Uzmanlardan uyarı: Bitki çaylarını fazla kaynatmayın!

Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Funda Nuray Yalçın, tıbbi bitkilerin insan sağlığı üzerindeki etkilerini anlattı. "Doğalsa yararlıdır" anlayışının doğru olmadığını belirten Yalçın, zannedilenin aksine tıbbi bitkilerin içinde çok fazla kimyasal bileşik olduğunu, bu sayede etkisini gösterebildiğini söyledi.

Yalçın, tıbbi bitkilerin her hastalığın tedavisinde kullanılamayacağını ancak destekleyici bir tedavi yöntemi olabileceğini vurgulayarak, "Kanseri, çok ciddi bir kalp hastalığını iyileştirmek için bitkilere başvurulmaz. Bunlar yalnızca destekleyicidir. Ancak tabii bitkiler, rasyonel tıbbın bir parçasıdır. Özel bir inanışa değil, bilimsel verilere dayalıdır." dedi.

Özellikle kış aylarında çay formülasyonlu bitkilerin tercih edildiğini aktaran Yalçın, bitkilerin kuvvetli, orta ve zayıf etkili olmak üzere 3'e ayrıldığını, özellikle kuvvetli etkisi olan bitkilerden çay hazırlanamayacağını anlattı.

Ciddi zehirlenmeler ve ölüme yol açabiliyor

Yalçın, güzelavrat otu, yüksük otu gibi bitkilerin kuvvetli etkiye sahip bitkilere örnek gösterilebileceğini belirterek, bunların çay formülasyonunda kullanıldığında ciddi zehirlenmeler ve ölüme yol açabileceğini söyledi.

Orta etkili bitkilerin ise bazen çay formülasyonuna girebildiğini, özellikle kabızlıkta kullanılan sinameki otunun bunlardan biri olduğunu anlatan Yalçın, zayıf etkili grubun ise soğuk algınlığında yararlanılan ada çayı, ıhlamur, papatya gibi bitkiler olduğunu ifade etti.

Yalçın, bunların kış aylarında çeşitli faydaları olabileceğini anlatarak, şöyle devam etti:

• "Ihlamur, papatya, ada çayı gibi soğuk algınlığında çay formülasyonunda tercih edilen bitkilerin hazırlama tekniğine dikkat etmek gerekiyor. Özellikle ıhlamuru çok uzun saatler kaynatmak yerine demleme yöntemiyle hazırlamalıyız ki faydalı olsun. Uzun süre kaynattığımızda içindeki maddeler dönüşüme uğruyor ve beklediğimiz etkiyi göremiyoruz. Rengi kırmızıya döndüğünde bizim için faydalı olmayan kısmı kalıyor. Aynı şekilde papatyayı da yine demleme usulü hazırlıyoruz. Kaynamış suyu koyuyoruz, ağzı kapalı bir şekilde 5-10 dakika bekleterek demliyoruz. Çünkü uzun süre kaynatmanın bir anlamı yok."

Yalçın, bu konuyla ilgili çok fazla bilgi kirliliği yaşandığını ve güvenilir kaynak sayısının az olduğunu ifade ederek, "A'dan Z'ye Tıbbi Bitkiler" isimli bir kitap çıkardıklarını, bu kitapta halkın anlayacağı şekilde güvenilir ilaç etkileşimlerini ve hangi bitkinin neye iyi geldiğini anlattıklarını söyledi.