Brexit anlaşması İngiltere kabinesinden geçti: Boşanma süreci sancılı geçecek

Brexit referandumunun üzerinden iki yıl geçmesinin ardından ülkesinin AB'den nasıl ayrılacağına dair Brüksel ile anlaşan İngiltere Başbakanı Theresa May, dün kabineyle bir araya gelmişti.

Toplantıda anlaşma metninin bakanların onayına sunulacağı açıklandı. İngiltere Başbakanı Theresa May, yaklaşık 5 saat süren kabinesiyle düzenlediği toplantının ardından kameraların karşısına geçti.

May, 585 sayfalık anlaşma taslağının onaylanmasını, "tüm Birleşik Krallık'ın çıkarlarına en uygun karar" olarak tanımladı.

"Ateşli" bir toplantıdan çıkıldığını ifade eden İngiltere Başbakanı May, "Kabinenin ortak kararı, çekilme anlaşması ve siyasi deklarasyon taslaklarının hükümet tarafından kabul edilmesi yönünde oldu" dedi.

İngiltere Başbakanı "Bu, ilerlememizi ve anlaşmayı önümüzdeki günlerde nihayete erdirmemizi sağlayan kararlı bir adım" diye ekledi.

Financial Times gazetesine konuşan bir bakanın yardımcısı ise "Kabine büyük oranda bölündü. Başbakanlık bunu olduğundan çok daha iyi sunmaya çalışıyor. İstifaların gelmesini bekleyebilirler" dedi. İngiltere basınına göre en az 9 bakan, anlaşma aleyhinde konuştu.

Guardian gazetesine konuşan bir bakanlık kaynağı, kabine toplantısı sırasında sadece Çevre Bakanı Michael Gove'un anlaşma lehine konuştuğunu söyledi.

Yine Guardian gazetesine konuşan kabine kaynakları, anlaşmaya karşı en sert karşı çıkışı İş ve Emeklilik Bakanı Esther McVey'in yaptığını, McVey'in anlaşmanın parlamentodan onay alamaması halinde kaos çıkacağına dair uyarıda bulunduğunu söyledi. McVey'in anlaşmayla ilgili olarak kabine içinde oylama yapılması gerektiğine dair talebinin iki defa May tarafından reddedildiği, sonunda Kabine Müsteşarı Mark Sedwill'in McVey'i 'bağırarak susturduğu' aktarıldı. Hazine Bakanlığı Genel Sekreteri Liz Truss ise bu anlaşmayla 'şeytan ve derin mavi deniz' arasında kaldıklarını dile getirdi.

May’in partisinde büyük çatlak

May, dün akşam yaptığı konuşmada ise sadece İngiltere halkına değil, kendi partisi ve milletvekillerine de seslendi. Anlaşmanın desteklenmesi gerektiğini aktaran İngiliz lider, reddedilmesi tekrarında tekrar en başa dönüleceği uyarısında bulundu; ancak İngiltere basınına yansıdığı kadarıyla koyu Brexit taraftarı olan Muhafazakar Parti'den 48 milletvekili, May aleyhine güvenoyu yoklaması sürecini başlatmayı düşünüyor.

Muhafazakar Parti milletvekili ve Avrupa karşıtı Peter Bone, May için, "Birçok Muhafazakar Parti milletvekilini ve ülke çapında milyonlarca oyu kaybedeceksiniz" dedi.

Brexit taraftarı ve Muhafazakar Parti milletvekillerinden Jacob Rees-Mogg, anlaşma yayımlanır yayımlanmaz partisindeki milletvekillerine anlaşmaya karşı gelmeleri gerektiği yönünde bir mektup yazdı, meslektaşlarının May'in liderliğine karşı gelmesini anlayabileceğini dile getirdi.

Anlaşma İngiltere parlamentosundan geçmezse ne olur?

• Bu noktada İngiltere'nin AB'den anlaşmasız ayrılması gündeme gelir. Bu da özellikle piyasalar ve iş dünyası için büyük bir belirsizlik anlamına geliyor. Bu durumda hükümetin ne yapılacağına karar vermesi gerekecek.

