GZT Özel: Kırgızistan'da neler oluyor?

Kırgızistan'da kitlesel gösterileri kullanarak iktidarı ele geçirmeyi planlayan bir grubun üyeleri düzenlenen operasyonda gözaltına alındı. Youtube canlı yayınında GZT Yayın Şefi Nazif Menteş Öğretim Üyesi Dr. Ali Semin, Akademisyen Doç Dr. Fatih Fuat Tuncer ile Kırgızistan'da yaşananları detaylı olarak ele aldı.

Kırgızistan'da darbeyi kim yaptı?

Öğretim Üyesi Dr. Ali Semin, "Türk cumhuriyetlerinin Sovyetler Birliği sonrasındaki süreçlerine baktığımızda Kırgızistan biraz daha farklı Türkiye'ye kültürel olarak ciddi anlamda çok yakın ve aynı zamanda diplomatik ilişkilerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Kırgızistan Cumhurbaşkanı'nın yakınlığı biliniyor. Şöyle bir gerçekte Kırgızistan kendi çevresiyle de sorunlar yaşayan Türk Cumhuriyeti. Kırgızistan'da bu ilk darbe girişimi değil 2005, 2010, 2020 yılında bir darbe girişimleri oldu. Bu darbe sürecine de baktığımızda mesela aktivist olarak Gulcigit İsakov daha önce FETÖ ile ilişkileri olduğu yönünde haberler çıktı. Türkiye aleyhine özellikle ciddi çalışmaları da olduğu da ortada. Diğer taraftan FETÖ'nün o bölgelerde Türk Cumhuriyetleri'nde aslında eğitim üzerinden gençlerin beyin yıkamaları başta olmak üzere böyle yetiştirip daha sonra devleti paralel devleti olarak darbe girişimleri gerçekleştirilmeye çalışılıyor. Burada biraz denge önemli bence Kırgızistan olması ekonomik olarak Çin faktörü olarak da çok önemli olarak karşımıza çıkıyor" dedi.

FETÖ'nün Kırgızistan'da temizlenmesine dair çalışmalar var mı?

Öğretim Üyesi Dr. Semin, "Eğitim konusunda bizim Maarif Vakfımız bir çok kurumu devir aldı. Ancak şöyle bir gerçek var bu devir süreci bundan sonra devam eden süreç için devam eden bir eylemdir. Bundan öncekiler için etkisi olmayabiliyor. Az önce söylediğim aktivistler bu okullardan darbe girişiminin kaynakladığını kendileri de şöyle bakıyor uluslararası medyada değerlendirdiğimizde aslında Özbekistan ile Kırgızistan arasındaki su konusunda yapılan anlaşmadan muhalefetin rahatsız olduğunu ve darbe girişiminde bulunulduğunu yazıp çiziyorlar fakat darbe girişimi bir anlaşma üzerinden yapılmaz. Devletin aslında darbe girişiminde bulunanları kontrol altında tuttuğunu istihbarat bilgisinin olduğunu ve bunun doğrultusunda darbenin önlendiğini de söyleyebiliriz" dedi.

Türkiye, Rusya, Çin, ABD ve Avrupa Birliği'nin Kırgızistan'da etkisi ne?

Akademisyen Doç Dr. Fatih Fuat Tuncer, "Kırgızistan'ı stratejik konumuyla değerlendirmemiz gerekiyor, eski sovyet coğrafyasından Çin'e açılan bir kapı aslında Kırgızistan'a batının bakış açısını aslında değerlendiren şey ABD için Kırgızistan bir petrol ülkesi, doğalgaz ülkesi değil ama Kennedy döneminden başlayan çevreleme politikası soğuk savaşta sona ermesiyle beraber balkanlarda Kosova benzeri yeni çevreleme politikasında merkezi olabilecek potansiyelde bir ülke bu açıdan Amerika'nın ülkeye olan etkisinin oldukça yoğun olduğunu biliyoruz ama bugünkü post sovyet coğrafyalarda en büyük korku Soros vari yayılımdır çünkü geçmişte neredeyse bütün Orta Asya devletlerde sovyetlerden ayrılan veya Doğu Avrupa ülkelerinde benzer darbeler veya girişimlerini gördük. Bugüne gelinen noktada Kırgızistan'ın alacağı pozisyon bütün dünyadaki kutupları dengede tutarak kendisini bir ulus devlet olarak var edebilmek" dedi.

• Kırgızistan'da 30'dan fazla kişi gözaltına alındı
• Kırgızistan Milli Güvenlik Devlet Komitesinden yapılan açıklamada, devletin güvenliğini sağlama ve anayasal düzeni koruma çalışmaları kapsamında kitlesel protestolar ve ayaklanma için gizli hazırlıklar yapan bir grubun yasa dışı faaliyetlerinin engellendiği açıklandı.
• Açıklamada, soruşturma kapsamında 30'dan fazla kişinin gözaltına alındığı ve ana organizatör ve ideolojik ilham kaynağı olduğu tespit edilen Eldik Keneş (Halk Meclisi) Partisi Başkanı Roza Nurmatova ile birlikte 4 aktivistin tutuklandığı ifade edildi.