Beynimiz, tat alma konusunda sandığımızdan çok daha fazla kokuya bağımlı çalışıyor. Dilimizde tat almayı sağlayan hücrelerimiz, hepimiz tarafından bilinen temel beş tadı algılayabilir: tatlı, tuzlu, ekşi, acı ve umami. Ancak bir yiyeceğin lezzetini tanımlarken tek başına aldığımız tat yeterli gelmiyor. Kokusu da lezzeti hakkında büyük ölçüde fikir sahibi olmamızı sağlıyor.

Bu durumu tam anlamıyla açıklayabilmek için ise birçok farklı deneyler yapıldı ve yapılmaya devam ediyor. Gözleri bağlanmış ve burnu kapatılmış bireylerle yapılan testlerde, çiğ elma, haşlanmış patates ve çiğ soğan dilimleri tattırıldığında birçok kişi bu üçlü arasında ayrım yapamıyor. Çünkü koku devre dışı kaldığında, bu gıdaların sahip olduğu benzer doku ve nem oranı, tatların neredeyse birbirine karışmasına neden oluyor.

Fakat kokular devreye girdiği anda işler değişiyor. Soğanın baskın ve keskin aroması, patatesin nötr ve toprak kokusu ile elmanın ferahlatıcı meyvemsiliği, bu gıdaları hemen birbirinden ayırmamızı sağlıyor. Koku alma duyusu, beynin limbik sistemine doğrudan sinyal gönderen tek duyu olduğu için, anılarla ve duygularla da sıkı bir bağ kurar. Bu yüzden kokusunu aldığımız anda bir yiyeceği sadece tanımakla kalmayız, onunla ilgili bir sürü anı da canlanır zihnimizde.

Bu bilgi, pazarlama dünyasında da sıkça kullanılır. Gıdaların kokusu, tüketici algısını doğrudan etkiler. Aynı dokudaki ve benzer yapıda iki gıda, sadece koku farkıyla tamamen farklı birer ürün gibi sunulabilir. Yani burnumuz, bir anlamda damağımızın gölgesiz rehberi.

Sonuç olarak, evet; burun kapalıyken elma, patates ve soğanın tadı birbirine şaşırtıcı derecede benzer olabilir. Ancak kokular devreye girdiğinde, bu benzerlik ortadan kalkar ve her biri karakteristik lezzetiyle sahneye çıkar. Görünüş, tat ve doku kadar, koku da bir yiyeceği tanımlayan en önemli bileşenlerden biridir. Belki de bir dahaki ısırığınızda, elinizdeki elmanın gerçek tadını kokusunda bulduğunuzu fark edeceksiniz.