Otobüs ve kamyon kazalarının sebebi ne?

Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi (NKÜ) Çorlu Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Serdar Osman Yılmaz, kamyon ve otobüs gibi araçlardaki kazalara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Prof. Dr. Yılmaz, bu araçların karıştığı kazalarda "fren boşalması" diye bir durumun söz konusu olmadığını söyledi:

"Kazalar aslında bilirkişi incelemeleri sonrası kamuoyuyla paylaşılıyor. Gördüğüm kadarıyla fren boşalması veya fren patlaması gibi bir sonuç çıkarılıyor. Aslında fren patlaması, boşalması diye bir şey söz konusu değil. Bir disk ve balata ikilisi var. Bunların dışında otobüsler, kamyonlar ve yüklü araçlarda yağlı sistemler veya manyetik sistemler de geliştirildi. Ama bunlar ilave sistemler."

"Disklerin sıcaklığı 1000 dereceye kadar çıkıyor"

Araçların sürekli fren yapmasıyla disklerin sıcaklığının 1000 dereceye kadar çıktığını belirten Prof. Dr. Yılmaz, "Sürekli fren yapıldığında diskin sıcaklığı 1000 dereceye kadar çıkabiliyor. Tabii bu sıcaklık balata sistemine zarar veriyor, balatayı yakabiliyor. Balatanın yandığını düşünün. Artık aracı durduracak herhangi bir şey yok, bu araç kontrolden çıkıyor. Birçok yerde kaçış rampaları var ama her yerde yok. Dolayısıyla şoförün aracı kontrol etmesi çok zor olabiliyor ve çok kötü sonuçlar ortaya çıkabiliyor" dedi.

Fren disklerinin yüzeyinin termal şoklardan dolayı, çatladığını belirten Yılmaz, "Bu zamanla ilerliyor. Aracın sahibi veya aracın şoförü bu diskleri kontrol etmezse istemediğimiz sonuçlar ortaya çıkabiliyor" diye konuştu.

"Diskleri belli periyotlarda kontrol etmeniz gerekiyor"

Fren sistemlerinden kaynaklanan kazaların önlenmesi için üreticilerin ciddi çalışmalar yaptığının altını çizen Prof. Dr. Yılmaz, şunları söyledi:

"Üretici firmalar çok ciddi çalışmalar yapıyorlar. Akademik çalışmalar ve kendi çalışmaları söz konusu. Özellikle disk konusunda, balata konusunda teknik olarak daha güçlü balatalar veya disk, soğutmalı balatalar geliştirildi. Soğutma sistemini sınırlar içerisinde tutabiliyorsunuz. Hava kanalı olanlar var, metal olanlar var. Karbon diskler geliştirildi, seramik diskler geliştirildi, diskin ömrünü uzatmak ve istenmeyen hadiseleri azaltmak amacıyla. Diskleri belli periyotlarda kontrol etmeniz gerekiyor. Hasar varsa, disklerinizi değiştirmeniz gerekiyor, balatalarınızı kontrol etmeniz gerekiyor.

Türkiye'de kullanıcıların kontrolleri maalesef eksik olabiliyor. Fenni muayeneler, bir de bakım periyotları var. Araçların bu periyotlarda tam bakımdan geçmesi gerekiyor. Servis hizmetlerinin tam alınması gerekiyor. Kullanıcı zaman zaman bunlardan kaçınabiliyor, kaçındığından da bu sonuçlar ortaya çıkabiliyor. Disklerdeki çatlaklar gözle görülebilir seviyede. Dolayısıyla aslında kullanan kişi yani aracın şoförü, aracın diskini görebiliyor. Çatlak varsa, disk kalınlığında azalma varsa görülebiliyor. Bu durumlarda diskin değiştirilmesinde kesinlikle fayda var."

"Bilirkişiler diskleri mutlaka incelemeli'"

Prof. Dr. Serdar Osman Yılmaz, kazaların ardından bilirkişilerin kaza yerinde araçların disklerini incelemesinin önemli olduğunu ifade etti:

"Araç yanmışsa eğer bu yangın elektrik sisteminden kaynaklı olabilir mi? Kaçak olabilir mi? Olabilir. Ancak salt elektrik değil. Çok ciddi oranda diskin yanması, diskin kor hale gelmesi sonrası balatanın tutuşması bu tür yangınlara sebep olabiliyor. Bilirkişi tabiatıyla incelerken sadece elektriksel açıdan değil, diskleri de incelemesi gerekir. Eğer disk kırılmışsa bunu not alması lazım. Eğer balata yanmışsa bunu not alması lazım. Çünkü bunun kontrolü yapılmamıştır. Veya şoför aracı yanlış kullanmıştır. Dolayısıyla davalara bilirkişinin bu tutanaklarının dahil edilmesi bundan sonraki kullanımlarda araç şoförünün dikkatini çekecektir. Dolayısıyla daha dikkatli kullanacaklardır diye düşünüyorum."