Bulgaristan'da ilk: Bir Türk cumhurbaşkanı adayı oldu

Bulgaristan pazar günü seçime gidiyor. Hem parlamento hem de yeni Cumhurbaşkanı seçilecek. Bu seçimlerde ilk kez güçlü bir Türk cumhurbaşkanı adayı da var. Mustafa Karadayı, Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) partisinin Cumhurbaşkanı adayı olarak yarışacak. Seçim heyecanı Türkiye’ye de yansımış durumda. Türkiye’de bu seçimlerde oy kullanma hakkına sahip yaklaşık 350 bin ‘çifte vatandaş’ var. Önceki seçimlerde Türkiye’de 30 bin civarında oy kullanılmış. Bu yıl sandık sayısı 135’e çıkmış. O nedenle daha fazla kişinin oy kullanması bekleniyor.

'Oy kullansınlar'

Hürriyet gazetesi akademisyen ve dernek yöneticilerine Bulgaristan’daki seçimleri sordu.

Prof. Dr. Ayşe Karapınar (Tarihçi, Balkan göçmeni): Bulgaristan tarihinde ilkler yaşanıyor. Hükümet kurulamadığı için bir yıl içinde üçüncü kez seçime gidiliyor. Seçime yönelik öngörüler yine koalisyon çıkacağı yönünde. Türkler, HÖH partisinde yoğunlaşmış durumda. Seçim neticesinde kilit bir noktada yer alması muhtemel. Ayrıca ilk defa sembolik olmaktan öte gerçek anlamda bir Türk cumhurbaşkanı adayı Mustafa Karadayı var. Araştırmalar Karadayı’yı üçüncü sırada gösteriyor. Bu seçim heyecanı tabii Türkiye’de de yaşanacak. Göçmen derneklerinin yoğun çalışmaları ve çağrıları var. Bu sene sandık sayısı da artırıldı. Oy hakkı olanlar gitsin ve mutlaka oylarını kullansınlar. Siyasi temsil hakkını güçlendirsinler. Meclisten çıkacak kanun ve kararlarda söz hakkı olmaları için bu çok önemli. Kazanılmış hakların korunması için de oy kullanmak çok önemli.

'Bir oy bile önemli'

Doç. Dr. Kader Özlem (Balkan Göçmenleri Federasyonu Başkanı): Türkiye’de 19 ilde sandıklar kurulacak. Bursa, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Tekirdağ ön planda. Bununla birlikte bütün göçmen muhitlerinde sandıklar olacak, oylar kullanılacak. Bu kez her zamankinden farklı ve heyecanlı bir katılım bekliyoruz. Çünkü cumhurbaşkanlığı seçiminde bir Türk aday yarışıyor. Türklerin temsil gücü ve demokratik mücadelesini yansıtması açısından önemli bir imtihan. 1997’den beri Bulgaristan seçimleri için Türkiye’de oy kullanılıyor. Son iki seçim pandemi şartları içindeydi. Ama bu sefer ciddi bir momentum var. Bu heyecanın da ciddi bir şekilde sandığa yansımasını bekliyoruz. Bir oy bile çok önemli.

'Destek bekliyoruz'

Fahri Vatansever (Hak ve Özgürlükler Hareketi İstanbul Temsilcisi): Bulgaristan tarihinde ilk defa büyük bir partiden güçlü bir Türk Cumhurbaşkanı adayımız var: Mustafa Karadayı. Bulgaristan parlamentosu 240 milletvekilinden oluşuyor. Nisan ayındaki milletvekilleri seçimlerinde 30 milletvekili kazanmıştık. Temmuzda seçim yenilendi, 29 vekile düştük. Dolasıyla diğer partilerin hiçbiri bizimle koalisyona yanaşmadı. Ama biz olmadan da hükümet kurulamıyor. Yönetime ortak olabilmek için 14 Kasım’daki seçimlerde Türkiye’deki seçmenlerimizin sandığa gidip hem vekil adaylarımızı hem de cumhurbaşkanı adayımızı desteklemelerini bekliyoruz. Eğer 40-50 vekilliği yakalarsak parlamento dengesi değişecek ve biz de hükümet ortağı olacağız. Türkiye’deki seçmenlerin oy kullanması bu yüzden çok önemli. Türkiye genelinde Edirne’den İstanbul’a, oradan İzmir ve Adana’ya kadar birçok noktaya 135 sandık olacak. Önceki seçimlerde Türkiye’de 30 bin civarı oy kullanıldı ama bu seçimde daha da ümitliyiz.

