İsrail'in 7 Ekim 2023'te başlayan Gazze'ye yönelik saldırılarının hastaneler, okullar ve camiler gibi kritik yapılar üzerindeki derinleşen etkisi, öncesi ve sonrasına ait fotoğraflarıyla gözler önüne seriliyor.

İsrail'in Ekim 2023'ten, ateşkesin yürürlüğe girdiği 19 Ocak'a kadar Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları büyük hasar ve yıkım oluştururken ateşkes sonrasında Filistinliler ağır insanî koşullarla yüzleşmeye devam ediyor.

• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi'nin raporuna göre, İsrail, en az 27 hastane ile 12 tıbbî tesise 136 saldırı düzenledi. Doktorlar, hemşireler, sağlık görevlileri ve diğer siviller arasında önemli kayıplar yaşandı.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de Gazze'deki 36 hastaneden sadece 18'i veya daha azının kısmen çalıştığını ve 1900 olan yatak kapasitesinin ihtiyaç duyulanın çok altında olduğunu bildiriyor.

Refah'taki Yusuf en-Neccar Hastanesi, 2022'de 360'tan fazla yatak kapasitesi ve 100'e yakın sağlık çalışanıyla hizmet veren tek devlet hastanesi olarak biliniyordu. Hastanenin Aralık 2023 ile Ocak 2025 tarihli fotoğrafları, İsrail saldırılarının bu hastanede neden olduğu ağır tahribata kanıt niteliği taşıyor.

2023'e ait bir fotoğrafta, yaralı Filistinlilerin hastane kapısında görüntüsü, hastanenin hâlâ faaliyette olduğunu gösteriyor ancak Ocak 2025'te çekilen fotoğraf, hastanenin harabeye dönmüş halini ve yaşanan yıkımın boyutlarını net bir şekilde yansıtıyor.

Hastaneler harabeye döndü

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı'nın (TİKA) 2011-2017 yıllarında Gazze Şeridi'nde inşa ettirdiği Türkiye-Filistin Dostluk Hastanesi de İsrail'in saldırılarından etkilenen hastanelerden biri.

Hastane, 33 bin 400 metrekarelik kapalı alanda birbiriyle bağlantılı 8 blok, 4 ameliyathane, yoğun bakım üniteleri, laboratuvarlar ve 180 odadan oluşuyordu. 6 Nisan 2021 tarihli fotoğrafın çekildiği dönemde hastane hala faaliyetteyken Gazze'deki Kovid-19 hastalarının tedavisinde önemli rol oynuyordu.

Ancak 2025 tarihli fotoğrafta aynı hastanenin bazı bölümlerinin hasar gördüğü, yandığı hatta kullanılmaz hale geldiği görülüyor.

Gazze Şeridi'nin kuzeyinde yer alan ve hizmet dışı kalan Endonezya Hastanesi'nde de benzer bir durum söz konusu.

22 Ağustos 2024 tarihli fotoğraf, hastanenin İsrail saldırıları ve ablukasına rağmen tedavilere devam ettiğini gösterirken 20 Ocak 2025 tarihli fotoğrafta binanın işlevsiz hale gelmesine neden olan tahribat açıkça görülüyor.

Hastanede odaların ve cihazların hasar gördüğü, tavanların sarktığı ve binanın iç kısmının kullanılamaz hale geldiği, fotoğraflara yansıyor.

İsrail'in Gazze'ye düzenlediği saldırıların başlıca hedefleri arasında yer alan Beyt Hanun'dan alınan görüntülerde de bölgenin harabeye döndüğü dikkati çekiyor.

86 yatak kapasitesi ve 204 personeliyle bölgedeki 350 bin nüfusa hizmet veren Beyt Hanun Hastanesi'nin 29 Ocak 2018 ve 29 Ocak 2025 tarihli fotoğrafları, hastanenin yıllar içinde aldığı ağır hasarı ve kullanılamaz hale geldiğini gösteriyor.

Filistinlilerin sığındığı okullar ayakta kalamadı

İsrail ordusunun katliama varan saldırıları nedeniyle zorla yerlerinden edilen Filistinlilerin sığınaklarından biri olan okulların da kullanılamaz hale geldiği, fotoğraflarla gözler önüne seriliyor.

İsrail ordusunun uzun yıllardır hedefindeki Gazze'deki İslâm Üniversitesi defalarca saldırılara uğrayan eğitim kurumlarından biri. 1978'de kurulan ve 11 fakültesi bulunan üniversite bünyesinde Türk-Filistin Dostluk Hastanesi de yer alıyordu.

2 Ağustos 2014'te çekilen fotoğrafta, üniversitenin bombalamadan aldığı ağır hasar görülürken, 10 Şubat 2025'te havadan çekilen görüntülerde okulun tamamıyla işlevsiz hale gelip harabeye döndüğü gözlemleniyor.

Ayrıca Gazze'deki İnsan Hak ve Hürriyetleri (İHH) İnsanî Yardım Vakfı'na ait ofis ve araçlar da defalarca İsrail ordusunca hedef alındı.

AA'nın 2021 tarihli fotoğrafında İHH'nın Gazze'ye hediye ettiği ambulansların vakıf binası önünde durduğu görülürken 2025 tarihli fotoğrafında binanın saldırılardan aldığı hasar açıkça belli oluyor.

Yerleşim alanları ve camiler de ağır hasar aldı

İsrail'in saldırılarında Gazze'nin kuzeyindeki yerleşim alanları ve camilerin de ciddi hasar aldığı, yeni fotoğraflarla daha da belirginlik kazanıyor.

14 Mayıs 1948'de Filistin topraklarında bağımsızlığını ilan etmesiyle başlayan "Nekbe"nin (Büyük Felâket) 2023'teki yıl dönümünde, İsrail Gazze'nin çeşitli bölgelerine hava saldırısı düzenledi.

Aynı bölgede 2023 ile 2025 yıllarında çekilen fotoğraflar, iki dönem arasındaki farkı net şekilde ortaya koyuyor.

Ocak 2025'e ait son fotoğraf, aylarca devam eden İsrail bombardımanının, kentteki binaları moloz ve kül yığınına çevirdiğini gösteriyor.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırılarının başlarındaki yoğun bombardımanı sonucu kuzeydeki Cibaliya bölgesindeki birçok bina moloz yığınına döndü.

İsrail ordusunun saldırılarına maruz kalan bu bölgede sağlam bina kalmadığı ise Ocak 2025'te çekilen fotoğrafla ispatlanıyor.

Bunun yanı sıra Refah kentindeki Şabura Mülteci Kampı'nın en büyük camisi olan Faruk Camii de İsrail'in hedeflerinden oldu.

İsrail'in defalarca vurduğu camiden geriye minare ve büyük bir moloz yığını kaldı. 1 Mart 2024'te çekilen fotoğrafta, imam caminin enkazında Filistinlilere cuma namazını kıldırırken, 6 Şubat 2025'te çekilen fotoğrafta ise artık caminin minaresinin bile ayakta kalmadığı görülüyor.