Myanmar'da cunta yönetimi kendi halkıyla savaş halinde

05 MART 2023 , PAZAR 10:40

Myanmar ordusu, Batılı ülkelerin yaptırım uygulamasıyla 2 yıl önce gerçekleştirdiği darbeden bu yana insan hakları ihlallerini kötüleştirmekle suçlanıyor.

Birleşmiş Milletler, 2020'deki genel seçimlerde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021'de yönetime el koyan askerî darbenin ardından insan hakları ihlallerinin artarak devam ettiğini ve insanların hayatın her alanında baskıyla karşılaştığını açıkladı. BM verilerine göre, 1 Şubat 2021 ile 31 Ocak 2023 arasında güvenlik güçleri tarafından en az 2 bin 940 kişi öldürülürken 17 bin 572 kişi de gözaltına alındı.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserli'ğinin (OHCHR) yayımladığı raporda, Myanmar'da 2021 askerî darbesinin ardından insan haklarının genel durumu ve Arakanlı Müslümanlar ile diğer azınlıkların yaşadığı sorunlar yer verilirken, darbenin ardından geçen iki yılda Myanmar'da insan hakları ihlallerinin artarak devam ettiği, insanların yaşamın her alanında baskılarla karşılaştığı belirtildi.

Bulguları 96'dan fazla mağdurla yapılan görüşme ve toplantılara dayanan rapor, uydu görüntüleri, doğrulanmış multimedya dosyaları ve güvenilir açık kaynak bilgileriyle desteklendi.

Myanmar ordusu; muhalifleri öldürme, keyfi tutuklama, işkence ve zorla kaybetme de dahil olmak üzere şiddet kullanarak kalıcı insan hakları krizine sebep oluyor.

Darbenin yapıldığı 1 Şubat 2021 ile 31 Ocak 2023 arasını kapsayan rapora göre, bu süreçte en az 2 bin 940 kişi güvenlik güçleri tarafından öldürüldü.

Rapora göre, Myanmar'da askerî yönetimin idari organı olan Myanmar Devlet İdare Konseyi (SAC) ve SAC'a bağlı silahlı gruplar tarafından en az 17 bin 572 kişi gözaltına alındı. Myanmar'daki 330 ilçeden 255'i ve çevresinde silahlı çatışmalar yaşandı.

Ordunun, darbe muhaliflerine karşı halkına düşman muamelesi yaptığı ve bu süreçte hukuk sistemini de silah haline getirdiği Myanmar'da şimdiye kadar öldürülen tüm sivillerin neredeyse üçte biri gözaltında öldü.

Ordu tarafından köyler ve şehirlerde yapılan baskınların ardından çok sayıda yargısız infazın yapıldığı belirtildi.

Şubat 2021'den bu yana askerî hapishanelerde en az 920 kişi hayatını kaybederken bazı kişiler hava saldırıları, top atışı ve kundaklama sonucu yaşamını yitirdi.

Myanmar genelinde ordu son iki yılda 301 hava ve 756 top saldırısı düzenledi.

Ordu, giderek artan şekilde askerî yönetim karşıtı silahlı gruplarla bağlantılı olmakla suçlanan kişileri hedef alırken, çocuklar dahil ordu tarafından işkence ve kötü muamele uygulandığı bildirilmeye devam ediyor.

Keyfi gözaltı, bazı durumlarda "zorla kaybetme" vakalarının yaşandığına dair şikayetlerin bulunduğu ordu, özellikle önde gelen siyasi figürler başta olmak üzere dinî liderlere ve aranan kişilerin aile üyelerine de baskı yapıyor.

Uzmanlar, son bir buçuk yılda ülke içinde şiddetin yaygınlaşmasına yol açan 300 silahlı grubun ortaya çıktığı Myanmar'ı bu derece etkileyen bir olayın daha önce yaşanmadığını ifade ediyor.

2 yılda 758 bin 500 kişi yerinden edildi

Darbenin ardından başlayan ekonomik ve sosyal haklar konusundaki sorunlar da artarak devam ediyor.

Ordu, genel olarak evlerden zorla tahliye, mülklere el koyma, hava saldırıları, kundakçılık ve kara mayınlarının kullanımı yoluyla evlerin ve mülklerin kasıtlı olarak yok edilmesine sebep oldu.

Myanmar'da darbenin ardından 758 bin 500 kişi yerinden edilirken, bu rakam geçen yıl şubat ayında 441 bin 500 olarak kayıtlara geçmişti.

Ülkede 15,2 milyondan fazla kişi, gıda güvenliği krizi ile karşı karşıya kaldı. Nüfusun yaklaşık yüzde 40'ı yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

Myanmar'da en az 3,7 milyon çocuk ordunun kontrol ettiği eğitim sistemine katılmazken, birçok eğitimci de sivil itaatsizlik hareketine katılarak eğitim vermiyor.

Arakanlı Müslümanlar tehdit altında

Binlerce kişinin ölümüne ve 700 binden fazla Arakanlı Müslümanın yerinden edilmesine yol açan 2017'deki askerî operasyonlardan 5 yıl sonra, Myanmar'da kalan tahmini 600 bin Arakanlı, hayatın her kesiminde ciddi riskler ve sistematik ayrımcılıkla karşı karşıya kalıyor.

Arakan eyaletinde özerklik talebiyle silahlı eylemler düzenleyen Arakan Ordusu örgütü ile Myanmar ordusu arasındaki yeni çatışmalar, Arakanlıların korunma endişelerini artırırken her iki taraf da Arakanlı sivilleri kasıtlı olarak riske atarak köyleri yakınında savaşmakla suçlanıyor.

Vatandaşlık hakları reddedilen Arakanlılar, seyahat izinleri almak, temel hizmetlere erişmek ve geçim faaliyetleri yürütme konularında zorluklar yaşıyor.