GZT'den ClubHouse'a özel 'Doğu Türkistan' yayını: "Bunun adı soykırım"
Doğu Türkistanlıların, Çin'in İstanbul ve Ankara konsoloslukları önünde düzenlediği eylemler ses getirdi. GZT Avrasya Editörü Nazgül Kenzhetay, Gazeteci Mustafa Bağ ile Doğu Türkistanlıları ve yaşanan hadiseleri konuştu. Bağ, Müslüman ülkelerin sessiz kalmasını eleştirdi, yapılan eylemlerin barışçıl olduğuna dikkati çekti. Çin'in sadece insanları katletmediğine ve kültürel soykırım da yaptığına değinen Bağ, ABD'nin soykırımı tanımasını ve Uygurların uluslararası kamuoyunu harekete geçirmek için yapabileceklerini GZT'nin Clubhouse yayınında değerlendirdi.
Son günlerde Doğu Türkistanlıların İstanbul ve Ankara eylemleri gündeme oturmuşken, Gazeteci Mustafa Bağ konuya dair görüşlerini paylaştı.
GZT'nin Clubhouse yayınında Avrasya Editörü Nazgül Kenzhetay'a konuk olan Bağ, şu an olup bitenlere dair gündemi değerlendirdi.
BM mektubunu nasıl değerlendirmeliyiz?
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonuna üye 22 ülkenin Uygur Türkleri ve diğer Müslüman azınlıklara yönelik muamelesini eleştiren ve kitlesel gözaltıların durdurulması çağrısında bulunan mektubuna değinen Mustafa Bağ, mektuba genel olarak Müslüman ülkelerin imza atmamasını eleştirdi.
Bağ, "Elbette halkları değil, yönetimleri eleştiriyoruz. Tepki vermediği için eleştirdiğimiz ülkeler Avrupa ve ABD kadar güçlü olmayabilir. Çin'in bu ülkeleri satın aldığını veya başka yöntemlerle kendi safına çektiğini söyleyebiliriz. Ancak yine de Doğu Türkistan ile aynı kültürü, dili paylaşan ve Müslüman olan ülkeler sesini çıkarabilirdi" dedi.
GZT Avrasya Editörü Nazgül Kenzhetay ise Çin'in yürüttüğü 'borç diplomasisine' dikkati çekti; Çin'in bu yolla özellikle Türki cumhuriyetlerini kontrol ettiğini ifade etti.
- BM'de kaleme alınan 2019 tarihli mektuptan yaklaşık bir yıl sonra aralarında Müslüman ülkelerin de bulunduğu 46 hükümet Çin'in Doğu Türkistan politikasına destek açıklaması yapmıştı.
Türkiye'deki Doğu Türkistanlıların eylemlerine değinen deneyimli gazeteci, Çin'in Ankara ve İstanbul konsoloslukları önünde gerçekleştirilen protestoların "barışçıl olduğuna" dikkati çekti.
ABD'nin 'soykırım' kararı nasıl yorumlanmalı?
Bağ, Trump yönetiminin görevi devretmeden önce Çin'in Doğu Türkistan'da Uygur Türklerine ve Müslüman azınlıklara karşı soykırım suçu işlediğini kabul etmesini de GZT dinleyicilerine yorumladı. Bağ, ABD'nin bu davranışını niyet okuyarak değerlendirmenin faydalı olmadığını dile getirdi:
ABD'nin çıkarı olduğu için bu kararı aldığını söylüyoruz. Ama en nihayetinde ABD tarihe 'Çin'in Uygur soykırımını kabul eden' ülke olarak tarihe geçti.
Uygurlar şimdi ne yapmalı?
Gazeteci Bağ, Uygurların başta Müslümanlar olmak üzere dünya kamuoyuna Doğu Türkistan'da yaşananları anlatması gerektiğinin altını çizdi.
Bölgeden bilgi akışının çok zayıf olduğuna değinen Bağ, Pakistan Başbakanı İmran Han'ın açıklamalarına değindi:
Pakistan Başbakanı İmran Han ile röportaj yapılırken "Orada yaşananları biliyor musunuz?" diye sordular. Han, "Bilmiyorum araştırmam lazım" cevabını verdi.
Orada soykırım var, burası senin ülkenle sınır. "Ben öyle bir şey görmedim, sanmıyorum" diyor. Bunları duyduktan sonra insan kahroluyor açıkçası. Tamam devlet politikası olabilir; Çin ile irtibatınız olsun, iyi olsun. Buna kimse bir şey demiyor. Ama bunların iyi olması Uygurlar konusunda sizin ses çıkarmanıza engel değil. Hatta bunu yaparak Çin'e karşı elinizi de güçlendirmiş olursunuz.
Doğu Türkistan'da 'kültürel soykırım' da var
Doğu Türkistanlıların sadece öldürülmediğine veya tecavüze uğramadığına değinen Mustafa Bağ, orada yaşanan kültürel soykırıma da dikkati çekti.
Bağ, bölgede 8 bin 500 caminin yıkıldığını ve 16 bin 500 caminin cami olmaktan çıkarıldığını; bar, disko, AVM ve hatta umumi tuvalete çevrildiğini ifade etti.
- Bağ, mezarları ve evleri yıkılan Doğu Türkistanlıların ev eşyalarının bile Çin hükümeti tarafından kasten değiştirildiğini; böylelikle Uygurların yerde yemek gibi adetlerinin ortadan kaldırılmaya çalışıldığını söyledi.