Travma, anksiyete, depresyon: Depremin psikolojik etkileriyle nasıl baş edilir?

İstanbul'da 1999 yılında yaşanan depremden sonra bir büyük deprem daha bekleniyor. Uzmanlar bu konuda uyarıyor ve her an hazırlıklı olmamızı istiyor.

Geçtiğimiz günlerde de 5.8 şiddetinde bir deprem oldu. İstanbul halkı bu depreme hazırlıksız yakalandı ve büyük bir panik yaşandı. Sonrasında devam eden artçılar ise psikolojik olarak stresli günler geçirmemize neden oldu. Peki deprem psikolojisiyle nasıl baş edilir? GZT olarak uzmanına sorduk! Detaylar haberimizde.

'Uzun süreli psikolojik problemler ortaya çıkıyor'

GZT olarak İstanbul depreminin ardından Yalova ve Akdeniz'de de yaşanan depremler sonrası bir uzman ile görüşerek bilgi aldık. Depremin oluşturduğu psikoloji hakkında bize bilgi veren Psikolog Merve Al, panik durumumuzun tecrübeye göre ayrıldığını söyleyerek şu ifadeleri kullandı:

• ''Çok ani ve oldukça büyük bir depremle karşı karşıya kaldık. Yetişkinler daha önce yaşanan depremleri gözlerinin önüne getirip daha fazla panik yaşıyorlar. Bunlarda depresyon, travma ve anksiyete gibi sorunları gün yüzüne çıkarıyor. Bunların fiziksel etkileri olarak ise; baş dönmesi, terleme, gece uyumama, gün içerisinde kendini yorgun hissetme ve sosyal olarak kendini geri çekme durumlarıdır.
• Bu durum sürekli endişe halinde yaşandığı için oluşur ve uzmana danışılmadığı sürece geçmez. Mümkün mertebe iradenize sahip çıkarak kendinizi sakinleştirmeye çalışmalı ve en önemlisi de anda kalmalısınız.

• Daha önce depremi tecrübe etmemiş olanlarla ilgili ise 'Nasıl baş edeceğim?' korkusu ortaya çıkıyor.
• Ani gelen doğal afetleri vücudun tanıması ve anlaması zaman alıyor. Bu durum hem çocuklarda hem de yetişkinlerde problemlere neden oluyor ve bunlar ağır psikolojik hastalıklara dönüşebiliyor.

Yetişkinler geleceğe yönelik kaygılar yaşarken, çocuklar aksine sürekli sallantıdaymış hissinin atlatamıyor. Bize başvuran çoğu hasta çocukların depremden sonra sürekli bu hissi ve korkuyu yaşadığını ifade etti.

'Mücadele edebilmeyi öğrenmemiz gerekiyor'

Psikolog Merve Al deprem sonrası devam eden sorunlardan kurtulmak için mutlaka bir uzmana başvurulması gerektiğini söylüyor.

• Psikolog Al, ''Bu tarz doğal afetlerde yetişkinlerde dört farklı tepki görüyoruz. Bu tepkileri inkar, şok hali, yüzleşme ve uzlaşım şeklinde tanımlıyoruz. Eğer yetişkin bunları atlatabilirse bu olayla baş edebilir. Doğal afetlerin önüne geçebilmek mümkün olmasa bile mücadele etme yöntemlerini bilmemiz gerekiyor.
• Çocuklara ve yetişkinlere depremi anlatırken en başta bunun doğal, olağan bir şey olduğunu söylemek gerekiyor. Ayrıca çocukları okula göndermemek, yanında tutmaya çalışmak da sağlık bir tepki değil. Korkunuzu ve endişenizi bastırmayın. Ancak sağlıklı bir davranış şekli ortaya koymak çok önemli'' dedi.

Artçı depremlerin oluşturuğu durumlar

Büyük şiddetteki depremlerin ardından artçı depremler yaşanıyor. Bu depremlerin şiddeti genelde küçük oluyor. Ancak stres yaşatmak için şiddeti önemli olmuyor.

• Artçı depremleri de sorduğumuz Psikolog Merve Al konuyla ilgili olarak, ''Artçı depremlerin oluşturduğu sonuçlardan bir tanesi

  'Seismophobia' dediğimiz deprem fobisidir. Bununla baş edebilmenin en önemli yöntemiyse 'Bilişsel Davranışçı Terapiler' uygulamaktır. Biz buna birinci adım diyoruz. Bu terapi yöntemi gerçeklerle yüzleşmeyi ve zihinsel olarak gevşemeyi sağlıyor.

• Bunun dışında deprem ya da doğal afetin büyüklüğü ne kadar olursa olsun rutinde kalabilmek zor olsa da bunu başarmak çok önemli. Bu bizim gevşememizi sağlıyor.
• Yaşadığımız korku bittikten sonra günlük rutine dönebilmemiz önemli. Çünkü artçı depremler bizi günlük hayattan alıkoyuyor. Ayrıca strese yönlendirerek abartılı önlemler almamıza sebep oluyor. Korkuyu ve paniği bastırmak için de çoğu insanın sigara alkol gibi bağımlılık yapan şeylere başvurduğunu da gözlemliyoruz. Bunlar basit olmayan ve bir uzmana danışılması gereken korkular.''