Kuzey Kutbu'na Türkiye imzasını atacak

İlk Türk Arktik Bilimsel Seferi Lideri Doç. Dr. Burcu Özsoy, sefere 7 bilim insanının katıldığını ve hepsinin canını dişine takarak çalıştığını söyledi.

Özsoy, gün ışığından 24 saat faydalanılan bölgede, Türkiye'nin çeşitli kurum ve kuruluşlarından 41 katılımcının 14 araştırma projesi için çalışmalar yürüttüğünü belirtti.

Antarktika'da 50 yılı aşkın süredir çalışmalar yürüten Türkiye, bu yıl düzenlediği 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi ile kıtadaki araştırmalarında yeni bir döneme girdi. Türkiye, yeni dönemde Antarktika Antlaşmalar Sistemi'nde 'danışman ülke' olmayı ve kıtada bilim üssü kurarak çalışmalarını pekiştirmeyi planlıyor.

Antarktika'ya araştırma kampı

3. Antarktika Bilim Seferi, Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi (PolReC) koordinesinde gerçekleştirilmişti. Çalışmalar kapsamında Horseshoe Adası'nda Türk Bilimsel Araştırma Kampı kurulmuştu.

• Sefer kapsamında beyaz kıtaya giden bilim insanları, Türkiye’den yaklaşık 14 bin kilometre uzaklıkta zorlu şartlarda çalışmalarını gerçekleştirdi.

Bilim insanları, yaz mevsiminin yaşandığı kıtada eksi derecelerdeki hava sıcaklıklarında çalışmalarını sürdürdü. Sefer süresince ölçülen en düşük sıcaklık eksi 15 derece olurken, kıtada çoğu zaman etkili olan kuvvetli rüzgar nedeniyle bu sıcaklık daha düşük hissedildi. Bilim insanları sahadaki çalışmaları esnasında özel katmanları bulunan kıyafetlerle soğuktan korundu.

İlk ulusal seferde 4 bin kilometre katedildi

Ukrayna Ulusal Antarktika Araştırmalar Merkezi ile ortaklaşa yapılan 2016'daki sefere 7 farklı üniversite ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumundan (TÜBİTAK) toplam 13 Türk bilim insanı katıldı.

Bu tarihten sonra Türkiye'nin Antarktika Antlaşmalar Sistemi'nde "danışman ülke" statüsünü kazanabilmesi, bilimsel çalışmaların kurumsal bir çatı altında yürütülmesi, bu çalışmaların sürdürülebilir bir hale getirilebilmesi ve araştırmaların belirli bir bölgede yoğunlaştırılması için Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde ve İstanbul Teknik Üniversitesi teknik koordinasyonunda "Antarktika'ya Bilim Üssü Kurulması Projesi" ortaya konuldu.

• Antarktika Antlaşmalar Sistemi'nde halihazırda "gözlemci" statüsünde olan ve "danışman ülke" olmayı hedefleyen Türkiye, 2017'deki Ulusal Antarktik Bilim Seferi'ni 9 araştırmacıyla gerçekleştirdi. Bir buçuk ay süren seferde, toplamda 4 bin kilometre mesafe kat edildi ve birçok dalda bilimsel çalışma yapıldı.

Türkiye'nin kıtaya ikinci seferi, geçen yıl 28 araştırmacıyla gerçekleşirken, sefer esnasında ilk kez kıtada Türk kamp alanı oluşturuldu ve Robert Adası'nda kurulan kampta çalışmalar sürdürüldü.

Türkiye'nin yol haritası

Kutuplar üzerine yapılacak bilimsel çalışmaların sürdürülebilir olması ve ulusal hedeflere hizmet etmesi için uluslararası bilim camiasında kabul görecek Ulusal Kutup Bilim Programı (2018-2022) da Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca 2017'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Türkiye'nin bu alanda yol haritası olma özelliği taşıyan program, ülkenin dünyada kutup bilimleri konusunda ortaya koyduğu özgün bilimsel çalışmalar ve öncü ülkeler arasında yer alma vizyonuyla hazırlandı.

Program kapsamında Antarktika'ya ulusal seferlerin düzenlenmesi, kutup bilimlerinde ikili iş birlikleri ve kıtada Türk bilim üssünün kurulması hedeflendi.

Ulusal seferlerin yanı sıra 2017 ve 2018 yıllarında 12 Türk bilim insanı Polonya, Belçika, Çekya, Bulgaristan ve Şili'nin Antarktika'daki üslerine bilimsel çalışmalar yapmak üzere gönderildi.

Dünyanın 5'inci büyük kıtası: Antarktika

Türkiye'nin bu yıl 3. Ulusal Bilim Seferi'ni düzenlediği Antarktika, merak uyandıran coğrafyası ve doğasıyla kaşiflerin ve bilimsel araştırma ekiplerinin gözde noktalarından biri olma özelliği taşıyor.

Dünyanın en soğuk kıtası olarak nitelendirilen Antarktika'da, sadece bilimsel araştırmaların yapıldığı üslerin faaliyet göstermesine izin veriliyor. Hiçbir ülkenin yönetimi altında bulunmayan ve "bilim ve barış kıtası" olarak kabul edilen Antarktika, penguenler, foklar, balinalar ve kuşların da aralarında olduğu hayvanlara ev sahipliği yapıyor.

• 14 milyon kilometrekarelik alanıyla dünyanın 5'inci büyük kıtası olan Antarktika, Güney Yarımküre'nin en güneyinde yer alıyor. Yüzde 98'i, ortalama kalınlığı 1,6 kilometre olan buz tabakasıyla kaplı kıtada, yeryüzündeki kullanılabilir tatlı suyun yüzde 67'si buzul olarak bulunuyor.

Antarktika'nın el değmemiş doğası dünyanın geleceği için büyük önem taşıyor. Kıtanın barındırdığı canlı deniz kaynakları ve buzullarında saklı su potansiyeli, yeryüzünün gelecekteki su ve gıda güvencesi olarak görülüyor.

Antarktika yarım adasının kuzeyinde yer alan ve koruma altınadaki Ardley Adası, Gento penguenlerine de ev sahipliği yapıyor.