Nazarbayev'in istifasının arkasında hangi hedefler var?
Kazakistan Devlet Başkanı Nazarbayev'in kendi sağlığından görevini bırakarak ülkesinde yeni bir süreci başlatacağının yıllar önce sinyalini veren Prof. Dr Kürşat Zorlu, 'istifanın neden gerçekleştiğini ve bu hamlenin ardındaki gerçekler ve hedefler neler?' sorularını cevapladı.
Kazakistan'ı çok iyi tanıyan ve Kazakistan Devlet Nişanı verilen Akademisyen Prof. Dr. Kürşat Zorlu NTV canlı yayınında istifaya ilişkin merak edilen soruları yanıtladı.
"Karar tüm bölgeyi etkileyebilir"
Nursultan Nazarbayev’in uzun süre hamlelerini gözlemleyen biri olarak bu istifanın olabileceğini 4 yıl önce ifade ettiğinin altını çizen Zorlu, "Sonuçlarına ilişkin birkaç gün içinde sayın Nazarbayev'den daha net açıklamalar görebiliriz. Ben şu kadarını söyleyeyim. Kazakistan'ı adeta bağımsızlık sonrası adım adım inşa eden bir liderden bahsediyoruz. Sadece kendi ülkesinin değil bir dönemin, bir bölgenin ve bir coğrafyanın hafızası konumunda bir liderden bahsediyoruz. Dolayısıyla bu karar sadece Kazakistan'a değil bölgeye hatta Türkiye'ye de etkileri olacak neticede bir karar olarak değerlendirebiliriz" dedi.
"Parlamenter rejime yönelen bir değişimin işaretini verdi"
İstifanın arkasında iki sebebin olduğuna dikkati çeken Murat Zorlu, "Nursultan Nazarbayev, vizyoner ve ileri görüşlü bir lider, zor bir coğrafyada yaşıyor. 7 bin kilometre Rusya ile sınırı var, hemen doğu kesiminde Çin’le sınırı bulunuyor. 18 milyonluk bir nüfusu var. Böylesine büyük bir ülkeyi, 2 milyon 727 bin kilometrekare toprağı olan bir ülkeyi enerji kaynaklarıyla, insan dokusuyla ayakta tutabilmeniz için sadece bağımsızlığınızı korumanız da yetmez. Bunu geleceğe taşıyacak bir sistem hamlesini de yapmanız gerekir. Nazarbayev ülkesini ekonomik açıdan belli bir seviyeye getirdikten sonra 2017 yılında bir anayasa değişikliğiyle şunu yaptı, 37 tane yetkisini hükümet ve parlamentoya devretti. Bizim o bölgedeki ülkelerle ilgili tırnak içinde ‘süper başkanlık’ dediğimiz modelden parlamenter rejime yönelen bir değişimin işaretini verdi." ifadelerini kullandı.
"Kendi sağlığında görevini bırakan lider"
Nazarbayev'in sadece belirli bir kişinin değişimi olarak görmediğini söyleyen Zorlu konuya ilişkin şu açıklamalarda bulundu.
"Bunun sağlıklı, kontrollü olabildiğince demokrasiye evrilen bir yöntemle gerçekleşmesi için kendi sağlığında görevini bırakan lider olacağını ben iddia etmiştim ve bugün bu gerçekleşti.
Nazarbayev 5 buçuk ay önce anayasa mahkemesine yazılı olarak şu soruyu sordu. ‘Ben kendi sağlığımda görevimi bırakırsam ülkedeki sistem ne olacak?’. Çünkü mevcut anayasada sağlık problemleri nedeniyle bu görevin bırakılması var ama kişinin kendi isteğiyle bırakması halinde ne olacağına yönelik anayasada bir açıklık vardı. Anayasa konseyi Nazarbayev'e bu cevabı bizzat verdi ve bunun yakın bir zaman içinde gerçekleşeceği izlenimini biz almıştık.
"Kazakistan'da yönetimsel değişim"
Şimdi Kazakistan yönetimsel bir değişime hızla evrilecektir. Bunu da Nazarbayev'in daha üst perdede gerçekten ülkeyi kuşatan bu güven unsuru odaklı liderlik profiliyle bu süreci başlatacak. Kazakistan hem yönetimsel hem de kadrolar olarak geleceğine daha güvenli bağımsızlığına halal getirmeden sürdürebileceği bir iklime de evrileceğini düşünmekteyim."
