İzdihamın gölgesinde Kerbela’da İran yatırımları

Dünyanın pek çok farklı noktasından milyonlarca Şii, Hz. Muhammed’in (S.A.V) torunu Hz. Hüseyin ile beraberindekilerin 10 Muharrem 61 (10 Ekim 680) tarihinde Emevîler tarafından Şehid edildikleri, ve kabirlerinin yer aldığı Irak'ın Kerbela kentinde anma törenleri için toplanıyor. Bu anma törenlerinin gerçekleştiği Muharrem ayının 10. gününe de Aşure günü adı veriliyor.

Muharrem ayı içindeki Aşure günü, Hz. Hüseyin’in 10 Muharrem 61’de (10 Ekim 680) Kerbela’da Şehid edilmesinden sonra Şia için önem kazanmıştır. Bu tarih, Şiiler’in her yıl yas tutup, sırtlarına zincir vurduğu Hz. Hüseyin’in anıldığı bir matem gününe dönüşmüştür.

İslam dininin yasakladığı kendine zarar verme ritüeli içeren bu çeşit bir matem pratiği Şii inancının canlı tutulmasında ve mezhep bütünlüğünün sağlanmasında etkili olmuştur.

Dün, Kerbela’da Aşure Günü etkinliği kapsamında düzenlenen "Tuveriç Koşusu" sırasında yaşanan izdihamda 31 kişinin ölmesi, 100’ün üzerinde kişinin yaralanması, gözleri Irak’ın Kerbela kentine çevirdi.

Aşure Günü etkinliği kapsamında milyonlarca insanın aynı bölgeye akın etmesi altyapı, güvenlik ve organizasyon noktasında ciddi sıkıntılılar yaratıyor.

Organizasyondan sorumlu firmalar ve hükumet yetkilileri, altyapı eksikliklerinin giderilmesi noktasında çalışmalar yapsa da bu çalışmaların yetersiz olduğu dün yaşanan trajediyle yeniden gündeme gelmiş oldu.

İran, bölgenin en önemli aktörü

İran, Irak hükumetinin ve Kerbela’da yatırım yapan şirketlerin en büyük destekçisi ve finansmanı konumunda bulunuyor.

İran’ın finansman desteği sağladığı Aşure merasimi kapsamında pek çok etkinlik düzenleniyor. Bazı katılımcılar, Hz. Hüseyin’i ve beraberindekileri anmak için kostümler giyerken, bazıları da üzerinde Ya Hüseyin yazan bayrak ve flamalar taşıyor.

Aşure merasimi en çok insanların kendilerine zincir vurmasıyla ilişkilendiriliyor olsa da dünyanın dört bir yanından gelen Şiilerin Hz Hüseyin’in anmak için tercih ettikleri pek çok yoldan biri.

Etkinlik kapsamında alanda toplanan kalabalığa gönüllüler tarafından ücretsiz yiyecek ve içecek dağıtılıyor. Ziyaretçilerin çoğu İran’dan geldiği için alanda bulunan pankartların ve tabelaların Farsça olduğu görülüyor.

Etkinlikler sırasında alınan güvenlik önlemleri ve yapılan yatırımlar son yıllarda büyük ölçüde artırıldı. Irak'a yatırım yapan ülkelerin başında İse İran geliyor. Şehrin semalarında yeni oteller, rezidanslar ve iş merkezleri yükseliyor.

Geleceğe dair planlar ne olursa olsun kenti ziyaret edenleri karşılayan üzerinde kırmızı renkle Ya Hüseyin yazan dev siyah bayrak, bölgede inancın ve geleneğin etkisini bir kez de daha gözler önüne seriyor.

Iraklı ekonomi analisti Talkani, İran’ın bölgede en büyük yatırımcı olduğunu, İran-Irak arasında büyük bir sınır hattı bulunmasının ve mezhep ortaklığının bu yatırımları doğrudan etkilediğini vurguluyor.

İran'ın, Irak’ın IŞİD’le mücadelesi noktasında da hayati bir rol oynadığını belirten Talkani, bu sebeple İran, Irak’ı hem politik hem ekonomik olarak derinden etkiliyor diyor. Talkani, yapılan yatırımlarla Irak’taki kentlerin nihayetinde ekonomik ve politik olarak çok daha güçlü hale geleceğini tahmin ettiğini vurguluyor.

İran, yatırımlarını dini turizmi geliştirmek için Kerbela’nın kutsal kabul edilen bölgelerinin çevresinde yoğunlaştırırken, Irak'ın, ABD'nin en önemli müttefiklerinin başında geliyor oluşu politik dengeleri derinden etkiliyor.

Bazı ABD'li yetkililer, İran'ın, nükleer faaliyetleri sebebiyle İran'a uygulanan yaptırımların etkisini hafifletmek için Irak topraklarında yatırım yapmasından oldukça rahatsız olduklarının altını çiziyor.

İran ile Irak arasındaki yıllık ticaret hacminin, 12 milyar dolar civarında olduğu bildirilirken, Irak ve İran hükumet yetkilileri, son yıllarda altyapı hizmetlerinin ve iki ülke arasında ticari ilişkilerin geliştirilmesi için yeni bir anlaşmaya imza attı.

Iraklı dini liderler, dünyanın dört bir yanından yatırımların ve bağışların bölgeye aktığını dile getirirken, bölgedeki en büyük yabancı aktörün İran olduğunu vurguluyor.

Hz. Hüseyin’in türbesinden sorumlu bir yetkili, gelecek dört yılda ziyaretçiler için ayrılan alanı yirmi kat genişleteceklerini, çünkü ziyaretçi sayısının her yıl arttığını belirtiyor. Ayrıca yetkili, bölgeyi genişletme, geliştirme projesi kapsamında okul, hastane gibi hizmetlerin de geliştirileceğini insanların ihtiyaçlarının göz ardı edilmeyeceğini vurguluyor.

İslam tarihinde önemli bir yeri olan bu kentteki yatırımları kim finanse ederse etsin, bugünlerde şehrin gündeminde yas var.