Üçüncü doz hatırlatma aşısı ne zaman yapılmalı?
Bilim dünyası, koronavirüs geçirenlerde de aşı olanlarda da bir süre sonra bağışıklığın azaldığı ve her iki gruba da hatırlatma dozu adı verilen üçüncü doz aşılamaların yapılması gerektiği konusunda uzlaşmaya vardı. Peki üçüncü doz hatırlatma aşısı nedir? Hangi tip aşılar hangi sürelerde uygulanmalı? İşte merak edilen soruların cevapları...
İki doz olarak uygulanan corona virüs aşılarına, ek olarak 'hatırlatıcı' üçüncü dozun yapılması dünyanın gündemine oturdu. Çeşitli ülkeler özellikle bu konuda çalışma yaparken geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da bir duyuru yaptı. Bakan Koca, uygulanması planlanan üçüncü doz aşısının yerli aşı olabileceğini belirtti. Peki 'hatırlatıcı doz' aşı tam olarak nedir? Üçüncü doz aşıya ihtiyacımız var mı? Bu aşı ülkemizde nasıl uygulanır? gibi merak edilen soruların yanıtlarını derledik...
"Üçüncü dozun uygulanması için net bir tarih yok"
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal'a göre koronavirüs aşıların her sene tekrarlanması gerekecek. Öte yandan Köksal, 'hatırlatıcı' dozun ne zaman gerektiği yönünde henüz kesin bir tarih aralığı olmadığını belirtti.
Virüsün mutasyona uğradığını ve uygulanan aşılarında birbirinden farklı olduğunu söyleyen Köksal, ''İnaktive, MRNA bir de vektör aşılar var. İnaktive aşıların bağışıklık yanıtları uzun sürmüyor. Bu nedenle de influenza aşısında olduğu gibi her sene tekrarlanması gerekebilir'' bilgisini verdi.
Hatırlatıcı doz yerli aşıyla yapılabilir mi?
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca geçtiğimiz günlerde, 3'üncü doz hatırlatma aşısının yerli aşıyla yapılacağını söylemesinin ardından farklı aşının zararı olur mu sorusu gündeme geldi.
Bu konuya da ilişkin açıklama yapan Köksal, ''Sinovac aşısı inaktive aşı, bizim hazırladığımız aşı da bir inaktive aşı. Bunlar yapılabilir, bunda bir zarar yok. Ancak MRNA aşısı yapıldıktan sonra hatırlatıcı doz olarak inaktive bir aşı yapılması ne kadar bağışıklık sağlayacak bilmiyoruz. Muhakkak koruyacaktır, ancak MRNA aşıları farklı bir teknolojiyle üretildiler. Benim önerim, eğer bir kişi MRNA aşısı olduysa hatırlatma dozunun da MRNA aşısıyla yapılmasının daha etkin olacağı yönünde'' sözlerini kaydetti.
"Salgın devam ettikçe üçüncü doz aşı yapılmalı"
Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. İsmail Balık, salgın devam ettiği sürece üçüncü doz aşının yapılması görüşünde olduğunu ifade etti.
Balık, ''Hatırlatma dozunun ne zaman yapılacağı aşıdan aşıya değişir. İnaktif aşılarda bu süre daha kısa olmalı. Örneğin, Sinovac aşısında hatırlatma dozunu 2. dozdan 6 ay sonra yapmamız gerekirken BioNTech aşısında 1 ya da 2 yıl sonra yapmak yeterli olacaktır’’ dedi.
- BioNTech CEO’su Uğur Şahin, aşının korumasının zamanla azaldığını, ilk 6 aylık verilere göre aşının 6 ayda etkisinin yüzde 95’ten yüzde 91’e düştüğü bilgisini paylaşıp 3. doz aşıya ihtiyaç var yorumunda bulunmuştu.
İki doz farklı aşı vurulabilir mi?
Dünyada yapılan çalışmalarda ardışık olarak bir doz mRNA, bir doz adenovirüs aşısı yapılarak oluşan bağışıklığa da bakıldığını söyleyen Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “Onun sonucu çıktı aslında, bir doz adenovirüs aşısı, yani AstraZeneca aşısı olanlara bir doz da BioNTech (mRNA) yapıldı. Çok güzel bir antikor cevabı oluşturduğu görüldü. Yani önce viral vektör aşısı, arkasından mRNA aşısı yaptırdığınız zaman, antikor yanıtı gayet güzel oluyor. Ama CoronaVac'ta nasıl oluyor, bunu görmek için CoronaVac'tan sonra yine CoronaVac, ya da CoronaVAc'tan sonra mRNA nasıl oluyor görmek için, bizim de çalışma yapmamız gerekiyor. Şu an bunu yapabilmek için uğraşıyoruz” dedi.