Ücretli poşet uygulamasının Türkiye'ye katkısı ne oldu?

Plastik poşetlerin 1 Ocak'tan itibaren ücretlendirmesiyle kullanım oranı yüzde 77,27 düşerken, 11 ayda yaklaşık 150 bin ton plastik tasarrufu sağlandı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerinden aldığı bilgiye göre, dünyada her yıl 5 trilyon adet plastik poşet kullanılıyor.

Kişi başı poşet kullanımı 35'de 10'a düştü

Türkiye'de ise 2019'a kadar yılda 35 milyar adet plastik poşet piyasaya sürülüyor ve kişi başına ayda yaklaşık 35 plastik poşet kullanılıyordu.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, 1 Ocak'tan itibaren başlatılan plastik poşetlerin ücretli olması uygulamasıyla, kullanım yüzde 77,27 oranında düştü. Aylık yaklaşık 35 olan kişi başı poşet kullanım adedi 10'a kadar geriledi.

Dünyada hangi ülkelerde ücretli poşet uygulaması var?

Avrupa Birliği üyesi ülkelerden Hırvatistan, Çekya, Estonya, Fransa, Yunanistan, İrlanda, Lüksemburg, Hollanda, Slovakya, Slovenya, İsveç, İngiltere ve İskoçya'da da plastik poşetlerden ücret alınıyor.

6 bin ton sera gazı salınımı önlendi

Plastik poşetlerin ücretlendirilmesiyle, 11 ayda yaklaşık 150 bin ton plastik kullanımının önüne geçildi. Buna bağlı olarak yaklaşık 6 bin ton sera gazı salınımı önlenmiş oldu.

Plastik poşet üreticilerine 121 bin 411 lira ceza

Bakanlık tarafından ülke genelinde 2 bin 160 plastik poşet denetiminde, kurallara uymayan marketlere ve plastik poşet üreticilerine 121 bin 411 lira ceza kesildi.

Barkodsuz poşet satışı 30 Haziran'dan itibaren yasak

Bakanlık, yıl içerisinde "Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar"da da düzenleme yaptı.

Düzenlemeyle gümrüksüz satış mağazalarındaki poşetler ücretsiz hale getirildi. Tekstil, oyuncak, elektronik, unlu mamul, giyim, gıda gibi ürünlerin toptan veya perakende satışının yapıldığı market, bakkal, kantin, pastane, züccaciye, tuhafiye, restoran, kafe, nalbur ve benzeri yerlerdeki belirli poşetler için de ücretsiz satışın geçerli olması sağlandı.

Değişiklik ile plastik poşetlerin kalınlığının değişkenlik gösterebileceği göz önünde bulundurularak yüzde 10'luk sapma oranı, Bakanlık tarafından "tolerans payı" olarak kabul edildi.

Marketlere, barkodlu poşete geçiş için 30 Haziran'a kadar süre tanındı. Sürenin dolması ile barkodsuz poşet satışı da yasak hale geldi.

Bakanlık ilgili sektör temsilcilerinin görüşünü de dikkate alarak 2020 için plastik poşetlerin satış ücretlerinde zam yapmama kararı aldı.

Depozito uygulaması 2021'de başlıyor

Bakanlık özellikle plastik, cam ve metal içecek ambalaj atıklarının etkin bir şekilde toplanmasıyla sanayiye kaliteli hammadde sağlayarak ithalatı ve cari açığı azaltacak, bertaraf edilen atık miktarının azaltılmasına yönelik "depozito uygulaması"nı 1 Ocak 2021'den itibaren zorunlu hale getirecek.

Uygulamanın ekonomik ve çevresel faydaları yanında ek istihdam olanakları yaratması da öngörülüyor.

Türkiye'de piyasaya sürülen yıllık yaklaşık 50 milyar içecek ambalajı için depozito uygulamasının detaylarını netleştirmek ve depozito sisteminin Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle oluşturulmasının uygunluğunu belirlemek amacıyla İstanbul Teknik Üniversitesi ile protokol imzalandı.

İçecek ambalajlarının tüketicilerden toplanması, depolanması, taşınması ve geri dönüşümlerinin sağlanmasına yönelik çalışmalar ise devam ediyor.