Hakem hatalarını ortadan kaldıracak futbol simülasyonu

Çankaya Üniversitesi bünyesinde, hakemlerin eğitiminde karşılaşılan güçlüklerin ve sonrasında ortaya çıkan sorunların aşılması amacıyla sanal gerçeklik teknolojisi kullanılarak çözüm üretildi.

Proje ekibinde, ODTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysi İşler, Çankaya Üniversitesinden Yrd. Doç. Dr. Murat Yılmaz, Uzman Ulaş Güleç ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğrencisi Mert Ali Gözcü görev aldı.

Çalışma kapsamında sanal bir stadyum ve futbol maçı tasarlandı. Kişileri motive etmesi ve ilgi çekebilmesi için en küçük ayrıntıların bile düşünüldüğü simülasyon programı geliştirildi.

Hakemlerin ve hakem adaylarının karar verme yeteneklerinin artırılması amacıyla geliştirilen simülasyonla, bu amaca ulaşabilmek için maç atmosferi ve dinamizmi yaratılmaya çalışıldı.

Simülatörü kullanan hakem ya da hakem adayı, sanal gerçeklik gözlüğünü taktığı andan itibaren kendisini bir stadyumun çıkış tünelinde buluyor.

Hakemler bu andan itibaren simülatörü kullandığı süre boyunca, gerçek bir maçta karşılaşabileceği durumları deneyimlemeye başlıyor.

Futbolcuların basit yapay zekayla yönlendirildiği simülatörde, stadyum atmosferinin olmazsa olmazı seyirci tepkileri ve tezahüratlara da yer veriliyor.

Kendisi de 7 yıl futbol hakemliği yapan ve sakatlığı dolayısıyla hakemliği bırakmak zorunda kalan Ulaş Güleç, sistemi anlattı.

Hakemlere yönelik eğitimlere katkı sağlama düşüncesinin ardından, söz konusu meslekle bilgisayar mühendisliğini bir şekilde birleştirmeye karar verdiklerini belirten Güleç, sanal ortamı futbol hakemleri için geliştirdikleri projeye ilişkin şu bilgileri verdi:

"Bu amaçla bir stadın 3 boyutlu modellemesini yaptık ve hakemin gözünden 4 dakika süren bir maç oluşturduk. İlk amacımız gerçek stadyumdaki atmosferi sanal ortama aktarabilmekti. Bunu bir nebze yaptığımızı düşünüyoruz.

Bu bir prototip olduğu için 4 dakika sürüyor. Amacımız bu süreyi uzatmak. Hakemin birebir gözünden sahaya çıkmadan o tecrübeyi yaşayabileceği bir ortam yaratmak için böyle bir proje içine girdik.

Hakem, uygulamayla, maça çıkış anından itibaren gerçek stadyum atmosferini yaşayabiliyor, seremonide olması gerekenleri görebiliyor, maçın başlangıcında durması gereken yeri gözlemliyor. Maç içinde de tasarlanan 3 pozisyon üzerinden karar verme yeteneğini ölçüyoruz.

Öncelikli amacımız, gerçek stadyum atmosferini burada yaşatmak. 15-20 bin kişinin önünde maç yönetmek bazen karar verme yeteneğini değiştirebiliyor. Özellikle yeni hakemler için bu durum geçerli. Hakemlerin sahaya çıkmadan önce bu atmosferi yaşayıp alışmalarını, yapabilecekleri hataları burada yapıp kendilerini geliştirmelerini ve sahadaki hatalarını en aza indirmeyi amaçladık."

Güleç, mevcut eğitimlerde hakemlerin pozisyonları kamera açısından, yani 3. gözden izlediğini, geliştirdikleri yöntemde ise hakemin doğrudan kendisinin pozisyonun içine girme şansı yakaladığını vurguladı.

Hakem eğitiminde tekrarın önemine işaret eden Güleç, eğitimde sahadaki bakış açısının sağlanmış olması ve çok daha fazla tekrar olanağı sunulması gibi nedenlerle hakemlerden olumlu tepkiler aldıklarını söyledi.