TV dizilerinin yeni sahası: Dijital platformlar
- Türk televizyon dizileri her dönem geniş kitlelere hitap etmeyi başarabilmiştir.
- Dijital yayın platformlarının giderek yaygınlaşması zorunlu bir değişimi beraberinde getirdi.
- Küresel anlamda dizi sürelerinin kısalması Türk dizi sektörünü de etkiledi.
- Televizyonlarda yayınlanmayan birçok yapım 'BluTV, puhutv ve Netflix'te yayınlanma şansı yakaladı.
- İlk dönemlerde her ne kadar izleyiciler bu duruma dirense de özellikle gençlerin eğilimi kısa süreli ve reklamsız diziler seyretmek oldu.
Teknolojik gelişmeler, değişen tüketim alışkanlıkları ve kitlesel dönüşüm... Bu tüm saydıklarım televizyon dünyasının mutasyona uğraması zorunluluğunu oluşturan temel dinamikler. 2014 yılı itibariyle yapılan tüm anketler, gençlerin televizyona ekranından uzaklaştığını gösteriyor.
Bu noktada ilk örneklerini Amerika'da gördüğümüz dijital dizi ve film izleme platformları devreye giriyor. Tüketim alışkanlıklarının değişmesi özellikle genç ve orta yaşlı kitlelerin hızlı ve pratik ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olan Netflix, Hulu ve Amazon gibi dijital dizi/film platformlarını doğurdu.
Netflix
Geleneksel televizyon izleyicisinin zamanla internet yayınlarına rağbet göstermesi bu mecrada farklı bir pazar oluşturdu. Nitekim bu büyük boşluğu da Amerikan şirketi Netflix doldurdu. Son günlerde isminden sıkça bahsettiğimiz Netflix, yüzlerce yabancı yapımının yanı sıra 2019 yılıyla birlikte dünya pazarına açılmaya başladı.
Netflix'in ilk ciddi rakibi: Britbox
Dünyada toplam abone sayısı 2018 sonu itibariyle 140 milyona yaklaşan dijital yayın platformu Netflix, abone sayısının çoğunun Amerika'daki kullanıcılarından oluşmasından rahatsız gözüküyor. Bu yüzden son 1 yıl içerisinde İngilizce dışında 80 ayrı dilde daha yayına başladı. Dünya pazarında agresif bir şekilde genişlemeyi hedefleyen Netflix'e ilk rakip İngiltere'den geldi. İngiliz televizyonlarının 2 dev ismi BBC ve ITV kendi yapımlarından oluşacak dijital yayın platformu BritBox'ı kurduklarını açıkladı.
Türkiye'de dijital yayıncılığın öncüleri
Türkiye’deki dizi sektörü de bu gelişmelerden geri kalmıyor. Diziler yıllardır Türk insanını televizyona kilitlemeyi başarıyor. Tabi, Netflix gibi çevrimiçi hizmetlerin dizileri her yerde ulaşılabilir kılması da milletçe hayli hoşumuza gitmiş durumda. Otobüste, öğle arasında, hatta yolda yürürken sevdiğimiz dizilerin yeni bölümünü izler hale geldik. Durumun farkına varan Türk yayın grupları da yerli Netflix projelerini hayata geçirdiler.
BluTV
Doğan grubun BluTV adlı çevrimiçi dizi ve film izleme platformu 2017 yılında yayınladığı ilk orijinal yapımı olan Masum adlı diziyle büyük bir sükse yaptı. Televizyonda bir bölümü 3 saatte dakikalarca süren reklamlarla izlemekten sıkılan Türk izleyicisi Masum’un reklamsız 60 dakikalık bölümlerini ve yapım kalitesine tam not verdi. Hizmette Masum gibi orijinal yapımların yanı sıra Aşk-ı Memnu, Ruhsar, Merhamet gibi tarihe geçmiş diziler, vizyondan henüz kalkmış filmler ve Friends, Fringe, ve The Big Bang Theory gibi popüler yabancı diziler de yer alıyor.
Puhu TV
Doğuş Yayın Grubunun projesi Puhu TV ise biraz daha farklı işliyor. Herhangi bir ücret talep etmeyen servis gelirini reklamlardan sağlıyor. Şimdilik ücretli ve reklamsız bir aboneliği yok. İlk orijinal yapımı, Akilah Azra Kohen’in üç kitaplık serisinden uyarlanan Fi dizisi de Puhu’nun başarılı bir çıkış yapmasına olanak sağladı. Ozan Güven, Mehmet Günsür ve Serenay Sarıkaya’ın rol aldığı dizi beğenildi. Öyle ki dizi iki gün içinde 3,5 milyon kişi tarafından izlenmiş.
Türk dizileri değişiyor
Yönetmenliğini Gülse Birsel'in yaptığı Jet Sosyete dizisi 2 sezon boyunca TV8 ekranlarında yayınlandı. İyi bir izleyici rakamına ulaşan dizi, buna rağmen bölüm uzunlukları ve reklam süreleri yüzünden gelecek yıl dijital platformda yayınlanacak şekilde seyirci karşısına çıkacak. Daha öncesinde bu değişimin sinyallerini veren başarılı yapımcı ve yönetmen süreci şöyle özetlemişti.
100-120 dakikalık diziler artık yapılabilecek iş olmaktan çıktı
- "Büyük konuşacağım ama bir daha televizyona 100-120 dakikalık dizi yapmayacağım. Komedi 120 dakika olmaz. Dünyanın hiç bir yerinde böyle bir şey yok. Drama bir nebze yapılabilir ama komedi hiç bir şekilde yapılmıyor. Ben artık yoruldum, başka platformlarda buluşmak üzere artık."
Yerli dizi film platformu kurmak mümkün mü?
Televizyon ve teknoloji sektöründeki gelişmeleri yakından takip eden Türk televizyoncuları aslına bakılacak olursa bu girişimi Blu TVve Puhu TV gerçekleştirmişti. Özellikle Blu TV'nin, Sıfır Bir, Masum ve Şahsiyet gibi orijinal yapımları Türk seyircisinde karşılık bulmuştu. Fakat hali hazırda dizi ihraç ettiğimiz Orta Doğu ve Arap ülkelerine yayılmakta geç kalan platformlarımız bu konuda eksik kaldı diyebiliriz. Bu eksiği kapatmanın formülünü belki de İngilizler, BritBox örneğiyle bize vermiş olabilir.