Bangladeş siyasetini kilitleyen ölümcül rekabet
Bangladeş eski Başbakanı Hâlide Ziyâ (73), tedavi gördüğü hastanede durumu ağırlaşmasına rağmen, partisinin 31 Aralık’ta düzenlenecek olan genel seçimlerde mücadele edeceğini duyurdu. Geçtiğimiz şubat ayında, yolsuzluk suçlamasıyla beş yıl hapis cezası alan Ziyâ, sağlığının kötüleşmesi üzerine başkent Dakka’daki bir hastaneye nakledilmişti. 1991-1996 ve 2001-2006 yılları arasında başbakanlık yapan Ziyâ’nın liderliğini yürüttüğü Bangladeş Ulusal Partisi (BNP), politika arenasındaki yerini korumayı sürdürüyor.
Ülkenin mevcut Başbakanı Şeyh Hasina (71), göreve başlamasının hemen ardından, eski rakibi Hâlide Ziyâ hakkındaki suç dosyalarını raflardan indirerek işleme koymuştu. 1996-2001 arasında, Ziyâ’nın yerine başbakanlık yapan Hasina, 2009’dan bu yana görevde bulunuyor. Ziyâ, hapse düşmesine neden olan suçlamaların “siyasi komplo” olduğunu savunuyor.
Bangladeş siyaseti, son 25 yıldır, iki kadının arasındaki çekişme ve rekabetin gölgesinde. Ziyâ’nın liderliğini yaptığı BNP ile Şeyh Hasina’nın önderliğindeki Bangladeş Avami Birliği (AL) ülke siyasetini domine ederken, Hasina ile Ziyâ da kişisel kavgalarını siyaset, bürokrasi ve medya üzerinden devam ettiriyor.
Şeyh Hasina ile Hâlide Ziyâ arasındaki nefretin kökeni, 1970’li yıllara kadar uzanıyor. Şeyh Hasina'nın babası, 1971’de Bangladeş’in Pakistan’dan bağımsızlığını kazandığı sürece önderlik etmiş bir isim: Mucibur-Rahman. 1949’da kurduğu AL’nin lideriyken hapse atılan Rahman, Hindistan’ın desteğiyle kazanılan bağımsızlığın ardından özgürlüğüne kavuşarak ülkenin ilk başbakanı oldu. 1975’te cumhurbaşkanlığını da ele geçiren Rahman, koltuğunda yedi ayı henüz doldurmuşken, 15 Ağustos günü aile fertlerinin birçoğuyla beraber katledildi.
Şeyh Hasina’nın babasının öldürüldüğü darbe sırasında, Hâlide Ziyâ’nın kocası Ziyâur-Rahman da ordudaki üst düzey subaylardan biriydi. Yeni geçici Cumhurbaşkanı Muştak Ahmed tarafından genelkurmay başkanlığına atanan Ziyâur-Rahman, sonraki Cumhurbaşkanı Muhammed Sayem döneminde gücünü daha da artırdı. 1977’nin nisan ayında Sayem sağlık nedeniyle görevinden istifa edince, Bangladeş’in yeni cumhurbaşkanı General Ziyâur-Rahman oldu. Genellikle Pakistan yanlısı bir siyaset izleyen Ziyâur-Rahman, 30 Ağustos 1981 günü düzenlenen bir darbeyle görevinden uzaklaştırılarak öldürüldü. Rahman’ı öldüren kişi, 1971’deki bağımsızlık mücadelesinde birlikte savaştığı silah arkadaşı General Muhammed Abdul Manzur’du.
Birinin kocası birinin de babası askeri darbe sonucunda öldürülen Şeyh Hasina ve Hâlide Ziyâ, 1970’lerde başlayan çekişmeyi bugün de sürdürüyor. Hindistan’a yakın bir siyaset izleyen Şeyh Hasina, Hâlide Ziyâ tarafından ülkenin bütün kıymetli varlıklarını Hindistan’a satmakla suçlanırken, Hâlide Ziyâ da aynı şekilde rakibinin yolsuzluk suçlamalarıyla muhatap. Siyasi gözlemciler, her iki kadın başbakan döneminde de Bangladeş’te ekonomik krizlerin siyasal ve sosyal problemlerle atbaşı gittiğine dikkat çekerken, özellikle yolsuzluk konusunda BNP ile AL arasında ciddi bir fark bulunmadığının altını çiziyor.