Türkiye'nin NAVTEX ilanında neden Lozan'a vurgu yapıldı?
Türkiye yayınladığı NAVTEX ile Yunanistan'ın, Lozan Antlaşması'nı ihlal ederek Sakız Adası'nı silahlandırdığını duyurdu. Peki NAVTEX ilanındaki Lozan vurgusu neden yapıldı? Lozan Antlaşmasına göre, Yunanistan'a devredilen adalar gayri askeri statüde yer alıyor. Yunanistan'ın bu adalarda askeri faaliyetlerde bulunması Lozan'ı ihlal ettiğini gösteriyor.
Türkiye dün bir NAVTEX daha yayınladı. Yayınlanan NAVTEX'te Yunanistan’ın, Lozan Barış Antlaşması’nı ihlal ederek Sakız Adası’nı silahlandırdığı duyuruldu.
Emekli Koramiral Can Erenoğlu ve Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz NAVTEX'teki Lozan vurgusunun nedenini değerlendirdi.
"Türkiye, Yunanistan'ın gayri askeri faaliyetlerine karşı NAVTEX ilan etti"
Gürdeniz, Lozan’a atıf yapılan NAVTEX ile ilgili şunları söyledi:
Standart bir eylem bu. Yunanistan bir NAVTEX yayınladığında ve o NAVTEX gayri askeri statüdeki adalarda bir deniz veya hava sahasında veya karasında bir askeri faaliyet içeriyor ise o zaman Türkiye otomatik olarak karşı bir NAVTEX ile bu bölgenin gayri askeri statüde olduğunu ve Yunanistan’ın gayri askeri anlaşmaları ihlal ettiğini bildiren bir NAVTEX yayınlıyor geçmişte de yapıyordu bunu.
"Adalar askeri amaçla kullanılamaz"
- Erenoğlu ise Lozan Antlaşmasının 12'nci maddesi gereğince Yunanistan'a devredilen Midilli, Sakız, Sisam ve Ahikerya'nın askeri statüsü aynı antlaşmanın 13'üncü maddesi ile düzenlenmiş ve 13'üncü madde gereğince de bu adalarda hiçbir deniz üssü, istihkam tesisi inşa edilmeyecek, adalar askeri amaçlarla kullanılamayacağını anımsattı.
"Askersizleştirme ve silahsızlandırma Paris Barış Antlaşması'nda yer aldı"
İç güvenliğin sağlanması için bulundurulacak sınırlı sayıdaki polis ve jandarma gayriaskeri statüye tabi olmadığını ifade eden Erenoğlu şöyle devam etti:
Güney Ege'de Menteşe Adaları olarak isimlendirdiğimiz 13 ada ise (İstanbulya, Rodos, Herke, Kerpe, Kaşot, İleki, İncirli, Kelemez, Leryoz, Batnoz, Lipso, Sömbeki ve İstanköy) Doğu Akdeniz'deki Meis Adası Lozan Antlaşmasının 15'inci maddesi ile İtalya'ya verilmiş fakat askersizleştirme ve silahsızlandırma hükmü Lozan ile değil 10 Şubat 1947 tarihli Paris İtalyan Barış Antlaşması'nda yer almıştır.
"Yunanistan yıllardır ihlal ediyor"
Türkiye 10 Şubat 1947 tarihli Paris İtalyan Barış Antlaşmasına taraf olmasa da askersizleştirme ve silahsızlandırma şartı Türkiye'nin güvenliği kapsamında antlaşmada yer almıştır. Gayri askeri statü Yunanistan tarafından yıllardır ihlal edilmektedir.
Bu ihlaller, Yunanistan'ın bu adalar üzerindeki egemenliğini de ortadan kaldırır ve Türkiye tarafından askeri tedbirlere başvurulmasını da hukuken haklı kılacak çok önemli bir hukuki gerekçedir.