Bir modern zaman İbn Battûta’sıydı
Yaklaşık bir asra yaklaşan ömrünün ardından geçtiğimiz günlerde hayata gözlerini yuman Muhammed Nâsır el-Abbûdî, 160’dan fazla ülkeye seyahat etmiş bir seyyah, 300’e yakın eser telif etmiş bir yazar olarak Afrika'dan Arnavutluk'a, Çin'den Güney Amerika'ya İslam dünyasının ahvâline yakından şahitlik etmişti.
Geçtiğimiz günlerde Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad, ülke için oldukça önemli bir ismin cenaze merasimiyle yoğun bir zamana şahitlik etmişti. Yaklaşık bir asra yaklaşan ömrünün ardından hayata gözlerini yuman Muhammed Nâsır el-Abbûdî hiç şüphesiz Suudi Arabistan için önemli bir değeri ifade ediyordu.
160’dan fazla ülkeye seyahat etmiş, 300’e yakın eser telif etmiş biri olması sıfatıyla el-Abbûdî aslında İslam dünyası için de bir hayli kıymetliydi. Peki el-Abbûdî kimdi?
1926 yılında Suudi Arabistan’ın Büreyde şehrinde önemli isimler yetiştirmiş köklü ailelerinden birinin mensubu olarak dünyaya gelen el-Abbûdî, ilk eğitimini ailesinden almıştı. Sonrasında gittiği okullarda düzenli bir eğitim görmüş, dönemin önde gelen çok sayıda âliminden ders alarak onlara talebe olmuştu. Eğitimini tamamlamasının ardından çeşitli eğitim kurumlarında resmî vazifelerde bulunmuş, çok sayıda talebe yetiştirmişti. Ayrıca Suudi Arabistan merkezli bir kuruluş olan Dünya İslam Birliği’nde de uzun yıllar çalışmıştı.
el-Abbûdî’nin en bâriz özelliği ise bir seyyah olmasıydı. Dünya İslam Birliği’nde çalıştığı sürede dünyanın çeşitli noktalarına gitme imkanı bulmuş, İslam dünyasının ahvâline yakından şahitlik etmişti.
O, asırlık ömrüne 160’dan fazla ülke ve çoğu bu seyahatleriyle ilgili 300’den fazla eser sığdırmış, kendisinden önceki Arap seyyahlarının metodunu benimseyerek teliften geri durmamıştı.
- Arap Yarımadası’ndan kalkarak Afrika’ya seyahat eden kişilerden ilki olmuş, 1966 yılında kaleme aldığı “fî Efrîkıyye’l-Hadrâ” isimli eseriyle 40 yaşında ilk kitabına imza atmıştı.
Hayatının erken dönemlerinde seyahat etmeye başlayan el-Abbûdî, meşakkatli yolculuklar neticesinde gittiği ülkelerle alakalı detaylı günlükler tutuyor, sonrasında yayınlayacağı kitapları için bu notlarından istifade ediyordu. Onun basılmamış, taslak halinde duran yazma eserleri bu dönemde çeşitli ülkelerde tuttuğu notlardan başkası değildi.
Onun eserleri özellikle bir seyahat kitabı olmaktan ziyade, temas imkânı bulduğu coğrafyaların sosyal havasını da barındırıyordu. Arnavutluk’la alakalı kaleme aldığı eserinde, Komünizm’in çökmesinin ardından orada müşahedelerde bulunan biri sıfatıyla bu ideolojinin Müslüman halk nezdinde meydana getirdiği tahribata dikkat çekiyordu. 1992 yılında kaleme aldığı Çin’le alakalı müşahedelerinin yer aldığı kitap da benzer ictimâî haberler veriyordu.
Onun seyahat eserleri Afrika’dan Güney Amerika’ya kadar uzanırken Arap Yarımadası’nı atlamıyordu. Entelektüel merakı özellikle burada konuşulan lehçelerle alakalı da dikkatini çekmiş, Arap diliyle alakalı nice önemli eserlere imza atmıştı.