Yüz yıllık ailenin ilk idamı: Zülfikar Ali Butto

Pakistan’ın en tanınmış ailelerinden biri olan ve Osmanlı’daki ayan ailelerine benzetilen Butto ailesinin mensubu olan Zülfikar Ali Butto, ailenin öldürülen ilk ferdidir.

• Butto ailesi Zülfikar Ali Butto’nun babası, Benazir Butto’nun dedesi olan Şah Nevaz Butto’nun 18 yaşında Hinduluktan İslâmiyet’e geçmesiyle Müslüman bir aile olarak devam ettiler. Buttoların ikinci kuşak ferdi Zülfikar Ali Butto, Pakistan siyasetinde en çok tanınmış isimlerden biri haline geldi.

1928 yılında İngiltere kolonisi olan Hindistan’ın Sindh eyaletinin Larkana kentinde doğan Zülfikar Ali Butto, ilk olarak Kaliforniya’da Berkeley Üniversitesi’nde Siyasal Bilimler lisansını tamamladıktan sonra Oxford Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde yüksek lisansını yaptı. Butto ailesinde İngiltere’de okuma alışkanlığı dede Şah Navaz’dan geliyordu. Sonraki tüm çocuklar da eğitim hayatlarının bir kısmını İngiltere’de geçirdiler.

Zülfikar Ali Butto 1953 yılında Pakistan’a dönüp hukuk dersleri vermeye başladı. 1958 yılında İskender Mirza’nın ilk cumhurbaşkanı olarak kurduğu hükümette Ticaret Bakanı olarak görev aldı. O dönemi genelkurmay başkanı Muhammed Eyüb Han darbe yapıp idareyi ele geçirdiği halde Butto bakanlığa yine de devam etti.

Dışişleri Bakanı olarak görev yapmaya başladığı dönemde batıdan uzaklaşarak Rusya ve Çin ile yakın temaslarda bulundu. Hindistan ile yapılan savaşta, barış yapılmasına karşı çıkıp savaş yanlısı olarak görüldüğü için görevinden azledildi. Bunun ardından bireysel olarak siyaset hayatına devam etme kararı aldı ve Pakistan Halk Partisi’ni kurdu.

Eyüb Han’ı dikta rejimi uyguladığı düşüncesiyle suçladı ve ardından Eyüb Han’a karşı gerçekleştirilen suikast girişiminin ardından tüm muhalefet liderleriyle beraber tutuklandı. Muhalefetin baskılarına dayanamayan Eyüb Han, iktidarı Şii genelkurmay başkanı Yahya Han’a devretti ve diğer muhalefet liderleriyle beraber serbest bırakılan Zülfikar Ali Butto Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı’na getirildi.

Doğu Pakistan savaşında Pakistan Hindistan’a karşı yenilince Yahya Han hapsedildi ve 1971 yılında hükümeti Zülfikar Ali Butto devraldı.

1974 yılında Lahor’da yapılan İslâm Konferansı’nda Bangladeş’i resmen tanıdı.

Ardından Hindistan ile ticarî ve siyasî ilişkileri yeniden canlandırdı ve 1977 yılında yapılan genel seçimlerden tek başına iktidar olarak çıktı.

Hakkında yazılı belge olmaksızın seçimlere hile karıştırdığı söylendi. Çok sayıda yolsuzlukla suçlandı ve en son Ahmed Rıza Kasuri adındaki muhalif milletvekilinin öldürülmesini emrettiği iddia edildi ve bu sebeple mahkemeye verildi.

Lahor Yüksek Mahkemesi hakkında idam kararı yayınladı ve 4 Nisan 1979 tarihinde Ravalpindi’de asılarak idam edildi.

Zülfikar Ali Butto’nun izinden giden kızı Benazir Butto da aynı bölgede uğradığı bir suikast sonucunda hayatını kaybetmişti. Butto ailesinin çocuklarından hayatta kalan tek kişi Zülfikar Ali Butto’nun küçük kızı Senem Butto oldu. Diğer çocukları da sürgün hayatı yaşarken öldürüldü.

Pakistan’ın ileri gelen ailelerinden biri olan Butto ailesi, idam ve suikastlarla arşivlere yerini aldı.