Savaş bitti, geride bıraktığı mayınlar ise hâlâ can almaya devam ediyor
Bir milyonu aşkın insanın hayatını kaybettiği, bir o kadar insanın da yaralandığı ya da sakat kaldığı 22 Eylül 1980 – 20 Ağustos 1988 arasında Ortadoğu'yu kan gölüne çeviren kazananın olmadığı İran-Irak Savaşı'nın üzerinden 36 yıl geçmesine rağmen savaş can almaya devam ediyor. Irak'ta, siviller hâlâ savaştan kalan mayınlara basarak sakat kalmaya ve hatta can vermeye devam ediyor.
Irak'ın güneyinde 8 yıl süren Irak-İran Savaşı'ndan kalan mayınlara basarak kol, bacak ya da gözünü kaybedenler, yaşadıkları köyün mayınlardan temizlenmesini istiyor.
Irak'ın güneyindeki Basra'da yer alan Curf el-Malah Köyü sakinleri, Birinci Körfez Savaşı'ndan bu yana topraklarında kalan mayınların kurbanı oluyor.
- "Uzuvlarını kaybedenler köyü" olarak da bilinen bölge aynı zamanda Irak-İran Savaşı'nın en yoğun yaşandığı yerlerin başında geliyor.
Resmî olmayan verilere göre köyde 1000'den fazla kişi kol ya da bacağını mayınlar nedeniyle kaybetti.
Köyde 2003 sonrası zaman zaman mayın temizleme işlemi yapılsa da bu süreçte 45 kişi mayına basarak yaralandı ve uzuv kaybına uğradı.
Neredeyse her gün 2-3 kişi mayına basıyor
Mayına basarak sol bacağını kaybeden Ahmed Casim, "Engelli olduğum için doğru düzgün çalışamıyorum. Şu an çobanlık yapıyorum. Bacağımı kaybetmem futbol gibi birçok aktiviteden beni uzak bıraktı. Zorla yürüyorum." dedi.
Bir diğer köy sakini Cebbar Mehdi de Haziran 2003'te mayına basarak sol bacağını kaybettiğini dile getirdi. Yaşam şartlarının zor olduğunu söyleyen Mehdi, sözlerine şöyle devam etti:
"O dönem (2003) yaşam şartları zor olduğu için bakır ve demir işlerinde çalışıyordum. Bunları satıp eve un alıyorduk. Eskisi gibi yürüyemiyorum. Önceden çok rahat yürüyebiliyordum. En fazla 1 kilometre yürüyebiliyorum sonra yoruluyorum ve çalışamıyorum. Devletten sosyal yardım maaşı alıyorum. O da ayın ortasında bitiyor. Kendimi teselli etmek için kuş besliyorum ve bazen satıyorum."
Neredeyse her gün 2-3 kişinin mayına bastığını söyleyen Mehdi, "Bazen mayına basanların cesedini eşeklere yükleyerek getiriyorlar. Şu ana kadar doğru düzgün mayın temizlemesi yapılamadı." ifadelerini kullandı.
"Her iki gözüm de görmüyor"
Diğer bir mayın kurbanı Malik Hamid de 4 yıl önce köyde mayına basarak sol bacağını kaybettiğini dile getirdi.
Evini geçindirmek için avcılık yapmaya karar verdiğini ifade eden Hamid, "Kimse bize iş imkânı tanımadığı için çölde avcılık yapmaya başladım. Çölde mayın gibi her türlü patlayıcı madde bulunuyor. Bu mayınlar Irak-İran Savaşı'ndan kalma." şeklinde konuştu.
Sol bacağına protez takılan Hamid, devletten maaş almadığını, kendi imkânlarıyla taşımacılık yaptığını aktardı.
Mayın kurbanlarından biri de 14 yaşındaki Zeynep Cabir. Annesi ve kardeşiyle avlanmak amacıyla çıktığı yolda mayına bastığını, olayda annesini kaybettiğini ve gözünden yaralandığını ifade eden Cabir, şunları söyledi:
"Mayına basınca bilincimi kaybettim, hastanede uyandım. Gözümden yaralandım ve her iki gözüm de görmüyor. Annemi de kaybettim. Okula gidiyordum, onu da bırakmak zorunda kaldım."