Libya'da neden ateşkese varılamadı?

Libya'nın doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter'in ateşkes anlaşmasını imzalamaması, istediği şartların metinde mevcut olmaması, uluslararası düzeyde askeri ve siyasi konumunun zayıflayacağı korkusu, kendisine bağlı bazı kuvvetlerin ve uluslararası destekçisi Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) muhalefetinin bir sonucu olarak yorumlandı.

Yerel kaynaklar, Hafter'in görüşmelerden bu şekilde ayrılmasının sebebi olarak, başta Trablus'un güneydoğusundaki Terhune kentinde bulunan 9. Tugay olmak üzere, sahadaki kuvvetlerini, kontrol edememesini gösterdi.

Terhune'deki 9. Tugayın (El-Kaniyat) ya da Kaddafi rejimi yandaşlarının ateşkese muhalif tavrının, Hafter'in anlaşmayı imzalamadan Moskova'dan ayrılmasındaki temel nedenlerden biri olduğu belirtiliyor.

Hafter'e bağlı güçlerden El-Kaniyat birlikleri adlı grup, sosyal medya üzerinden yaptıkları açıklamada, Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ile yapılacak herhangi bir anlaşmaya karşı çıktı.

Söz konusu grup, Hafter milislerinin ülkenin doğusundaki mevzilerine çekilmesinin, askeri ve siyasi konumunu zayıflatacağı endişesini taşıyor. Terhune'nin, UMH yanlısı kentlerle çevrili olması da bu korkuyu besliyor.

AA muhabirine konuşan yetkililer, Hafter'in ateşkesi imzalamasının "saflarında çatlağa neden olacağı", bazı grupların alınan kararlara karşı çıkmasının "Hafter'i uluslararası toplum nezdinde zayıf ve kendi güçlerini kontrol edemez" duruma düşüreceği değerlendirmesinin etkili olduğunu söyledi.

Hafter'in şartları

Hafter'e yakın medya organları ise, gayrimeşru silahlı güçlerin liderinin tavrını, anlaşmanın istediği şartları karşılamamasına bağladı.

Hafter, Türkiye'nin Libya'da ateşkese öncülük etmemesi, Türk askerlerinin ülkeden çekilmesi, UMH'nin Türkiye ile imzaladığı anlaşmanın yürürlüğünün durdurulması ve yine meşru hükümetin imzalayacağı anlaşmalarda kendisine müracaat etmesini istiyordu.

Hafter yanlısı bazı gazeteler bunun da ötesine giderek, onun, UMH Başkanlık Konseyi'nin feshedilmesi, tüm UMH güçlerinin dağıtılması, milislerinin çatışmadan Trablus'a girmesi ve kendisinin başkanlık edeceği bir ordu kurulması şartlarını koştuğunu ileri sürdü.

UMH cephesinden yorumlar

Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde meşru UMH kaynakları ise Hafter'in Moskova'dan ayrılmasını, müttefiklerinin baskısına bağladı. UMH Dışişleri Bakanı Muhammed et-Tahir Seyyale, "Şüphesiz müttefiklerinin baskısı var. Ama şimdi kimin barış, kimin savaş istediği açıkça belli oldu." değerlendirmesini yaptı.

Libyalı siyasi analist Velid Ertime de Al Jazeera televizyonuna yaptığı açıklamada, BAE'nin Hafter'in kararında etkili olduğunu söyledi ve BAE Moskova Maslahatgüzarı'nın, görüşmeler sırasında Hafter'in yanından hiç ayrılmadığına dikkati çekti.

Anlaşmanın taslak metni kamuoyuna duyurulmazken, Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri önceki gün "Libya el-Ahrar" kanalına yaptığı açıklamada, UMH ile Türk heyetlerinin Moskova'da ateşkes mekanizmaları ve UMH'nin tüm Libya'da kontrolü sağlaması gerektiği konusunu görüştüğünü söylemişti.

UMH tarafına göre, Hafter ateşkes anlaşmasını imzalamayı reddederek, uluslararası topluma, "siyasi çözümü baltaladığını ve askeri seçenekten başka bir şeyi kabul etmediğini" göstermiş oldu.

Ateşkese Birleşik Arap Emirlikleri engel oldu

Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, Libya'da ateşkese Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) engel olduğunu açıkladı.

Başkent Trablus'ta düzenlediği basın toplantısında, Mişri, Moskova'da Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi ile ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter arasında yürütülen ateşkes görüşmelerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Mişri, "Ateşkes görüşmelerinde Hafter tarafında Körfez ülkelerinden temsilciler de vardı. Bu temsilcilerden biri olan BAE'nin Moskova Maslahatgüzarı, Libya'da ateşkes anlaşmasının yapılamamasının nedenlerinden biridir." dedi.

Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Mişri, "Rusya'nın ateşkes önerisi, saldırgan tarafın (Hafter güçlerini) kabul edeceği şekilde hazırlanmıştı." ifadesini kullandı.