Pakistan'ın en kalabalık eyaleti olan Pencap’ta kamu güvenliği endişeleri nedeniyle uçurtma uçurulmasına tam yasak getirildi. Yeni cezalar çocukların yanı sıra uçurtma üreticileri ve taşıyıcılarını da kapsıyor.

Uçurtma uçuranlara ve uçurtma üreticilerine ağır para cezaları ve ağır hapis cezaları öngören yasa tasarısı, yüzyıllardır kutlanan ve baharın gelişini simgeleyen Basant festivalinin hemen öncesinde geldi.

• Uçurtma uçurma yasağı ilk olarak 2005 yılında eyalet başkenti Lahor'da, yarışmalar sırasında en az 11 seyircinin metal veya cam kaplı tel veya iplerle kesilmesi sonucu hayatını kaybetmesi üzerine getirilmişti.

Artık yasak, Lahor'un ötesinde diğer şehirlere de genişletildi ve son yasa uyarınca, merkezini baharı karşılamak için uçurtma uçurmanın oluşturduğu Basant festivali öncesinde eyalet genelinde yürürlüğe girecek.

İktidardaki Pakistan Müslüman Birliği partisinden Milletvekili Mujtaba Shuja-ur-Rehman’ın 21 Ocak Pencap Meclisi'nde sunduğu “Pencap Uçurtma Yasağı Yasası, 2024” çoğunluk oyu ile kabul edildi.

• Önceki yasaya göre, uçurtma uçururken yakalanan kişiler üç yıla kadar hapis cezası veya 100.000 rupiye (360 $) kadar para cezası veya her ikisiyle de karşı karşıya kalabilirdi. Şimdi, beş yıla kadar hapis cezası veya iki milyon rupi (7.200 $) para cezası veya her ikisiyle karşı karşıya kalabilirler. Para cezası ödenmezse, ek bir yıl hapis cezası eklenebilir.

Uçurtma ve ip üreticileri de ayrıca yedi yıla kadar hapis cezası ve beş milyon rupi (18.000 $) para cezasıyla karşı karşıya kalabilecek ve para cezasını ödememeleri halinde ek iki yıl hapis cezası alabilecekler. Önceki yasaklar, uçurtma yapımını, satışını ve ticaretini hedef alıyordu ancak uçurtmaların ve tehlikeli uçurtma iplerinin taşınmasını hedef almıyordu.

Önceki yasalar, belirli durumlarda yetkililerden izin alınarak uçurtma uçurmaya izin veriyordu ve ihlal edenlere daha az ceza vererek uçurtmaların imalatını, satışını ve ticaretini düzenlemeye çalışıyordu.

• Yeni yasa, "uçurtma, metal tel, naylon ip, keskin cam kaplı ip ile kaplanmış herhangi bir iplik veya uçurtma uçurma amacıyla herhangi bir diğer zararlı malzemenin" taşınmasını yasaklıyor.

Yeni yasa ayrıca çocuklar için de özel cezalar içeriyor. Reşit olmayan bir kişinin ilk suçu uyarı ile sonuçlanacak ve ikinci suç 50.000 rupi (180 $) para cezası ile sonuçlanacak. Üçüncü suç 100.000 rupi (360 $) para cezası ile sonuçlanacakken, dördüncü suç 2018 Çocuk Adalet Sistemi Yasası uyarınca hapis cezası ile sonuçlanacak.

Uçurtma yasağı eleştirilere maruz kaldı

Yetkililer, metal ve cam kaplı iplerin kullanılmasının yaralanmalara ve hatta ölümlere yol açtığını, uçurtma uçurmanın kamu güvenliği açısından tehlikeli hale geldiğini söyleyerek son önlemin arkasında duruyor.

Ancak karara karşı çıkan büyük bir kesim, yasağın adaletsiz olduğunu ve Güney Asya ülkesindeki tüm inançlardan insanların kutladığı popüler bir kültürel festivale saygısızlık olduğunu söylüyor.

Bazı uzmanlar, yetkililerin, binlerce uçurtma üreticisinin geçim kaynaklarını etkileyen kesin bir yasak yerine tehlikeli iplerin kullanımını düzenleyebileceğini öne sürüyor.

Yasağın ekonomiyi etkilemesi bekleniyor

Ekonomistler, uçurtma üreticileri üzerindeki etkiye ve bunun sonucunda binlerce işçinin geçim kaynaklarının kaybına işaret ediyor.

Sektörün ölçeğine ilişkin son veriler yetersiz, ancak 2004 yılında Basant ile ilgili faaliyetler yalnızca Lahor'da tahmini 220 milyon rupi (790.000 $) gelir elde etti ve eyalet çapında üç milyar rupiye (yaklaşık 7 milyon $) kadar iş yarattı, bu da işçilere ve ev endüstrilerine fayda sağladı.

Uçurtma yapım endüstrisi, Pakistan genelinde tahmini 1,5 milyon kişiyi istihdam ediyor.

Sektördeki çalışanların çoğu kadın ve yasağın onları sadece işsiz bırakmakla kalmayacağını, aynı zamanda bambu, iplik, tutkal ve kâğıt gibi ilgili sektörleri de etkileyeceğini uzmanlar söylüyor.

Pencap'ta uçurtma uçurmak ne kadar tehlikeli?

Katılımcıların cam veya metal kaplı ip veya naylon kordonlar kullanarak birbirlerinin uçurtmalarını kesmeye çalıştığı uçurtma uçurma yarışmaları, Pakistan'daki şehirlerin yoğun kalabalık mahallelerinde düzenleniyor.

• Zorlu rekabet, yüzyıllardır süregelen geleneği ölümcül bir spora dönüştürdü; bazı uçurtma uçuranlar binalardan düşerek öldü, cam macunuyla kaplanmış keskin ipler ise yoldan geçenlerin veya bisikletçilerin ölümüne neden oldu.

Ayrıca, ip metalle kaplanmışsa, elektrik hatlarına temas ederse elektrik iletebilir ve bu da elektrik çarpmasına, kısa devreye veya yangına neden olabilir. Zaten enerji eksikliği olan bir ülkede bunun tekrar sağlanması saatler sürebilir. Bazı bölgelerde, kısa devreleri önlemek için elektrik şebekeleri kapatılır ve bu da normal aktivitelerde aksamalara neden olur.