NATO, 'beyin ölümü' tartışmalarının gölgesinde geleceğini arıyor

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un NATO hakkında söylediği 'beyin ölümü gerçekleşti' çıkışının yankıları sürüyor.

70'inci kuruluş yıl dönümü dolayısıyla İngiltere'nin başkenti Londra'da toplanacak olan üye ülkelerin liderleri NATO'nun geleceğini masaya yatıracak.

Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un 7 Kasım'da The Economist dergisine vermiş olduğu mülakatta 'beyin ölümü gerçekleşmiş bir ittifak' ifadesini kullanması NATO Liderler Zirvesi öncesi gerilimin tırmanmasına neden oldu.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Macron'un sözlerine, "Fransa Cumhurbaşkanı Sayın Macron bak Türkiye'den sesleniyorum, NATO'da da söyleyeceğim, önce sen kendi beyin ölümünü bir kontrol ettir." sözleriyle cevap vermişti.

'Gergin zirve' bugün başlıyor

Bir yandan 'beyin ölümü' konuşulurken diğer yandan ise ABD, Fransa ve Almanya arasındaki anlaşmazlıkların alevlenme ihtimali NATO Liderler Zirvesi'ni önemli kılıyor. Türkiye'nin eleştirileri de NATO'nun ileriye dönük yapılanmasında önemli bir eşik olarak görülüyor.

70'inci yaş gününü Londra'da kutlayan NATO, tartışmaların gölgesinde üye 29 ülkeden hükümet ya da devlet başkanına ev sahipliği yapacak. İki günlük zirvenin ana gündem maddesi ise NATO'nun geleceği...

NATO sözleşmesi masada

Kimi üyeye göre vadesi dolmuş bir oluşum olan NATO, kimi ülkeye göre hala güçlendirilmesi gereken bir kurum olarak görülüyor. Hal böyle olunca üye ülkeler arasında NATO sözleşmesinin tümüyle ele alınma ihtimali oldukça kuvvetleniyor.

Macron, Liderler Zirvesi'ni başlamadan 'beyin ölümü' açıklamalarıyla gündeme taşısa da toplantının asıl meselesi ittifak içinde yer almayan Çin ve Rusya'nın askeri ve teknoloji anlamında yükselmeleri olacak. İki ülkenin askeri harcamaları tedirginliğe neden oldu. Toplantının bir diğer konusu ise üye ülkelere karşı gerçekleşen terör eylemleri ve önlenemeyen göçler olacak.

NATO, her üyeye 'eşit' mi yaklaşıyor?

NATO'nun 'yumuşak karnı' tam da burası. Müttefikler arasında farklı uygulamalar farklı sorunları beraberinde getiriyor. Üye ülkelerin NATO'dan ortak isteği ise bireysel ve eşit şekilde ilgilenilmesi olacak. ABD Başkanı Donald Trump'ın askeri ve maddi anlamda büyük yükü çektiklerini söylemesi Almanya ve Fransa'nın tepkilerine yol açtı. Erdoğan'ın Macron çıkışı ise zirve öncesi NATO tarihinde tartışmalar ışığında başlayan toplantı olarak tarihe geçti.

NATO ne diyor?

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, tüm müttefiklere kolektif savunmayı taahhüt eden NATO'nun 5. maddesine işaret ederek ittifakın çekirdeğini oluşturduğuna dikkati çekti. Stoltenberg, "Hepimiz birimiz, birimiz hepimiz için. Potansiyel düşmanlar bir saldırının tüm ittifaka yapılmış olduğunu ve buna tüm ittifakın cevap vereceğini bildiğinden herhangi bir saldırı yapamaz. Hep birlikte dünyanın en büyük askeri gücüyüz" dedi.

Erdoğan ne dedi?

NATO Liderler Zirvesi öncesi Londra'ya hareket etmeden önce basın açıklaması yapan Cumhurbaşkanı recep Tayyip Erdoğan ittifakın yenilenme ihtiyacına vurgu yaparak şöyle konuştu:

"Londra'da NATO'nun birliğine vurgu yapılması bizim için temel önceliktir. Çin ve Rusya ile ilişkilerin de gündeme gelmesi bekleniyor. Türkiye kendi öncelikleri çerçevesinde NATO ile işbirliği halinde çok yönlü bir dış politika yürütmektedir. İttifakın yenilenme ihtiyacında olduğu açıktır. 2000'lerin bakış açısıyla bugünü kavrayamayız. NATO'nun terör örgütlerinden kaynaklı asimetrik tehditler karşısında proaktif davranması gerekiyor. NATO'nun kendini yenilemesi kaçınılmazdır."

Birlik ve beraberliğe vurgu yapan Erdoğan'ın, 'beyin ölümü gerçekleşti' yorumu yapan Fransa Cumhurbaşkanı Macron ile bir görüşme yapması bekleniyor.