Adına hutbe okunan kraliçe
Yemen’in başkenti Sanaa’dan güneydeki Aden’e doğru ilerlerken, sarp yamaçların içinde ve gözlerden uzak bir köşede sizi Cibla kasabası karşılar. Burası, “el-Melike el-Hurra” yani “Özgür Kraliçe” olarak anılan Ervâ es-Suleyhî’ye bir zamanlar başkentlik eden yerdir. 1138’deki ölümüne kadar tam 71 yıl tahtta kalan Kraliçe Ervâ es-Suleyhî, Cibla’ya bir ulu cami ve 360 odalı devasa bir saray inşa ettirdi. İslâm tarihinde cuma namazlarında adına hutbe okunan ilk kraliçe olarak zikredilen Ervâ es-Suleyhî, iki de kitap kaleme almıştır.
Yemen’in başkenti Sanaa’dan güneydeki Aden’e doğru ilerlerken, sarp yamaçların içinde ve gözlerden uzak bir köşede sizi Cibla kasabası karşılar. Tabelaları izleyerek anayoldan içeri girdiğinizde, karşınıza çıkan manzara nefesinizi keser: Yüzlerce yıllık taş evlerin çevrelediği süt-beyaz minareli harika bir cami, hemen yanında muhteşem bir saray ve yeşilin her tonuyla doyumsuz bir doğal çevre… Burası, “el-Melike el-Hurra” yani “Özgür Kraliçe” olarak anılan Ervâ es-Suleyhî’ye bir zamanlar başkentlik eden yerdir.
1048’de Sanaa’da dünyaya gelen Ervâ, küçük yaşta yetim kalınca, kendisini Yemen’deki güçlü Suleyhî hanedanının yöneticisi Kral Ali ve eşi Kraliçe Esma evlat edindi. Sanaa’da Kraliçe Esma tarafından özenle yetiştirilen, kendisine okuma-yazma, tarih ve şiir öğretilen Ervâ, 17 yaşına geldiğinde çiftin oğlu Ahmed’le evlendirildi.
Ervâ’ya verilen mehir göz kamaştırıcıydı: Çevresindeki geniş bir bölgeyle birlikte, bugünkü Aden şehri.
Kral Ali, 1067’de Zebid ve çevresinde etkin rakip hanedan Necahiler tarafından öldürülünce, Prens Ahmed babasının yerine tahta çıktı, Ervâ da Yemen kraliçesi oldu.
- Ahmed, fiziksel açıdan zayıf ve hasta bir bünyeye sahip olduğundan, bütün yetkilerini eşi Ervâ’ya devretti. Ahmed’in böylece tahttan çekilmesiyle, Kraliçe Ervâ, Yemen’in tek hâkimi konumuna yükseldi.
Kraliçe Ervâ’nın yaptığı ilk iş, başkentini Sanaa’dan Cibla’ya taşımaktı. Böylece hem Necahilere karşı başlatacağı askeri operasyonlar için sağlam bir üs edindi, hem de hep arzuladığı sade ve basit yaşama geçmiş oldu.
- 1138’deki ölümüne kadar tam 71 yıl tahtta kalan Kraliçe Ervâ es-Suleyhî, Cibla’ya bir ulu cami ve 360 odalı devasa bir saray inşa ettirdi. İslâm tarihinde cuma namazlarında adına hutbe okunan ilk kraliçe olarak zikredilen Ervâ es-Suleyhî, iki de kitap kaleme almıştır.
Kitaplardan birinin sulama sistemlerini, diğerinin de botaniği konu edinmesi Kraliçe’nin ilgi alanları açısından dikkat çekicidir. Şiiri çok sevdiği ve ezberinde binlerce beyit bulunduğu da dönem kaynaklarında ifade edilmektedir.
Şia’nın İsmâiliyye koluna mensup olan Kraliçe Ervâ, mensup olduğu mezhebin dini mercii sıfatını da kazanmış nadir kadınlardan biriydi. Cibla’daki ulu caminin içinde bulunan kabri, İsmâiliyye mezhebi mensuplarınca ziyaret edilmektedir.