İsrail'in yeni politikası: UNRWA'ya verilen fonları sonlandırmak

30 OCAK 2024 , SALI 11:15

BM üyesi ülkelerin fonladığı UNRWA, Gazze'de felaket seviyesine ulaşan insanî koşullar altında yaşayan iki milyondan fazla Filistinliye yardım sağlayabilmek için hayatî bir role sahip.

Bazı UNRWA çalışanlarının Hamas'a destek verdiği iddiası üzerine, BM üyesi devletlerin gönüllü katkılarıyla finanse edilen UNRWA’ya bazı bağışçıların finansal desteğini kesmesi/askıya alması, rutin olarak UNRWA tesislerini hedef alan İsrail'in, işgali altındaki Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilere hâlihazırda kısıtlı olarak temin destek ve yardımların boyutunu azami miktarda kısıtlıyor.

İsrail, Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) personelinin %0,0004’ünü 7 Ekim saldırılarına karışmakla suçladı. Suçlamaların ardından, Filistinlilerin yaşamlarını sürdürebilmesinde hayatî bir öneme sahip olan bu ajans, finansmanının büyük bir kısmı kaybetmeye başladı.

Finansman kesintileri, İsrail'in UNRWA'nın 30.000 personelinden 12'sinin "7 Ekim saldırılarında Hamas'a destek verdiği" yönündeki suçlamalarının ardından geldi.

BM Genel Sekreteri Guterres, İsrail yetkililerinin UNRWA personelinin 7 Ekim saldırılarına karıştığına ilişkin iddialarının acilen soruşturulmasını istedi.

İsrail saldırıları altındaki Gazze’deki BM personelinin ölüm oranı, bu kadar kısa bir süre içinde herhangi bir çatışmada görülen en yüksek rakam.

UNRWA İsrail'in iddialarına yönelik soruşturma başlatırken, İsrail işgali altındaki Gazze’de en az 152 BM çalışanı İsrail saldırılarında öldürüldü ve Gazze'deki Filistinlilerin büyük çoğunluğuna tesislerinde ev sahipliği yapan Ajans'ın 141 tesisi İsrail saldırılarında hasar gördü veya tahrip edildi.

Suçlamaların ardından ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, İsviçre, İtalya, Kanada, Finlandiya, Avustralya, Hollanda, Avusturya, Japonya, İzlanda, Romanya, Litvanya ve Estonya UNRWA'ya yönelik finansal desteğini geçici süreyle durdurma kararı aldıklarını açıkladı.

Aralarında ABD ve İngiltere'nin de bulunduğu birçok ülke, 26 Ocak Cuma günü UNRWA’ya sağlanan fonları askıya aldı.

Öte yandan, Norveç, İrlanda ve İspanya UNRWA’ya desteğini sürdüreceğini duyurdu.

İşin ilginç yanı ise, İsrailli yetkililer, İsrail'in Gazze'deki iki milyon insana can simidi görevi gören BM yardım kuruluşuna yönelik son iddialarından haftalar önce UNRWA'nın yok edilmesini halka açık ve internette yayınlanan toplantıda tartışmıştı.

İsrail dışişleri bakanlığının eski yetkilisi Noga Arbell, Ocak ayı başında Knesset'te yapılan bir tartışma sırasında UNRWA'nın yok edilmesi çağrısında bulunarak, "UNRWA'yı yok etmezsek bu savaşı kazanmamız imkânsız olacak ve bu yıkım derhal başlamalı" demişti.

BM Raportörü, bazı ülkelerin UNRWA'ya desteğini kesmesi Gazze'de "kıtlığı kaçınılmaz" kılar

Birleşmiş Milletler Gıda Hakkı Özel Raportörü Michael Fakhri, bazı ülkelerin UNRWA'ya finansal desteğini askıya almalarının ardından Gazze için kıtlığın kaçınılmaz olduğunu kaydetti.

Fakhri, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD), İsrail'in Gazze'de soykırım yaptığına ilişkin "makul bir karara" varmasının ardından bazı ülkelerin, çalışanlarıyla ilgili iddialar nedeniyle UNRWA'ya finansal desteğini durdurma kararı aldığını hatırlattı.

Bu durumun 2,2 milyondan fazla Filistinliyi toplu olarak cezalandırdığını vurgulayan Fakhri, "(Gazze için) Kıtlık yakındı artık kaçınılmazdır." ifadelerini kullandı.

2022 senesinin en büyük 20 UNRWA hükümet bağışçıları. UNRWA'ya finansal desteğini geçici süreyle durdurma kararı alan ABD ve Almanya, yardım kuruluşunun en büyük iki mali destekçisi.

