Fas'taki Libya görüşmeleri yeni bir Suheyrat Anlaşması'na yol açar mı?

Fas'ın Buznika kentinde Libyalı taraflar arasında başlayan yeni müzakerelerde, 2015 yılında imzalanan Suheyrat Anlaşması'nın geliştirilebileceği belirtiliyor.

Libya hükümeti ile ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter'in siyasi müttefiki Tobruk Temsilciler Meclisini (TM) temsil eden komiteler, Libya'daki krizle ilgili konuları müzakere etmek için dün Fas'ın başkenti Rabat'ın güneyindeki Buznika kentinde bir araya geldi.

Libya Diyalog Toplantısı adı altında yürütülen görüşmelerin iki gün sürmesi bekleniyor.

Komitelerin çalışmalarını tamamlamasının ardından Fas yönetiminin, Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri ve TM Başkanı Akile Salih'i de ülkede ağırlayabileceği ifade ediliyor.

"Fas, tüm taraflar için güvenilir bir müttefik"

Gelişmeleri AA muhabirine değerlendiren uluslararası ilişkiler uzmanı Said es-Sadigi, Libya'da ciddi diyalog yoluyla ulaşılabilecek herhangi bir çözümün sahadaki duruma bağlı olduğunu söyledi.

• Fas'ın başından beri Libya krizinin barışçıl yollarla çözülmesinden yana olduğunu, askeri çözümün taraflar arasında uçurumu derinleştirmekten başka bir işe yaramadığına inandığını belirten Sadigi, "Fas, tüm taraflar için güvenilir bir müttefik. Libyalı taraflar arasında ciddi müzakereleri yönetmek için uygun bir merci. Bu müzakereler de İkinci Suheyrat Anlaşması'yla sonuçlanabilir." dedi.

Sadigi, müzakerelerin başarılı olması ve sonuçlarının uygulanabilmesinin sadece Libyalı taraflara bağlı olmadığına, sahada etkili olan Türkiye ve Rusya gibi güçlerin de bu konudaki tavrının önem arz ettiğine dikkati çekti.

Suheyrat Anlaşması'nın geliştirilmesi gerekiyor

Fes kentindeki Sidi Muhammed Bin Abdullah Üniversitesinde uluslararası ilişkiler alanında dersler veren Selman Bunuman da Libyalı tarafların müzakere masasına oturmasının önemli bir adım olduğunu ifade etti.

"Müzakereler, Türkiye'nin meşru müdahalesinin ardından sahada yaşanan gelişmelere göre Suheyrat Anlaşması'nın olumlu yönde geliştirilmesi hedefiyle karşılıklı görüş alışverişinde bulunulması için iyi bir fırsat." diyen Bunuman, dış güçler engel çıkarmazsa müzakerelerin başarılı olabileceğini, Libya krizine müdahil olan tüm tarafların siyasi çözümü desteklemesi gerektiğini kaydetti.

Siyasi çözümün ise uzlaşı, istikrar, ortaklık ve barış temelli olması, Libya'nın kabileci ve despot yönetim mantığından sivil demokratik devlet inşa etme sürecine geçmesinin elzem olduğuna inanan bir zihniyetle hareket edilmesi gerektiğini vurgulayan Bunuman, tahakküm politikalarının krize çözüm getirmeyeceğini aksine Libya halkının zarar göreceği şekilde krizi daha da büyüteceğini ifade etti.

Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, 28 Temmuz'da yaptığı açıklamada da Libyalı taraflar arasında 2015'te imzalanan Suheyrat Anlaşması'nın geliştirilmeye ihtiyacı olduğunu söylemişti.

Suheyrat Anlaşması

Birleşmiş Milletlerin (BM) girişimleriyle 17 Aralık 2015'te, Fas'ın Suheyrat kentinde varılan Libya Siyasi Anlaşması uyarınca Başkanlık Konseyi kuruldu. BM Güvenlik Konseyi 2259 sayılı kararla Başkanlık Konseyini Libya'nın tek meşru temsilcisi olarak tanıdı.

Konseyin Başkanlığına Fayiz es-Serrac getirildi. Ancak Başkanlık Konseyinin sunduğu hükümet listeleri General Halife Hafter'in baskıları nedeniyle Tobruk'taki Temsilciler Meclisinde onaylanmadığı için bakanlar görevlerini vekaleten yürütüyor.

Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Fransa ve Rusya'nın desteklediği Halife Hafter, başkent Trablus'u ele geçirmek için 4 Nisan 2019'da milislerine saldırı emri vermiş ve 14 ay süren saldırılarda ülkeyi şiddet sarmalına sürüklemişti.

Hafter milislerini 18 Mayıs'ta stratejik Vatiyye Askeri Üssü'nden çıkarmayı başaran Libya ordusu, haziran ayı başında başta başkent Trablus il sınırının tamamı olmak üzere, ülkenin batısındaki tüm önemli yerleşim birimleri ve geçiş noktalarını Hafter milislerinden arındırarak Sirte'ye kadar ilerlemişti.