Cezayir, Afrika'da yeniden kilit ülke olmak için yönünü buraya döndü

Cezayir'in bir süre dar bir çerçevede kalan ancak son dönemde yönünü çevirdiği Afrika kıtasındaki ülkelerle ilişkilerini, siyasî ve ekonomik atılımlarıyla yeniden güçlendirme yoluna gittiği ifade ediliyor.

Uzmanlar, Cezayir'in Afrika kıtasındaki yeni atılımlarını, "doğal sürece dönüş" olarak yorumlarken, bunun pragmatik bir yaklaşım ve strateji gerektirdiğini belirtiyor.

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, ilk kez göreve geldiği Aralık 2019'dan bu yana ülkesinin dış siyasî haritasını, yeni önceliklere katkı sağlayacak şekilde gözden geçiriyor.

Bu bağlamda yoğun ikili ziyaretler, ticarî alışverişler ve ortak projeler aracılığıyla siyasî ve diplomatik ağırlığını komşusu Moritanya'ya yönelten ülkenin Cumhurbaşkanı Tebbun, 7 Eylül 2024'te ikinci kez cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından geçtiğimiz haftalarda Moritanya'yı ziyaret etti.

Tebbun, Moritanyalı mevkidaşı Muhammed Veled Gazvani'nin davetine icabet ederek "Gençlik ve İstihdam" konulu Afrika Forumuna katılmak üzere 9 Aralık'ta bu ülkeye gitti.

30 yıl aradan sonra Moritanya'ya ilk ziyaret

Tebbun'un Moritanya gezisi, iki ülke arasında Ocak 2024'te serbest ticarî bölge kurulması anlaşması ve projelerle dolu bir yılın ardından Cezayirli bir cumhurbaşkanının bu ülkeye son 30 yılda yaptığı ilk ziyaret olarak kayıtlara geçti.

Cezayir, "bütünleştirici" nitelikteki kalkınma projelerine ya da kara kıtada kalkınma çabalarına katkı sağlayan projelere öncelik veriyor.

• Cezayir'in bu kapsamdaki projeleri arasında 1 milyar dolar maliyetli Cezayir'in Tenduf şehrini Moritanya'nın Zuveyrat şehrine bağlayacak 850 kilometrelik kara yolu inşa projesi var. Cezayir bununla, Moritanya üzerinden Batı Afrika pazarlarına inmeye çalışıyor.

Afrikalı ülkelerle artan ilişkiler

Cezayir Cumhurbaşkanı birçok kez "komşu ülkelerle ortak dayanışma ve insanî bağlar açısından zengin kardeşçe ilişkiler kurulması" gerektiğini vurguladı.

Bölgenin ticarî ve ekonomik ilişkilerinin yoğunlaştırılmasına ve ekonomik kalkınmaya ihtiyaç duyduğunu ifade eden Tebbun, bu amaçla bu ülkelerle serbest ticaret bölgeleri oluşturulmasına yönelik hazırlanan yasal metinlerin yürürlüğe girmesinin beklendiğini kaydetti.

Tebbun, bir süre önce yaptığı konuşmada, komşu ülkelerle ticarî ilişkileri geliştirme arzusunu vurgulayarak, "Libya, Nijer ve Mali kardeş ülkelerdir. Onlar için ancak hayır dileriz." ifadesini kullanmıştı.

Ayrıca Tebbun Moritanya ziyareti sırasında Cezayir'le ekonomik kalkınma fikrini benimseyen Ruanda ve Senegalli mevkidaşlarıyla da "uzun" ikili görüşmelerde bulundu.

Cezayir, geçtiğimiz haftalarda ülkeyi ziyaret eden Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa'nın ziyareti sırasında iki ülke arasında güçlü ekonomik ilişkiler kurma konusunda mutabakata vardı.

Sömürgeciliğe ve apartheid rejimine karşı mücadele eden iki ülke, gelecek yıl ticaret fuarları düzenleme konusunda anlaştı. G-20 Dönem Başkanlığı'nı devralan Güney Afrika Devlet Başkanı Ramaphosa, Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun'u 2025'te düzenlenecek G-20 Zirvesi'ne davet etti.

Ekonomiye dayalı bir vizyon

Cezayir'in 60 yıldır Afrika'yla kopmayan bağlarına rağmen ilişkiler, sömürgecilikle mücadele, özgürlük hareketlerinin desteklenmesi ve uluslararası mahfillerde Afrikalılar arasında dayanışma gibi dar bir çerçevede kaldı.

• Ancak kalkınmayı, Afrika kıtasının çeşitli noktalarındaki çekişmelerin aşılması ve güvenliğin sağlanmasında belirleyici bir faktör olarak gören hâlihazırdaki Cezayir Cumhurbaşkanı, ekonomiye dayalı bir vizyon ortaya koydu.

İşbirliği için yeni bir dinamiğe sahip olmak isteyen ülkede, Şubat 2020'de Cezayir Uluslararası Dayanışma ve Kalkınma Ajansı kuruldu.

Cezayir Cumhurbaşkanı da "Afrika ülkelerindeki kalkınma projelerini finanse etmek ve dayanışma" için Cezayir Uluslararası İşbirliği Ajansı'na 1 milyar dolar aktarıldığını duyurmuştu.

Bakanlıkların yapısında değişiklik

Cezayir'in Afrika derinliğine aktif ilgisinin tezahürleri, Dışişleri Bakanlığı'nın resmî adına "Afrika İşleri" adının eklenmesiyle daha da güçlendi.

Aynı düzenleme çerçevesinde, Dışişleri Bakanlığında Devlet Bakanlığı olarak yeni bir makam oluşturuldu ve başına eski Burkina Faso Büyükelçisi Selma Bakhta Mansuri atandı.

Bu arada, geçen iki günlük süre zarfında Dışişleri Bakanı Ahmed Attaf; Burundi, Uganda ve Angola'yı kapsayan bir Afrika turu gerçekleştirirken, Cumhurbaşkanı Tebbun'un, adı geçen ülkelerin liderlerine özel mesajlarını iletti.

Mesajların içeriği resmî olarak açıklanmasa da yerel basında bunların, 2025 Afrika Birliği Zirvesi gündemiyle ilişkili olduğu ve Cezayir'in Etiyopya Büyükelçisi Leyla Haddad'ı Afrika Birliği Komisyonu Başkan Yardımcılığı’na aday göstermesiyle ilişkili olduğu dile getirildi.