Filistin'deki insan hakları örgütleri: UNRWA'nın finansını kesmek insanları açlıkla ölüme itmek demektir

Filistin'deki insan hakları örgütleri, UNRWA'ya finansal desteğin askıya alınmasını, Gazze Şeridi'ndeki 2 milyondan fazla Filistinliyi açlıkla ölüme sürüklemek olarak değerlendirdi.

İnsan hakları örgütlerinin temsilcileri, Gazze Şeridi'nin Mısır sınırı yakınlarındaki Refah kentinde ortak basın toplantısı düzenledi. Filistin İnsan Hakları Bağımsız Kurumu Müdürü Cemil Serhan, toplantıda yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı:

UNRWA'ya sağlanan finansmanın durdurulması, profesyonel karar olmaktan uzak, siyasî bir karardır. Bu, incelenmemiş İsrail istihbarat bilgilerine dayanmaktadır ve gerçek bir yasal dayanak olarak kabul edilemez.

Ajans, UNRWA'nın çalışmalarının, dünya çapındaki ülkelerin ve 2022'deki tüm katkıların yüzde 94,9'unu temsil eden Avrupa Birliği'nin sürekli katkıları olmadan gerçekleştirilemeyeceğini söylüyor.

Filistin halkının, çok az sayıda çalışanın suçlanması nedeniyle yardımların engellenmesi üzerinden nasıl cezalandırılabileceğini soran Serhan, bunun İsrail işgal güçlerinin Gazze'de uyguladığı toplu katliamı tamamlamaya yönelik, Filistin halkının cezalandırılması için ikna edici olmaktan uzak, saçma gerekçelere dayanan bir adım olduğunu vurguladı.

Serhan, UNRWA'ya finans desteğini durduran devletlere kararlarından dönme ve Gazze'de toplu soykırıma destek yönteminden uzaklaşmaları çağrısı yaptı.

Gazze'de İsrail tarafından alıkonulanlara ilişkin konuya değinen Serhan, "İsrail güçleri, Gazze'den alıkoydukları Filistinlileri bilinmeyen gizli bir yerde tutarak onları çeşitli işkencelere maruz bırakıyor." dedi.

Alıkonulan Filistinlilerin, soğukta açık alanda tutulduğuna dikkati çeken Serhan, polis köpekleriyle üzerlerine saldırıldığını, yapılan aşağılamaların uluslararası ölçülere aykırı olduğunun altını çizdi.

Cemil Serhan, İsrail güçlerinin Gazze'den alıkoydukları Filistinlilere herhangi bir ilaç, uygun ve yeterli gıda vermediklerini vurguladı.

UNRWA, Gazze’deki ana insanî yardım kuruluşu konumunda.

Mizan İnsan Hakları Merkezi Müdür Yardımcısı Semir Zakkut da, "UNRWA'nın finansını kesmek demek Gazze'de insanları açlıkla ölüme itmek demektir." ifadelerini kullandı.

Tüm dünyaya Gazze'de toplu soykırımın durması için Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD) kararlarını uygulamaları çağrısında bulunan Zakkut, UAD'nin cuma günü verdiği kararlarından bu yana Gazze'de 400 kişinin şehit düştüğünü, İsrail işgal güçlerinin sivilleri hedef almayı, sivil yapıları yıkmayı, hastaneleri kuşatarak yakıt sağlanması ve sağlık ekiplerinin hareketine engel olmayı tümüyle sürdürdüğüne dikkati çekti.

Zakkut, UAD kararlarına rağmen İsrail güçlerinin toplu soykırım uygulamaktan bir adım geri atmadığını ve bunu tamamlamayı sürdürdüğünü vurguladı.

Birleşmiş Milletler Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA) logosuyla işaretlenmiş bir kamyon, Refah sınır kapısından Gazze'den Mısır'a geçiyor.

UNRWA nedir?

BM üyesi devletlerin gönüllü katkılarıyla finanse edilen UNRWA, faaliyetlerine başladığı 1950'den bu yana Filistinli mültecilere gıda, sağlık, eğitim, barınak gibi insanî yardımları sağlayan ana kuruluş konumunda bulunuyor.

UNRWA, işgal altındaki Filistin toprakları ile çevre ülkelerdeki 5,9 milyonu aşkın Filistinli mülteciye yardım ve temel hizmetler sağlıyor.

UNRWA, 73 yılı aşkın süredir Filistinlilerin yaralarını sarmaya çalışırken, bu süreçte tesisleri defalarca İsrail tarafından vuruldu, tonlarca gıda ve ilaç yok edildi.

UNRWA, 1949'da, şu anda İsrail'in bir parçasını oluşturan bölgelerden Yahudi milisler tarafından evlerinden etnik olarak temizlenen on binlerce Filistinliye hizmet vermek üzere kuruldu.