Theresa May'in eski özel kalemi Nick Timothy, Daily Telegraph'ta yayımlanan makalesinde anlaşmanın 'kapitülasyon' anlamına geldiğini, Avrupa Komisyonu'nun anlaşmadan kazançlı çıktığını kaleme aldı.

• Anlaşmayla ilgili tartışma yaratan maddelerin başında Kuzey İrlanda-İrlanda sınırıyla ilgili anlaşmazlık geliyor. Şimdiki metinle kapsamlı bir serbest ticaret anlaşması imzalanana kadar 'backstop' denen ve İrlanda adasında mevcut durumu koruyan bir önlem devreye girecek.
• Anlaşmaya göre eğer geçiş döneminin sonu olan Aralık 2020'ye kadar Kuzey İrlanda ve İrlanda arasında 'fiziki bir sınırın' oluşmaması için bir çözüm bulunamazsa, İngiltere süresiz bir şekilde AB ile gümrük birliği içinde kalacak. Bu durumda AB-İngiltere arasında "tek gümrük bölgesi" olacak ve sınırda gümrük kontrollerine gerek kalmayacak. Bu da bu süre içinde başka ülkelerle ticaret anlaşması yapamayacağı anlamına geliyor.

İrlanda sınırı neden sorun oluşturuyor?

Bir ada ülkesi olan Birleşik Krallık'ın Brexit sonrasında Avrupa Birliği ile tek sınırı, Birleşik Krallık içinde yer alan Kuzey İrlanda ile Avrupa Birliği içinde yer alan İrlanda Cumhuriyeti arasındaki kara sınırı olacak.

Brexit'le birlikte Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması, son yıllarda varlığı hissedilmeyen bu sınırı daha belirgin hale getirecek. Sorun, bu sınırın nasıl işlemesi gerektiği konusunda tüm tarafların uzlaşabildiği bir çözümün bulunamamış olması.

Sert Brexit yanlıları Birleşik Krallık'ın sadece AB'den değil, aynı zamanda Avrupa ortak pazarı ve gümrük birliğinden de çıkmasını savunuyor; fakat bu senaryoda İrlanda ile Kuzey İrlanda arasındaki ticaretin gümrük vergisine tabi olması, sınır geçişlerinin kontrol edilmesi ve adanın iki tarafındaki halkın diğer tarafta yaşama ve çalışma hakkının kısıtlanması gündeme geliyor.

AB'den açıklama geldi

AB'nin Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier ise Londra'dan gelen onay haberinin ardından Brüksel'de düzenlediği basın toplantısında, İngiltere ile varılan anlaşmanın, Brexit müzakerelerinin sonuçlandırılması yönünde atılmış önemli bir adım olduğunu söyledi. Söz konusu anlaşmanın, Brexit'in sonuçlarına dair hukuki belirlilik getirdiğini ifade eden Barnier, geçiş sürecinin "sınırlı bir zaman dilimi" için uzatılabileceğini belirtti.

Barnier, Brexit müzakerelerindeki en önemli anlaşmazlık noktalarından biri olan Kuzey İrlanda'nın durumuna da değindi.

• Barnier, Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'ın geri kalanı gibi aynı gümrük bölgesinde kalacağını; ancak bazı AB düzenlemelerine tabi tutulacağını ifade etti.

Taslak metin, taraflar arasındaki ilişkiye dair yeni bir anlaşma yapılana dek AB ve Birleşik Krallık arasında geçici olarak "tek bir gümrük bölgesi" kurulmasını öngörüyor. Yeni anlaşmanın sağlanması içinse 31 Aralık 2020 tarihine kadar süre tanınıyor.

Brexit nedir Ne olmuştu?

İngiltere’nin Avrupa Birliği'nden (AB) çıkışına (Brexit) ilişkin referandum düzenlenmişti.

• Birleşik Krallık, 23 Haziran 2016'da yapılan referandumda yüzde 48'e karşı yüzde 52'lik sonuçla AB'den ayrılma kararı almıştı. Anlaşmanın hayata geçirilebilmesi için İngiltere parlamentosu ve AB ülkeleri tarafından da onaylanması gerekiyor.