Sosyal medyanın gündemindeki 'PCR balonu patladı' olayı nedir?

ABD Gıda ve İlaç Dairesi'nin (FDA) ülkede şu ana dek korona virüsünün tespiti için kullanılan PCR testlerini daha gelişmiş versiyonlarıyla değiştireceğine dair açıklama, Türkiye'de sosyal medyada yanlış anlaşılarak gündem oldu. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nden (CDC) yapılan açıklama, Twitter'da 'PCR balonu patladı' iddiasıyla en çok konuşulan konular arasına girdi; Ekşi Sözlük'te de 'PCR testinin FDA tarafından iptal edilmesi' şeklinde yanlış bir başlık açıldı. Birçok kullanıcı, 'PCR testlerinin bugüne dek hatalı sonuç verdiği', 'insanlardan DNA örneği toplandığı', 'hasta olmayan insanların hasta edildiği' gibi iddiaları öne sürdü.

ABD 'multipleks PCR' yöntemine geçecek

Gazete Duvar'da yer alan habere göre; ancak CDC'nin kararı, esasında ABD'de korona tanısında kullanılan PCR testlerinin yine PCR teknolojisine dayanan daha gelişmiş testlerle değiştirilmesini öngörüyor. Sosyal medyada gündem olan açıklamada, ABD çapındaki laboratuvarlardan 31 Aralık'a kadar kullandıkları yanı kitlerini 'multipleks PCR' (çoklu PCR) teknolojisine dayanan kitlerle değiştirmeleri isteniyor. Açıklamada bu yeni testlerin, hem COVID-19'a yol açan Sars-Cov-2 virüsünü, hem de influenza virüsünü tespit edeceği belirtiliyor. Bu sayede, koronavirüsü ile influenza virüsü arasında ayrım yapılmasının kolaylaştırılacağı belirtiliyor.

"PCR moleküler biyolojinin temeli"

İddianın sosyal medyada halk sağlığı tedbirlerine güveni sarsacak şekilde gündem olması, Profesör Bengi Başer'in de tepkisini çekti. Başer Twitter hesabından, "PCR balonu patladı diyenler yine yanılıyorsunuz!.. -PCR yeni bir yöntem değil, moleküler biyolojinin temeli. -CDC, PCR işe yaramaz demedi ve sadece mevcut kit yerine hem influenza hem de Sars-Cov-2 varyantlarını test edecek yeni kit önerdi. Hepsi bu!.." mesajını paylaştı.

PCR testi nedir?

PCR (Polymerase Chain Reaction), DNA içerisinde yer alan, dizisi bilinen iki segment arasındaki özgün bir bölgeyi enzimatik olarak çoğaltmak için uygulanan tepkimelere verilen ortak bir isim olarak tanımlanmaktadır. PCR bir tanı testi olarak bilinmektedir ve koronavirüste de virüse ait RNA'yı göstermektedir. Yani PCR test koronavirüs sürecinde, vücuttaki virüsün kimliğini göstermek için yapılan bir testtir. Farklı hastalıklar için de kullanılan PCR, vücuttaki çok az sayıdaki mikrobu bile tespit edebilmektedir. PCR testine moleküler tanı testi de denebilmektedir. Test, vücutta virüsün varlığını, ayrıca vücudun enfeksiyona yanıt olarak ürettiği antikorları belirleyebilmektedir.

PCR testi nasıl yapılır?

PCR testlerinde, burun ve boğazdan ucu pamuklu ince bir çubuk vasıtasıyla sürüntü örneği alınmaktadır. Bunun yanında öksürdükten sonra çıkan balgam da örnek olarak alınabilmektedir. Koronavirüs için kullanılıyorsa, hastalığın ilk dönemlerinde PCR testi için boğaz ya da burundan örnek alınması daha uygundur. Ancak ilerleyen dönemde havayollarından örnek alınmalıdır. Çünkü hastalığın ilerleyen aşamalarında boğaz ya da burun kısmında virüsten örnek kalmamış olabilir. Doğru zamanda ve doğru bir şekilde sağlık görevlisi tarafından alınan örnek özel bir kaba konulmaktadır ve bu örnek laboratuvarda test kartuşuna aktarılmaktadır. Bu aşamadan sonra örnek otomatik olarak filtre edilmektedir.

Daha sonra ultrasonik dalgalarla virüsün DNA'sı salınır. Bu aşamada PCR ajanlarıyla DNA molekülleri karışır. Sonrasında reaksiyon tüpünde gerçek zamanlı çoğalma ve tanımlama yapılır. Ve sonrasında da sonuç aşamasına gelinir. PCR; 94°C-98 °C aralığında gerçekleştirilen denatürasyon yani yüksek ısıya maruz kalan DNA'nın iki zincirinin ayrılması, 37 °C-65 °C aralığında gerçekleştirilen tavlama yani sentetik oligonükleotidlerin hedef DNA'ya bağlanması (hibridizasyon) ve 72 °C'de gerçekleştirilen uzama aşamaları olmak üzere 3 aşamadan meydana gelir. Test bu aşamaların belirli bir döngüde ve sayıda tekrarlanması ile gerçekleştirilmektedir. PCR testlerinde iki tür uygulama vardır. Bunlar gerçek zamanlı PCR yani real time PCR ve hızlı sonuç veren PCR'dir. Gerçek zamanlı PCR sonucu 1-3 saat içinde çıkarken, hızlı sonuçlu olanlarda 15 dakikadan 1,5 saate kadar sürede sonuç alınabilir.

PCR testi güvenli mi?

PCR, son derece güvenilir bir test yöntemidir. Bu test özellikle koronavirüste belirti göstermeyen taşıyıcıların belirlenmesini sağlar. Taşıyıcılar saptandığında koronavirüs salgınının da kontrol altına alınması için bir önlem planı oluşturulması mümkün olabilecektir.