Rusya ağır kayıplar verince hedef tahtasına oturtuldu: İşgalin faturası Şoygu'ya mı kesilecek?

Rusya ordusunun son 10 yıldaki modernleşme hamlelerinde ve Kremlin'in dış politikasındaki yerinin artmasında en önemli pay Savunma Bakanı Sergey Şoygu'ya ait.

Kırım'da ve Suriye'de elde ettiği başarılı sonuçlar, Şoygu'yu ve Rus silahlı kuvvetlerini, Putin'in yönetimindeki Kremlin'in iktidar yapısında merkeze oturttu. Hatta Putin'in kendi KGB geçmişi nedeniyle her zaman öncelikli gördüğü istihbarat kurumlarının ağırlığı yerini son dönemde orduya bırakmaya başladı.

Ne var ki Rus güçlerinin Ukrayna'yı kısa süre içinde ele geçirmeyi başaramaması, Şoygu'nun hayata geçirdiği değişimlerin gerçekte abartıldığı gibi ürkütücü bir askeri güç yaratmadığı yorumlarını da beraberinde getirdi. Lojistikteki zayıflık, strateji hataları ve askerlerin savaşa yeterince hazır olmaması, işgali sürdürmenin zor olacağına ve zafere ulaşılsa bile büyük bedeller ödeneceğine işaret ediyor.

"Gerçekçi olmayan planları desteklemesi en büyük hatası"

Rusya ordusu konusunda uzman isimlere göre, Şoygu'nun en büyük yanlışlarından biri Putin'in planlarını gerçekçi olmadıkları zamanda bile desteklemek. Örneğin işgal öncesinde dile getirilen, Ukrayna ordusunun daha üstün bir güçle karşı karşıya kaldığında hemen teslim olacağı ve Rus askerlerinin Ukrayna'ya özgürlük götüren kahramanlar olarak karşılanacağı varsayımları Putin kadar Şoygu'nun da desteğini de alıyordu.

ABD'nin Virginia eyaletinin Arlington şehrinde bulunan araştırma ve analiz kurumu CNA'in Rusya çalışmaları direktörü Michael Kofman, "Putin'in ötesinde bu durum özellikle bir kişi için baş belası olacak. O kişi Sergey Şoygu" dedi. Wall Street Journal'a konuşan Kofman, "Bu varsayımlara ve bu tarz bir operasyona onay vererek Şoygu Rus ordusunu bir felaketin içine attı" ifadelerini kullandı.

Savaşın sonucunun Şoygu için neler getireceğini öngörmek çok kolay değil. İşgale sorgusuz sualsiz destek vermiş olması, Putin'in Avrupa'daki hedeflerine sadık olduğunu göstermiş oldu. Ancak Operasyon başarısız olursa, Putin'in Şoygu'yu günah keçisi ilan etmesi de söz konusu. Kofman, "Hepsi, savaşın Putin için nasıl sonuçlanacağına bağlı" diye konuştu.

Rusya nihayetinde Ukrayna'da başarılı olsa da olmasa da Şoygu'nun Kiev hükümetini birkaç gün içinde ve asgari kayıpla devirme stratejisi başarısız oldu. 12 günün ardından Rus ordusu herhangi bir büyük şehri ele geçiremediği gibi beklenmedik büyüklükte kayıplar verdi. Ukrayna'ya dünyanın dört bir yanından destek yağarken, Batı'nın uyguladığı ekonomik yaptırımlar, Rusya ekonomisini olumsuz etkiliyor.

İnşaat mühendisliğinden savunma bakanlığına

66 yaşındaki Şoygu, Rusya'nın en popüler devlet yetkililerinden biri. İnşaat mühendisliği eğitimi almış olan Şoygu, kariyerine Sovyetler Birliği döneminde acil durumların idaresinden sorumlu kuruluşun (Türkiye'deki AFAD'ın benzeri bir yapı) başkanı olarak başladı. Uzun yıllar boyunca ülkenin dört bir yanındaki krizlerin yönetiminde önemli roller oynayan Şoygu, Rus halkının da beğenisini topladı ve nihayetinde savunma bakanlığı ile ödüllendirildi.

Şoygu bakan olduğu dönemde, Rusya ordusu oldukça zayıf ve moralsiz bir haldeydi. Şoygu'nun girişimleri, bu yapının daha modern bir savaş gücüne dönüşmesini sağladı. Medyanın da desteği ile ordunun itibarı yükseldi, profesyonel askerliği seçen genç erkeklerin sayısında gözle görülür bir artış yaşandı. Her yıl ilkbahar aylarında başkent Moskova'da ordunun yeni silahlarını ve teknolojik donanımlarını sergilediği resmi geçit törenleri düzenlenmesi adet oldu.

Şoygu ilk başarısını Kırım'da elde etti. Yarımadayı ele geçirmek için özel kuvvetlerle bir gece operasyonu planlandı. Düzenlenen operasyonda hükümet binaları ele geçirildi ve nihayetinde 2014'te Rusya Kırım topraklarını ilhak etti. Rusya'nın Kırım'ı işgali bir ay önce Kiev'deki Rusya yanlısı hükümetin devrilmesine bir misilleme ve Karadeniz'deki Rus filosunu korumak için bir adım olarak görüldü.

Rusya ordusu 2015'te bu kez Suriye'de Esad güçlerinin yanında sahneye çıktı. Viyana Silahsızlanma Merkezi araştırmacılarından Hanna Notte, "Bu noktada ordu ve Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı karşısında üstünlüğü elde etmiş durumdaydı. Diplomatlarla konuşabilirdiniz ama çok anlam ifade etmezdi" dedi.

Yaptırım listesinde adı bulunuyor

Sonuçta, toparlanan ordu Putin'in dış politikasının öncelikli aracı haline gelirken Şoygu da Kremlin'de söz sahibi kurmaylar arasına girdi. Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ilk günlerinde ABD'nin ve Avrupa ülkelerinin ekonomik yaptırımlarına hedef olan Putin'in destekçileri arasında Şoygu da vardı.

Johns Hopkins İleri Uluslararası Çalışmalar Okulu'ndan Prof. Dr. Sergey Sadchenko, Şoygu için, "Bir süredir, Putin'e bir şey olması durumunda yerine geçebilecek kişiler arasında ilk sırada yer alıyor" dedi.

Ancak bu Şoygu'nun Putin için bir tehdit olduğu anlamına gelmiyor. Aksine Şoygu, Putin'in Batı'yla çatışma, Rus milliyetçiliği ve din ayakları üzerine oturan ideolojisini ve imajını güçlendirmekte ona yardımcı oldu. Örneğin askeri üniformalar değiştirildi ve Jozef Stalin liderliğindeki SSCB'nin İkinci Dünya Savaşı'ndan zaferle çıkan ordusunun üniformalarına benzer bir tasarım tercih edildi. Şoygu, zemini Sovyetler tarafından ele geçirilmiş Nazi tanklarının eritilmesinden elde edilen metalle kaplanmış olan Rusya Silahlı Kuvvetleri Ana Katedrali'nin açılışına da katıldı.

İsrail'de bulunan Reichman Üniversitesi'nde Rusya ordusu üzerine uzman olan Prof. Dr. Dmitry Adamsky, "Siyasi rüzgarların ne yandan esiyor olabileceğini anlıyor ve Putin'in önemli bulduğu açık olan değerleri tekrarlama konusunda çok başarılı" diye konuştu.

Kaynak: The Wall Street Journal

Derleyen: Hürriyet