UNRWA, resmî olarak 8 Aralık 1949'da kuruldu

İsrail'in 14 Mayıs 1948'de işgal altında tuttuğu Filistin topraklarında bağımsızlığını ilân etmesi ve Filistinlileri zorunlu göçe tabi tuttuğu Nekbe'nin (Büyük Felâket) ardından BM Genel Kurulu, 19 Kasım 1948'de yerinden edilen Filistinli mültecilere acil yardım sağlamak üzere BM Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu’nu (UNRPR) kurdu.

Filistin meselesinde siyasî çözümlerde yol alınamaması üzerine nihai çözüm kapsamında "yardım faaliyetlerini sürdürmek ve istihdam projeleri başlatmak üzere tasarlanan Birleşmiş Milletler ajansının" kurulması öngörüldü.

BM Genel Kurulu, 8 Aralık 1949'da UNRWA'yı kuran 302 (IV) sayılı kararı kabul etti. Böylece UNRWA, UNRPR'nin yerini aldı. Karar, İsrail ve Arap ülkeleri tarafından da desteklendi.

BM ajansı, işgal altındaki Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze'nin yanı sıra, Filistinli mültecilerin Nekbe olarak bilinen sınır dışı edilmelerinin ardından sığındıkları komşu ülkeler olan Ürdün, Lübnan ve Suriye'de de faaliyet gösteriyor.

UNRWA, Altı Gün Savaşı’nda Filistinliler için 10 mülteci kampı kurdu

Filistinli mültecilere yönelik doğrudan yardım ve çalışma programları yürütmek amacıyla kurulan UNRWA, 1 Mayıs 1950'de faaliyetlerine başladı.

700 binden fazla Filistinlinin yerinden edildiği dönemde yaraları sarmak için harekete geçen Ajans sayesinde sadece bir yıl sonra, 1951'de çadırlarda barınan Filistinli mültecilerin oranı yüzde 87'den 32'ye düştü. 1955'te de UNRWA, mülteci kamplarındaki çadırları kademeli olarak prefabrik barınaklar veya briket evlerle değiştirmeye başladı.

İsrail'in 5 Haziran 1967'de Mısır, Ürdün ve Suriye'ye karşı savaş açmasıyla başlayan "Altı Gün Savaşı", Filistinliler için yeni bir felaket olurken, savaşta 120 bini Filistinli 300 binden fazla kişi evsiz kaldı.

UNRWA, İsrail'in Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni işgal etmesinin ardından Filistinli mülteci olarak kayıtlı bulunmayan kişiler dahil yerinden edilmişlere barınma sağlamak için bölgede 10 kamp kurdu.

UNRWA Gazze'deki en büyük insanî yardım aktörüdür ve UNRWA'nın Gazze'deki 13.000 çekirdek personelinin yaklaşık 3.000'i savaşa rağmen çalışmaya devam etmektedir.

Ajans, 1967'de Beyrut'taki merkezini terk etmek zorunda kaldı

İsrail, 1974'te düzenlediği hava saldırılarında Lübnan'daki Nabatiye Filistin mülteci kamplarını yerle bir etti.

Sadece Nabatiye'de 3 binden fazla Filistinli mülteciye ev sahipliği yapan UNRWA'nın kurduğu barınakların yüzde 80'i vuruldu. Ajans, derhal mültecilere battaniye ve erzak sağladı, acil beslenme programı ve mobil sağlık birimi kurdu.

UNRWA, Lübnan'da 1975-1990'da çıkan iç savaşta artan istikrarsızlık nedeniyle 1976'da Beyrut'taki merkezini terk etmek zorunda kaldı. Önce Ürdün'e, ardından geçici olarak Viyana'ya taşındı.

İsrail'in Lübnan'daki Filistinlileri hedef alan saldırılarına bir yenisinin eklendiği 1976'da yaklaşık 67 bin Filistinli mülteci yerinden edildi. UNRWA, bu dönemde de yaraları sarmak için hemen harekete geçti.

İlginizi çekebilir1982'den beri hesabı sorulmayan katliam: Sabra ve Şatilla

Toplam mülteci sayısının 2 milyonu bulduğu dönemde İsrail, 1982'de Lübnan'ı işgal etti ve 16-18 Eylül'de Beyrut'un güneyindeki Sabra ve Şatilla Mülteci Kamplarında 3 binden fazla savunmasız Filistinli, İsrail ordusunun himayesindeki aşırı sağcı Hristiyan Falanjist milisleri tarafından katledildi.

Bu saldırı üzerine UNRWA, faaliyetlerini diğer bölgelerde askıya alarak sadece Lübnan'da yoğunlaştırdı.

İsrail saldırılarında kaçıp UNRWA okullarına sığınan Gazzeliler.

