Bu çiçek, bağımsızlığın sembolü

Her ülkenin hürriyeti, özgürlüğü, esaretin bitişini ve tarihini sembolleştirerek milli hafızaya kazıdığı ve milli ruha dinamizm kazandırdığı bir sembolü vardır. Örneğin Türkiye’de lâle, tarihin derinliklerinden günümüze, hafızamızdaki birçok önemli dönüm noktasını birbirine bağlayan bir semboldür. Edebiyattan tasavvufa, tarihten devlet yönetimine, lâle bir çiçekten çok daha fazlasıdır.

İkinci Dünya Savaşı veya Soğuk Savaş sonrası dönemde bağımsızlıklarına kavuşan Uzakdoğu, Güney ve Güneydoğu Asya ülkeleri de milli hafızalarını çiçekler üzerinden somutlaştırmışlardır. Bu konuda üzerinde durulabilecek örneklerin ilki, 1957’de bağımsız olan Malezya’dır.

• Malaycada “bunga raya” yani “büyük ve soylu çiçek” olarak bilinen, beş yapraklı ve çoğunlukla kırmızı renkli tropik çiçek, Malezyalılar için “milli çiçek”tir. Türkiye’de “Japon Gülü” veya “Çin Gülü” ismiyle anılan bu çiçeğin bilimsel adı “Hibiscus Rosa-Sinesis”tir.

12’nci yüzyılda Malay dünyasına Çin üzerinden geldiği için “Sinesis” yani “Çinli” adıyla anılan Çin gülü, Malezya mutfağında oldukça önemli bir yere sahiptir. Ebegümeci familyasına mensup olan çiçek, sebze yemeklerinden meyve sularına hatta çay kültürüne kadar geniş bir sahada kullanılır.

• Kozmetik sektörünün de vazgeçilmezleri arasında olan Çin gülü, ateşli hastalıklar yanında baş ağrısı gibi küçük rahatsızlıkların tedavisinde de başvurulan bir bitkidir.

Genişliği 10-15 santimetreyi bulan Çin gülünü, Malezya’da hayatın her anında görmek mümkün. Hediyelik eşyalar, posta pullar, kâğıt paralar, siyasi parti amblemleri ve hatta uçaklar, Çin gülüyle süslüdür. Başkent Kuala Lumpur’da sadece Çin gülünü sergileyen özel dükkânlar ve botanik bahçeleri vardır. Negeri Sembilan eyaletinde, Çin gülü biçiminde inşa edilmiş tatil kompleksi ise, milli çiçeğin ne derecede önemsendiğini gösteren bir başka örnektir.

Çiçeklerin kraliçesi addedilen Çin gülünün, özellikle koyu kırmızı tonlarıyla Malezya’nın istikrarını ve sosyal ahengini temsil ettiği düşünülüyor. 1958’de Malezya Tarım Bakanlığı, çok sayıda örnek arasından Çin gülünü tercih edince, bağımsız Malezya’nın ilk başbakanı olan Tunku Abdurrahman, bu tercihi 1960’da kamuoyuna resmen ilân etti. Çin gülünün özellikle seçilmesinde bazı pratik nedenler de vardı: Ülke genelinde, mevsimsiz olarak özgürce büyümesi ve yaygınlığı, çok az bakımla çok uzun süreler ürün vermesi vb.

Çin gülünün, Malezya’da birlik ve bütünlüğü temsil eden ilkeler bütünü olan “Rukun Negara”yı yani Malezya Ulusal Felsefesi’ni yansıttığı düşünülüyor. Malezyalıların getirdiği açıklamaya göre, Çin gülünün beş yaprağı, 5 ilkeye atıf yapar:

Allah inancı, krala ve ülkeye bağlılık, anayasanın üstünlüğü, hukukun egemenliği ve ahlâk güzelliği.