuklar ile gençler açısından tehlikeli boyutlarda örnekler oluşturan şiddet, ölüm, müstehcenat, ırkçılık, ötekileştirme, terör ve İslamofobia gibi olgularla da gündemde.

• Son birkaç yılda özellikle çocuklar ve gençler arasında neden olduğu intiharlar nedeniyle sıkça gündeme gelen ve “Yeni Nesil Katil Oyun: Mavi Balina” başlıklı detaylı bir yazıyla (Dilara Yabul, Mart 2019) Nihayet okurlarının da ilgisine sunulan şiddet içerikli çevrim içi oyunlar, dizi sektörünün de ilgisinden kaçmamış olacak ki, geride bıraktığımız temmuz ayında ekrana gelen S’parta isimli Rus yapımı mini dizi, ditijal oyunların getirisi olan tartışmaları yeniden gündeme taşıyacak gibi görünüyor. Rus dizi sektörünün böylesi sıra dışı bir konuyla gündeme gelmesi ise şaşırtıcı değil elbette.

Zira “intihar macerası” türünde olması nedeniyle, Rusya başta olmak üzere çok sayıda dünya ülkesinde çocuklar ve gençlerin intiharlarına neden olan Mavi Balina (Blue Whale) isimli oyun, 2013 yılında ilk olarak Rusya’da kullanıcıların ilgisine sunulmuştu. Sonrasında bu oyun nedeniyle ülkede yaşanan çok sayıda intihar vakası nedeniyle, Rusların bu oyundan dili yanmış olacak ki, S’parta dizisi dijital bir oyunun içeriği üzerinden “sanal gerçekliğin” görünür gerçeklik ve gençlerin psikolojilerine etkilerini sorgulayan sıra dışı bir yapım olarak dikkat çekiyor.

Sınırsız bir dünyanın gerçek karakterleri

S’parta, Rusya’da bir lisede genç bir kadın öğretmenin okulda yaşanan gizemli ölümü sonrası gelişen olayları konu alıyor. Gerçekleşen ölüm sonrası soruşturmayı yürüten polis dedektifi Andreevich Kryukov (Artyom Tkachenko), soruşturmayı derinleştirdikçe, genç öğretmenin şüpheli ölümünün ardından okul idarecileri ile özel öğrencilerden oluşan bir sınıfın el birliğiyle oluşturduğu sır perdesini fark ederek, o perdeyi aralamanın çabasına girişiyor. Dedektif Kryukov’un ana odak noktasını ise bir yazılım firmasının geliştirdiği ve test aşamasında oynanması adına okula son teknoloji bilgisayarlar ve oyun konsolları bağışlamasının ardından oynanmaya başlanan S’parta isimli oyun ile genç öğretmenin ölümü arasında bağ olduğuna yönelik şüphelerinin belirmesi oluşturuyor.

Yeni nesil bir simülasyon oyunu olan S’parta, oyuncuların kayıt olmalarıyla birlikte, onlara sınırsız olasılığa sahip yepyeni bir dünya sunuyor. Birçok dijital oyunda, kullanıcıların önüne getirilen karakterler / avatarlardan birini seçme zorunluluğunun aksine, S’parta’ya kayıt olan kullanıcılar kendileri ya da gerçek herhangi bir insanın profilini üç boyutlu olarak oyuna yükleyebiliyorlar. Oyunun amacını ise kullanıcıların seçecekleri yeteneklerini geliştirebildiği bir toplumsal model yoluyla, gerçek rakiplerle etkileşime geçebilmeleri oluşturuyor. Üstelik kullanıcılar, oyundaki deneyimlerini gerçek hayata yansıtmaktan da çekinmiyorlar.

Dedektif Kryukov, daha önce bir benzerini yürütmediği soruşturma yoluyla, oldukça yabancısı olduğu farklı bir dünya olan “sanal gerçeklik” dünyasına ve bu dünyanın gerçek hayattaki oyuncularının iki farklı dünyasına kısa zamanda dahil olmak zorunda kalarak, gizemli ölümün ardındaki sır perdesini aralama mücadelesine girişiyor. Dedektif Kryukov’un önündeki en büyük engeli ise özel öğrencilerden oluşan sınıfın lideri Michail Barkovskiy (Alexander Petrov) isimli 17 yaşında zeki öğrenci oluşturuyor.

İlk sezonu sekiz bölümden oluşan ve üst düzey oyunculukların sergilendiği S’parta’da, özellikle lise öğrencisi genç oyuncuların performansları izlenmeye değer. Dizinin yapımcı ve yönetmen koltuğunda 2017 tarihli mini dizi Troçki’den tanınan Aleksandra Remizova ile Ivan Samokhvalov’un oturduğu dizinin senaristi ise aynı zamanda Stalingrad (2013) filminin de senaristliğini üstlenen Ilya Tilkin.