Nazarbayev’in istifasının ardından yanıt bekleyen sorular var

Kazakistan’ın kurucu Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in istifa kararı şok etkisi yaratırken cevapsız sorular da yanıt bekliyor.

Türkiye’deki Enerji Ekonomisi Derneği Başkanlığı görevinin yanı sıra Dünya Enerji Ekonomisi Birliği’nin Avraysa stratejisi sorumlusu olan Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu hem süreci değerlendirdi hem de bu sorulara yanıt verdi.

İstifa öncesi enerji gelişmeleri

1991 yılından bu yana görevinin sürdüren Nazarbayev’in istifasının önemli yansımaları olabileceğine değinen Kumbaroğlu, istifa kararından bir gün önce Kazakistan’da yaşanan bazı enerji gelişmelerine dikkati çekti.

İstifadan bir gün önce OPEC kararı

İstifasından bir gün önce Kazakistan Enerji Bakanı Kanat Bozumbayev’in çok önemli bir açıklama yaptığını hatırlatan Kumbaroğlu, şunları söyledi:

• “Kazakistan Enerji Bakanı, OPEC’in üretim kısıntısına destek vermek üzere ülkenin dev petrol sahası Kashagan’da üretimin durdurulacağını açıkladı. OPEC üyesi bile olmayan Kazakistan’ın OPEC’e destek vermek üzere günlük üretiminin yüzde 11’ine denk gelen 200 bin varillik dev bir kısıntıya gidecek olması enerji çevrelerinde şaşkınlıkla karşılandı.”

Siyasi belirsizlik var mı?

Kumbaroğlu, Nazarbayev’in bundan tam bir ay önce ülkede yaşanan ekonomik darboğaz nedeniyle hükümeti feshettiğinin altını çizerek, “Ülkenin ekonomik darboğazdan geçtiği bir dönemde petrol gelirlerinde önemli ölçüde düşüşe yol açacak bir karar alınması, OPEC anlaşmasına kraldan çok kralcı bir yaklaşımla destek verilmesi Nazarbayev için bardağı taşıran son damla olarak değerlendirilebilir. Bu gelişmeyle bir petrol devi daha siyasi belirsizliğe sürükleniyor” dedi.

Nazarbayev’in istifası Türkiye’yi nasıl etkiler?

“Kazakistan’da siyasi belirsizlik ortamı petrol ve gaz sahalarına yönelik yatırımları olumsuz etkiler” ifadesini kullanan Kumbaroğlu, sözlerini şöyle tamamladı:

“Belirsizlik kısa sürede giderilmezse ülkedeki ekonomik kriz daha da derinleşir. Türkiye, 2018 yılında toplam ham petrol ithalatının yüzde 5.8’ine denk olarak Kazakistan’dan 1.2 milyon ton ham petrol ithal etti. Nazarbayev’in istifası ham petrol temininde Türkiye’yiyeni arayışları gerektirebilecek bir noktaya taşıyabilir. Dost ve kardeş Kazakistan’ın bu sıkıntılı dönemden hızlı bir şekilde güçlenerek çıkmasını temenni ediyoruz.

Uluslararası Enerji Ekonomisi Birliği IAEE olarak da Avrasya konferansımızı bu yıl Kazakistan’da gerçekleştirme kararı aldık. Kaygıyla izlediğimiz gelişmeleri 17-19 Ekim 2019 tarihlerinde Nazarbayev Üniversitesi’nde tüm yönleriyle masaya yatıracağız.”