İkinci Kaddafi

Libya'da Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanması sonucu devrilerek linç edildiği 2011'den bu yana devam eden kaos, derinleşiyor. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır ve Suudi Arabistan tarafından desteklenen Kaddafi'nin eski yardımcısı Halife Hafter'in (75) de denkleme dahil olmasıyla, çatışmalar ülke çapına yayılıyor. Başkent Trablus'taki meşru ve uluslararası tanınırlığa sahip hükümetse, Hafter güçleri karşısında giderek zayıflıyor.

1969'da Kral İdris'i deviren "Hür Subaylar" cuntası içinde yer alan Halife Hafter, 1980'lerde Kaddafi yönetimi tarafından komşu ülke Çad'daki isyancılara destek olmak için görevlendirilmişti. Fransa'nın desteklediği merkezi hükümetle süren savaş boyunca, Kaddafi yönetimi, Çad'daki çatışmalara müdahil olduğu iddialarını hep reddetti. Nihayet, 1985'te Halife Hafter Fransızlara esir düşünce, Libya hükümeti suçüstü yakalanmış oldu. Ancak Kaddafi, bizzat görevlendirdiği arkadaşını sahiplenmeyerek, onun kendi inisiyatifiyle Çad'da bulunduğunu açıkladı. Hafter, bunun üzerine Kaddafi'den tamamen koptu.

Fransızlar tarafından ABD'ye teslim edilen Halife Hafter, Amerika'nın Virginia eyaletine yerleştirildi. 2011'de yeniden Libya'ya ayak basıncaya kadar ülkesinde uzakta yaşayan Hafter, bu uzun süre boyunca CIA'in yakın gözetimi ve kontrolü altında kaldı. Kaddafi'nin devrilmesiyle birlikte tekrar Libya'ya gelen Hafter, kısa bir süre yargılandı. Ardından, 2014 yılı itibariyle ordu içindeki nüfuzunu kullanarak Libya'da güç toplamaya başladı.

Aynı dönemde Mısır'da Müslüman Kardeşler iktidarının askeri darbeyle düşürülmesi, BAE-Mısır-Suud üçlüsünün Libya'ya yoğunlaşmasına neden oldu. Halife Hafter'e önce DAEŞ'le mücadele kılıfı adı altında yapılan ciddi askeri yardım, ardından bütün ülkenin Hafter'in kontrolüne girmesi için hız verilen topyekun bir mücadeleye dönüştü.

Başkent Trablus'ta yerleşik bulunan, Fâyez Serrâc liderliğindeki mevcut Libya hükümeti, bir yandan Hafter güçlerinin sürekli saldırılarıyla baş etmeye çalışırken, diğer yandan ülkedeki fakirlik, anarşi ve yolsuzluklarla mücadele etmeye çabalıyor. Libya'nın en büyük zenginlik kaynağı olan petrolün, Hafter'in kontrolündeki Bingazi ve çevresinde bulunması ise, merkezî hükümetin işini zorlaştıran meselelerin başında geliyor.