Kırgızistan diken üstünde: Eski Cumhurbaşkanı çatışmaların ardından gözaltında

Kırgızistan güvenlik güçleri, yolsuzluk suçlamasıyla dokunulmazlığı kaldırılan eski Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’i önceki gün gözaltına almak için Koy-Taş köyündeki rezidansına dün akşam operasyon başlattı.

Gözaltı operasyonu sırasında Atambayev’in destekçileriyle polis arasında çıkan çatışmada 1 kişi öldü, 45 kişi yaralandı.

Operasyon başarısızlığa uğrayınca Kırgız güvenlik güçleri geri çekildi. Atambayev destekçileri 6 Kırgız güvenlik görevlisini rehin aldı.

Atambayev'e ikinci operasyon

Atambayev'in siyasi karargahından yapılan açıklamada, güvenlik güçlerinin ikinci kez düzenlediği operasyonda Atambayev'in gözaltına alındığı, rehin alınan 6 güvenlik görevlisinin de serbest bırakıldığı bildirildi.

Kırgızistan İçişleri Bakanlığınca, Atambayev'in Soruşturma Dairesine götürüldüğü duyuruldu. Eski Cumhurbaşkanının evinde bir buçuk aydır nöbet tutan destekçileriyle güvenlik güçleri arasında çıkan arbedede 85 kişi yaralandı.

Sosyal medyadaki paylaşımlarda, operasyon öncesinde Atambayev'in evinin bulunduğu arazide aralarında çok sayıda kadının yer aldığı yüzlerce destekçisinin güvenlik güçlerine direndiği görüldü.

Atambayev'ın kızı Aliya Shagieva babasının gözaltına alınmadığını iddia etti

Atambayev'in kızı Aliya Shagieva da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada babasının gözaltına alındığı iddiasını Instagram hesabından yaptığı açıklama ile yalanladı.

Shagieva Instagram hesabından şu açıklamada bulundu:

• "Koşullar nedeniyle iki açıklama yapmak istiyorum: ⠀ Birincisi, babam hiçbir yerde kaçmadı, kimse onu alıkoymadı ve güvende olduğu iddiası bariz bir yalan. Hala Koy-Tash'da."

Atambayev'in dokunulmazlığı 27 Haziran'da kaldırılmıştı

Atambayev'in dokunulmazlığı meclis tarafından 27 Haziran'da kaldırılmıştı.

Milli Güvenlik Devlet Komitesi özel harekat ekibi, mafya lideri Aziz Batukayev'in 2013'te yasa dışı olarak serbest bırakılmasıyla ilgili süren soruşturma kapsamında tanık sıfatıyla ifadesine başvurmak için Atambayev'in evine dün akşam saatlerinde operasyon düzenlemişti.

Olayların perde arkasında ne var?

Atambayev ve Kırgızistan'ın mevcut Cumhurbaşkanı Cenbekov arasındaki ilişkiler, iktidar değişiminin ardından kötüleşmeye başlamıştı. Gözlemciler, Cenbekov'un selefine sadık isimleri geçen yıl yetkili makamlardan almaya başladığını söylüyor.

Parlamentoda, Atambayev'in dokunulmazlığının kaldırılması kararı alınmış ve bir Çeçen çete liderinin 2013'te yasa dışı salıverilmesi vakasında tanık olarak dinlenmesi için mahkeme celpleri yollanmıştı; ancak Atambayev, İçişleri Bakanlığı'nın yolladığı üç celbe de yanıt vermedi.

Atambayev, bazı diğer yolsuzluk vakalarıyla da suçlanıyor ancak eski Cumhurbaşkanı tüm suçlamaları reddediyor.

Kırgızistan Devlet Başkanı Ceenbekov: Atambayev anayasayı ihlal etti

Kırgızistan Güvenlik Konseyi toplantısında konuşan Devlet Başkanı Sooronbay Ceenbekov, Atambayev'in düzenlenen operasyonda silah kullanarak direndiğini belirterek "Kırgızistan hukuk devletidir. Devletin görevi, tüm vatandaşların yasalara uymasını sağlamaktır. Atambayev anayasayı ve yasaları çiğnedi" ifadelerini kullandı.

Yetkililerden operasyonlara ilişkin bilgi alan Ceenbekov, Güvenlik Konseyi üyelerinden ülkede hukukun üstünlüğü, barış ve güvenliği korumak için gerekli önlemlerin alınmasını talep etti.

Rusya, Kırgızistan'da kimi destekliyor?

Kırgızistan eski Cumhurbaşkanı Atambayev, geçen ay destek bulmak için Rusya lideri Vladimir Putin ile Moskova'da görüşmek istemiş, ancak Putin Cenbekov'a destek verip, Kırgızistan'a "mevcut cumhurbaşkanının etrafında birleşme" çağrısı yapmıştı.

Rusya Devlet Başkanı Putin'in halihazırdaki Cumhurbaşkanı Sooronbay Jeenbekov'a desteğini sunduğu biliniyor. Rusya'nın Kırgızistan'da bir askeri üssü bulunurken Kırgızistan'ın Rusya'nın bölgedeki etkisinin en fazla olduğu ülkelerden biri olduğu belirtiliyor.

Kırgızistan'da 2011-2017 yıllarında cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Atambayev, koltuğunu Sosyal Demokrat Parti'den Sooronbay Jeenbekov'a devretmişti.SSCB'nin dağılmasından bu yana üçüncü kez iktidar kavgasının yaşandığı ülkede gerilimin sokaklara taşmasından endişe ediliyor.

Türkiye-Kırgızistan ilişkisi ne yönde?

Türkiye, 16 Aralık 1991 tarihinde Kırgız Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olmuş ve iki ülke arasında 29 Ocak 1992 tarihinde diplomatik ilişkiler tesis edildi. 1992 yılı içerisinde karşılıklı olarak Bişkek ve Ankara’da Büyükelçilikler açıldı.

İki ülke Cumhurbaşkanları tarafından 1997 yılında imzalanan “Ebedi Dostluk ve İşbirliği Anlaşması”, 1999 yılında yayımlanan “Türkiye ve Kırgızistan: Birlikte 21. Yüzyıla” bildirisi ve 2011 yılında imzalanan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi (YDSK) Kurulmasına İlişkin Ortak Açıklama, bugünkü Türkiye-Kırgızistan stratejik ortaklığının temel değerleri olarak görülüyor.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Ceenbekov, 9-11 Nisan 2018 tarihlerinde Türkiye'ye resmi bir ziyaret gerçekleştirmiş, ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yemin törenine katılmak üzere 9 Temmuz 2018 tarihinde tekrar Türkiye'ye geldi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da ikili resmi ziyaret gerçekleştirmek, YDSK 4. Oturumu’na eşbaşkanlık etmek, 3. Dünya Göçebe Oyunları’nın açılışına katılmak ve Türk Konseyi 6. Zirvesi’ne iştirak etmek amacıyla 1-3 Eylül 2018 tarihlerinde Kırgızistan’ı ziyaret etmiştir.

Son olarak Kırgızistan Cumhurbaşkanı Ceenbekov 29 Ekim 2018 tarihinde İstanbul Havalimanı’nın açılış törenine katılmak üzere Türkiye'yi ziyaret etti.