Mısır’da Sisi hükümeti, sübvansiyonlu ekmeğin fiyatını yüzde 300 arttırdı

Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, çarşamba günü yaptığı açıklamada, ülkenin ekonomik zorluklarla boğuştuğu ve devlet bütçesi üzerindeki sübvansiyon yükünü azaltma ihtiyacının olduğu bir ortamda,

sübvansiyonlu ekmeğin fiyatını 1 Haziran’dan itibaren 5 kuruştan yüzde 300 zamla 20 kuruşa çıkaracağını

söyleyerek, on milyonlarca yoksul nüfusu etkileyecek bir değişikliğin duyurusunu yaptı.

Başbakan Medbuli, önemli maliyet artışlarının olduğu bir dönemde Mısır'da yılda 100 milyar somun sübvansiyonlu ekmek üretildiği göz önüne alındığında bir değişiklik yapılması gerektiğini söyleyerek yeni kararla birlikte yaklaşık 5 milyar Mısır lirası gelir elde edileceğini söyledi.

Tedarik Bakanı Ali Musilhi ise, aynı basın toplantısında, yeni artırılan fiyatın geçen yıl 115 kuruştan 125 kuruşa yükselen ekmeğin yapım maliyetinin yüzde 16'sını temsil ettiğini kaydetti.

Maliye bakanlığı mart ayında, 2024/2025 devlet bütçesinde ekmek sübvansiyonları için yaklaşık 125 milyar Mısır poundu (2,66 milyar dolar) ve petrol ürünleri sübvansiyonları için yaklaşık 147 milyar pound tahsis edeceğini söyledi.

Ekonomistler, kararın ana gıda maddesi olarak ekmeğe bağımlı olan tahminen 70 milyon Mısırlıyı etkileyeceğini söylüyor. Üstelik bunun, yoksulluk oranlarında hızlı bir artışın yaşandığı ve hâlihazırda enflasyonun zirvelerde seyrettiği Mısır’da genel gıda enflasyonundan daha derin bir etkisi olabileceğinden de korkuluyor.

Mısır’da ekmeğin önemi

• Ekmek fiyatlarının artırılması Mısır'da tarihsel olarak hassas bir konu ve çoğu zaman ulusal öfkeye yol açıyor.

1977'de Enver Sedat yönetiminin ekmek ve diğer temel gıda maddelerine devlet sübvansiyonlarını kaldıracağını açıklaması üzerine birden gelişen kitlesel gösteriler ve şiddetli protestolar, hükümeti sadece 3 gün içinde geri adım atmak zorunda bırakmış; temel gıda ürünlerinden yarı yarıya çekilen sübvansiyon kesintisi ise geri verilmişti.

Mısır’da ekmek fiyatları 1988'den bu yana aynı resmî fiyatta kaldı ve geçmişte bu fiyatları değiştirmeye yönelik girişimler ölümcül ulusal ayaklanmalarla karşılanmıştı.

"Ekmek, özgürlük ve sosyal adalet",Mısır'ın 2011'de Başkan Hüsnü Mübarek'i iktidardan uzaklaştıran devriminin ana sloganıydı.

Ekonomik gerileme

Mısır poundu, hükümetin Uluslararası Para Fonu tarafından belirlenen kurtarma paketi koşullarının bir parçası olarak mart ayında para birimini dalgalandırma kararından bu yana değerinin yüzde 35'inden fazlasını kaybetti. Şu anda 1 Mısır poundu, ABD doları başına 47 civarında işlem görüyor. (1 $ = 47.2500 EGP)

Şubat ayında dövizdeki devalüasyon kararı öncesinde yıllık tüketici fiyatları enflasyonu yüzde 35,7 düzeyindeydi. Mart ayından sonraki dönemde ise çok daha yüksek olması bekleniyor.

Dünya Bankası'nın tahminleri, mevcut krizden önce 2019'da Mısır nüfusunun yaklaşık yüzde 29,7'sinin yoksul olduğunu gösteriyor.

Yoksullara darbe

Çarşamba günkü karar, Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi'nin devlet bütçesi üzerindeki yükü hafifletmeye yönelik direktiflerinden birkaç gün sonra geldi.

• Kararın zamanlaması, ülkenin borç kriziyle ve devletin kronik bütçe açığını hafifletmek için daha fazla fon sağlama çabalarıyla bağlantılı görünüyor.

Sisi geçen hafta yaptığı bir konuşmada, sübvansiyonun toplam maliyetinin şu anda 130 milyar pound civarında olduğunu açıklamıştı; ancak bu hesaplama, Maliye Bakanlığı’nın yayınladığı ve fiyatı neredeyse 40 milyar pound daha az tahmin eden resmî istatistiklerle çelişiyordu.

Aralık ayında üçüncü kez seçilen Sisi, daha önce ekmek sübvansiyonlarının azaltılması gerektiğini öne sürmüştü.

Fiyatı onlarca yıldır sabit kalmasına rağmen, sübvansiyonlu ekmeğin boyutu zaman içinde 150 gramdan 90 grama düştü. Gıda fiyatlarındaki genel artışla birlikte bu, yoksul halkı et ve balık gibi protein açısından zengin gıdalardan uzaklaşarak ekmek, patates ve bakla gibi “doyurucu” ve "ucuz" gıdalara bel bağlamak zorunda bırakıyor.