Koronavirüs'ün ekonomik etkisi hangi boyutta?
Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 900'ü aştı. 6 bin 500'ünün durumu ağır olmak üzere 40 bin 171 kişinin etkilendiği virüs küresel ekonomiyi de olumsuz etkiledi.
Dünyanın ekonomik alanda önemli aktörlerinden biri olan Çin, halihazırda salgın nedeniyle olumsuz etkilenmiş olsa da asıl büyük sorunun uzun vadede hissedileceği öne sürülüyor.
Ülkede 60 milyon kişinin giriş çıkışların yasak olduğu karantina altındaki şehirlerde yaşadığı biliniyor. ABD ile yaşadığı 'ticaret savaşı' nedeniyle zaten zor bir süreç yaşayan Çin'de büyüme tahminleri de aşağıya çekilmiş durumda.
Tüm dünyanın tedirginlikle takip ettiği yeni tip koronavirüs (2019-nCoV) salgınında yaşamını yitirenlerin sayısı 909'a yükseldi.
Halihazırda 40 bin 171 kişiyi etkileyen salgın, küresel ekonomiyi de tehdit ediyor. Virüsün Çin dışında 24 ülkede 307 vakada daha görünmesi birçok ticari faaliyetin durma noktasına gelmesine neden oldu.
Çin ekonomisi nasıl etkilendi?
ABD ile yaşanan ticaret savaşları nedeniyle sıkıntılı günler geçiren Çin ekonomisi, virüs nedeniyle olumsuz bir havaya bürünse de asıl etkinin uzun vadede görüleceği tahmin ediliyor. Yeni yıl tatiline denk gelen salgın nedeniyle tatil uzatıldı ve insanlar evlerinden çıkmıyorlar. Tatilin uzatıldığı bölgelerin Çin'in gayrisafi milli hasılasının (GSYİH) yüzde 70'ine karşılık geldiği biliniyor.
Uzmanlar, bu durumda Çin ekonomisinin şu an için durma noktasına geldiğini savunuyor.
Ülkede karantina altına alınan ve giriş çıkışların kontrollü şekilde yapıldığı bölgelerde nüfus 60 milyon dolaylarında. Uçak seferlerinin durdurulması Çin'in dış dünya ile olan bağlantısının fiziksel olarak kesilmesine neden oldu. Birçok havayolu şirketi Çin'e olan seferlerini askıya aldı.
Çin ekonomisinin büyüme hızındaki yavaşlama ABD ile yaşanan ticaret savaşları nedeniyle zaten olumsuz etkilenmişti. Üzerine bir de virüs salgını eklenince Çin ekonomisi üzerinde ciddi bir baskı oluştu. En iyi senaryoda bile Çin ekonomisinin ilk çeyrekte 2 puan düşmesi bekleniyor. 2019'da 6,1 büyüme kaydeden Çin ekonomisi, olumsuz senaryolar halinde; yani virüsün kontrol altına alınamaması durumunda 4,8-4,9'lara düşmesi muhtemel görünüyor.
Brookings Institution'ın bir araştırmasına göre, 2003 yılında yaşanan SARS salgınının ekonomik maliyeti 40 milyar dolar olmuştu. Kamuoyunda sık sık SARS ile kıyaslanan yeni tip koronavirüsün bu maliyetlerin çok üzerinde bir etki etmesi bekleniyor.
Küresel etkisi nasıl olur?
Çin ekonomisi 14,3 trilyon dolarlık bir ekonomiyle ABD'nin ardından dünyanın en büyük 2'nci ekonomisi konumunda. Küresel ekonominin yüzde 16'sına karşılık gelen bu pay, küresel büyümeye de önemli etki ediyor. Yüzde 25,7'lik etkisiyle önemli bir aktör olan Çin ekonomisi, 'küresel ekonominin motoru' güzellemelerine sahip. Hal böyle olunca, böyle bir ekonominin bu tarz bir kriz ile karşı karşıya gelmesinin tüm dünya ekonomisinde bir karşılığı oluyor.
İmalat pozisyonunu kuvvetlendiren Çin'in uluslararası firmalara da üretim yaptığı göz önünde bulundurulduğunda ekonomik zararın boyutları daha da katlanıyor. Çin'de üretim yapan ülkelerin yanı sıra Çin'e ham madde ve doğal kaynak sağlayan ülkelerin de bu durumdan olumsuz etkilenmesi beklenen bir durum olarak görülüyor.
BP firmasının istatistik yıllığına göre, 2018'de günde ortalama 13,6 milyon varil petrol tüketen ve tüm dünyadaki tüketimin yüzde 13,5’ini gerçekleştiren Çin ekonomisi şu anda duraklayan ekonomik üretim nedeniyle petrol talebini de düşürmüş durumda. Virüs nedeniyle, Çin’in petrol talebi yüzde 20 oranında azaldı. Dünyanın en büyük tüketicilerinden birisi olduğu için bu daralma küresel enerji piyasasını da derinden etkiliyor.
Önlem alınıyor mu?
Çin yönetimi durma noktasına gelen üretimle ilgili çeşitli önlemler almaya çalışıyor. Son olarak merkez bankası 172 milyar dolarlık bir teşvik paketi açıkladı. Şirketlerin krediye ulaşımının kolaylaşması neticesinde maliyetlerin de düşmesi bekleniyor. Salgının kontrol altına alınmasının uzaması halinde bu tedbirlerin de bir karşılığının olmadığı öngörülüyor.