'Bölünmeden birlik ruhuyla

Turhan Gençoğlu (Balkan Göçmenleri Derneği Onursal Başkanı): Türkiye’de 350 bin civarında oy verme hakkında sahip çifte vatandaş var. Bulgaristan’daki soydaşlarımız Bulgaristan tarihine kara leke olarak geçen bir asimilasyona maruz bırakıldılar. Bu seçimde Türk asıllı bir cumhurbaşkanı adayının varlığı bizleri çok mutlu ediyor. Bu seçime katılımın hem kendilerinin hem çocuklarının geleceği, hem de demokratik kültür açısından çok önemli olduğunu özellikle belirtmek istiyorum. Türkiye’de birçok ilde sandıklar kurulacak. Başta ‘BALGÖÇ’ derneğinin internet sitesi olmak üzere çok yerde bu sandıkların yeri detaylı olarak belirtiliyor. Bölünmeden, ortak bir ruhla hareket ederek, birlik beraberlik içerisinde, eskiden olduğu gibi yönetimde hak ve söz sahibi olmaları en büyük arzumuzdur. Bu seçimlerin dostumuz, komşumuz, ortak çıkarlarımız olan Bulgaristan’a hayırlı olmasını temenni ediyorum.

Çekirdekten siyasetçi

Hak ve Özgürlükler Hareketi’nin Genel Başkanı Mustafa Karadayı (51), Sofya’daki Uluslararası Ekonomi Üniversitesi’nden mezun. Üniversite yıllarından beri siyasi faaliyetlerin içinde. 1998-2003 arasında partisinin gençlik kolları başkanlığını yaptı. Bir süre Bulgaristan Özelleştirme Ajansı’nda çalıştı. 2010 yılında partinin teşkilatlanmasından sorumlu genel sekreteri oldu. 2013’te de milletvekili seçildi. 2016’da ise partinin genel başkanı oldu.

Bilgi notu

Anketler Sosyalist Parti tarafından desteklenen halihazırdaki Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in seçimlerden birinci çıkacağını, ancak seçimlerin ikinci tura kalabileceğini gösteriyor. GERB Partisi’nin adayı Anastas Gerdzhikov ikinci sırada yer alırken, üçüncü sırada HÖH adayı Mustafa Karadayı gözüküyor. İlk turda cumhurbaşkanı seçilememesi halinde ikinci turun 21 Kasım’da yapılması planlanıyor.

19 ilde 135 sandık kuruluyor

Türkiye’de 14 Kasım Pazar günü sabah 07.00 itibarıyla Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Kocaeli, Manisa, Mersin, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova’da merkez ve ilçelerde birden çok noktada sandıklar kurulacak.

Oy verme işlemi 21.00’e kadar devam edecek. Sadece kimlik belgesi ile oy kullanılabilecek, ehliyet geçerli olmayacak. Seçmen listesinde adı çıkmayanlar da kimlik belgelerini ibraz ederek oy kullanabilecek.

135 sandığın hangi ilde nerelerde kurulacağını internette ‘balgoc.org.tr’ adresinden görmek mümkün.

20 binden fazla elektronik başvuru var

Trakya Balkan Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Cevat Güneş, yaptığı yazılı açıklamada, oy kullanmak için 20 binden fazla kişinin elektronik başvuruda bulunduğunu belirterek, “Bulgaristan’da Cumhurbaşkanı Rumen Radev, hükümetin kurulamaması üzerine parlamentoyu feshederek erken genel seçim için 14 Kasım tarihini belirlemişti. Bulgaristan bu yıl böylece 3’üncü kez genel seçime giderken, 11 Temmuz’da yapılan son erken genel seçim sonrası koalisyon hükümeti için müzakereler başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Bulgaristan’da üyelerinin çoğunluğunu Türk ve Müslümanların oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) partisi, 14 Kasım’da eşzamanlı yapılacak cumhurbaşkanı seçimi ve erken genel seçimlerde destek bekliyor. Seçimde hem cumhurbaşkanı hem de milletvekili adayı olan HÖH Genel Başkanı Mustafa Karadayı, Bulgaristan tarihinde ilk kez bir Türk asıllı cumhurbaşkanı adayı. Tüm çifte vatandaşları oy kullanmaya davet ediyorum” dedi.