Irak'ta petrolden sonraki gelir kaynağı: Hurma

Irak'ta, 22 milyondan fazla hurma ağacı ekili olan ve dünyanın dört bir yanına ihraç edilen hurma, ülkenin petrolden sonraki gelir kaynağı olma yolunda emin adımlarla ilerliyor.

Başkent Bağdat, Orta Fırat ve ülkenin güney bölgelerinde "Zehdi", "Hastavi", "Diri", "Maktum" ve "Barhi" gibi onlarca çeşit hurma yetişiyor.

2022'de 115 milyon dolarlı aşkın bir ihracatla hurma, Irak'ın petrolden sonraki en büyük ikinci ürünü.

Irak Tarım Bakanlığı Sözcüsü Muhammed Huzayi, Irak'taki hurma üretimi hakkında açıklamada bulundu:

• 1980'lerdeki İran-Irak Savaşı ve 1990 Körfez Savaşı nedeniyle hurma üretiminde sıkıntılar yaşandığını hatırlatarak "1980'lere kadar Irak'ta 30 milyondan fazla hurma ağacı vardı. Dünya genelinde en çok hurma ağacı Irak'taydı. Ancak yaşanan olaylar nedeniyle Iraklı çiftçiler tarlalarını terk edip tarım işini bıraktı ve hurma sayısında ciddi azalmalar yaşandı. O dönem hurma ağacı sayısı da 8 milyona kadar gerilemişti.

Irak, hurma üretiminde dünya birincisi olmaya aday

Irak’ta 2003 yılından sonra hurma üretiminde çeşitliliğe gidildiğini aktaran Huzayi, şöyle devam etti:

"Irak’ın sembollerinden olan hurma üretimine yardımcı olan yasalar çıkarıldı. Avrupa'da rağbet gören hurma çeşitleri bile ekilmeye başlandı. Hurma yatırımı projeleri de bu alandaki üretim ve ihracatı olumlu etkiledi. Hurma ağacı sadece tarım değil, sanayi alanında da genişçe kullanılan verimli bir bitkidir.

Irak’ta şu an 22 milyondan fazla hurma ağacı bulunuyor. Bu sayı hızlı bir şekilde artıyor. Irak, hurma üretiminde dünya birincisi olmaya yeniden aday. Geçtiğimiz yıl 600 bin ton hurma Orta Asya'ya ihraç edildi."

Huzayi, Irak hükümetinin iklim şartları ve toprağın elverişli olduğu güney bölgesinde hurma ağacı dikme projesi yürüttüğünü kaydederek, Kerkük, Salahaddin ve Enbar bölgelerinde de hurma ağacı dikme projesini hayata geçirdiklerini söyledi.

Irak’ta hurma ağacının toplumsal, stratejik ve ekonomik değeri var

Irak Tarım Bakanlığı Müsteşarı Dr. Mehdi el-Kaysi de özellikle çöl bölgelerinde fazla su gerektirmeyen ve hava koşullarına dayanıklı hurma ağacı diktiklerini ifade ederek, bunun için de ileri sulama teknikleri kullandıklarını kaydetti.

"Irak’ta hurma ağacının toplumsal, stratejik ve ekonomik değeri var." diyen Kaysi, "Hurma ağacı bizim toplumsal kimliğimizin sembollerindendir. 1950’lerde 32 milyon hurma ağacımız vardı. Bu sayı İran-Irak Savaşı’nda hem su kesintileri hem bu alanda çalışanların arazilerini terk etmelerinden dolayı azaldı." diye konuştu.

Kaysi, hurma üretiminde istenilen seviyeye ulaşmayı amaçladıklarını ve bunun da daha gelişmiş sulama teknikleri ve gerekli arazi tahsisiyle gerçekleştirilebileceğini dile getirdi.

"Hurma, petrolden sonra ülkenin ikinci gelir kaynağı konumunda"

Iraklı gazeteci ve aktivist Abdullah Fazıl da ülkedeki hurma üretimine dair değerlendirmelerde bulundu:

Son yıllarda Irak hurma üretimi ve ihracatında ciddi gelişme kaydetti. Irak’ta 22 milyondan fazla hurma ağacı bulunuyor. Hurma, Irak’ta petrolden sonra ikinci gelir kaynağı konumunda.

Ülkedeki su sorununa rağmen Basra’da hurma bolluğu yaşandığına işaret eden Fazıl, hükümetin tarım politikasını da hurma üretimi alanında daha da geliştirmesi gerektiğini vurguladı.

Basra’da hurma tarlasında çalışan çiftçi Mutar Cafer, Basra’da üretilen hurmalardan yurt dışına ihracat yapıldığına dikkati çekerek, "Hudravi, Barhi, Hillavi ve Çipçap gibi hurma türlerini eker, ihracatını da yaparız. Ancak Çiçap’ın hem işçiliği yorucu hem ucuza satılıyor. Hillavi’den daha çok kar elde ediyoruz." diye konuştu.

Devletten ayda yaklaşık 100 dolar destek maaşı aldığını söyleyen Cafer, ailesini hurma tarlasında çalışarak geçindirdiğini anlattı.

Bağdat’ta 40 yıldır hurma satan Şahab Malik de 1990’dan itibaren hurma ihracatında kesintiler yaşandığını ifade ederek, şunları kaydetti:

"O dönem Irak’ta şiddet olayları ve savaşlarda hurma ağaçlarının kesilmesi nedeniyle üretim ve ihracatta azalma yaşandı. 2003 sonrası ise Irak dünya pazarına açılınca özellikle Körfez ülkelerine ihracatımız söz konusu oldu. Hurmamız farklı çeşitleriyle dünya pazarına girmeye başladı."

Irak'ta 1979 yılında çıkarılan yasaya göre, bir dönüm araziye 50 hurma ağacı diken çiftçi söz konusu arazinin sahibi oluyordu ancak bu yasa günümüzde geçerli kabul edilmiyor.