EMLOT Acil Fonu'nu kurdu

Gazze Şeridi'nde 1987'de patlak veren, daha sonra tüm Filistin topraklarına yayılan ve 1993'e kadar devam eden Birinci İntifada sürecinde büyük ölçüde silahsız protestolara karşı İsrail, sert ve acımasız müdahalede bulundu. UNRWA, burada da devreye girerek Lübnan ve İşgal Altındaki Topraklar İçin Olağanüstü Önlemler (EMLOT) Acil Fonu'nu kurdu.

Irak'ın 1990'da Kuveyt'i işgal etmesiyle Irak ve diğer körfez ülkelerinden Ürdün'e gelen yüz binlerce kişi için de acil yardım kapsamında harekete geçen UNRWA, 1991'de çoğu Filistin kökenli ve birçoğu kayıtlı Filistinli mülteci olan Ürdün pasaportlu yaklaşık 250 bin kişiye insanî yardım sağladı.

Filistinli mültecilere sürdürülebilir gelir kaynağı: Mikrofinans Departmanı

UNRWA, 1991'de Filistinli mültecilere sürdürülebilir gelir yaratma fırsatları sağlamak amacıyla daha sonra "Mikrofinans Departmanı" adını alacak birim kurdu.

Aynı yıl Madrid Konferansı ile başlatılan Orta Doğu Barış Süreci'nin bir parçası olarak merkezini Gazze'ye taşıyan Ajans, Barışın Uygulanması Programı'nı geliştirmeye başladı ve işgal altındaki Filistin topraklarındaki sorumluluklarını, Filistin yönetimine devretmeye hazırlandı.

"Aksâ İntifadası" olarak da bilinen, 2000'de başlayan, çok sayıda kişinin ölümü ve yaralanmasına neden olan İkinci İntifada döneminde kötüleşen ekonomik şartlar ve İsrail güçlerince altyapının tahrip edilmesi üzerine on binlerce Filistinli yardıma muhtaç hale geldi. UNRWA, bu dönemde de mobil sağlık ekipleri dahil kapsamlı bir acil yardım programı başlattı.

UNRWA, Filistinli mültecilerin karşılaştıkları zorlukları ele almak için 2002'de psikolojik danışmanlık ve destek programı olan Gazze'de Toplum Ruh Sağlığı Programı'nı (CMHP) yürüttü.

Nahr el-Bared Kampı’nın yeniden inşası

Lübnan'ın Trablusşam kentindeki mülteci kampı Nahr el-Bared'de Lübnan Silahlı Kuvvetleri ile silahlı gruplar arasında çıkan çatışmada kampın büyük bir kısmı yakıldı.

2009'da tahmini maliyeti 345 milyon doları bulan kampın yeniden inşası çalışmaları, UNRWA'nın bugüne kadar üstlendiği en büyük proje oldu.

İsrail'in 2009'da Gazze Şeridi'ne kara ve deniz ablukası uyguladığı dönemde işsizlik oranı yüzde 45,2'ye ulaştı. 2013'te ise nüfusun yüzde 80'i uluslararası yardıma bağımlı hale geldi.

İsrail, Dökme Kurşun Operasyonu’nda 51 UNRWA tesisini hedef aldı

İsrail'in 27 Aralık 2008'de abluka altındaki Gazze Şeridi'ne başlattığı ve "en yıkıcı saldırı" olarak nitelendirilen "Dökme Kurşun Operasyonu"nda 7 sağlık merkezi dahil 51 UNRWA tesisi hasar aldı. Gazze Şeridi'ndeki UNRWA deposu İsrail tarafından vuruldu, yüzlerce ton gıda ve ilaç yok edildi.

Suriye'deki iç savaşın başladığı 2011'den bu yana süren çatışmalar da 560 bin kayıtlı Filistinli mülteciyi etkiledi.

Acil yardım hizmetleri sunmaya devam eden UNRWA, Aralık 2015'te silahlı çatışmalardan etkilenen Filistinli mültecilere yönelik 414 milyon dolar tutarında Suriye Bölgesel Kriz Acil Yardım Çağrısı'nı duyurdu.

Ajans, Suriye içindeki Filistinli mülteciler ile Lübnan, Ürdün ve Gazze'ye kaçanlara barınma, gıda, nakit ve acil yardım sağladı.

İsrail'in Gazze'ye 2014'teki saldırılarında 118 UNRWA tesisi hasar aldı

Gazze Şeridi'nin altyapısının yıkılmasına, ekonomisinin zayıflamasına neden olan İsrail'in 2014'te düzenlediği, 2 binden fazla Filistinlinin hayatını kaybettiği saldırılarda okul ve sağlık merkezleri dahil 118 UNRWA tesisi hasar aldı. Saldırı, Gazze'de büyük bir yıkıma yol açtı ve 500 bin kişiyi yerinden etti.