Astronot yerine yeni isim önerisi: Fezagir

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin uzay programını açıkladı. Uzaya bir astronot gönderme hedefinin de olduğunu açıklayan Erdoğan, ABD'lilerin astronot, Rusların kozmonot isimleri yerine Türkçe bir isim bulunması gerektiğini de söyledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Madem ki bir vatandaşımız uzaya girecek, artık astronot ya da kozmonot kelimelerine Türkçe karşılık bulmak gerekiyor. Buradan dilbilimcilerimize çağrıda bulunuyor ve diyorum ki, gelin Türk uzay yolcularına Türkçe bir isim bulalım" demişti.

"Genel manada kullanılacağı için içinde Türk geçmesini doğru bulmuyorum"

Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın astronot ve kozmonot kelimeleri yerine Türkçe bir isim bulunması çağrısı ardından kendi önerisini açıkladı.

Serdar Hüseyin Yıldırım, Sputnik ile Türkiye Uzay Ajansı hakkındaki çeşitli soruları cevaplandırdığı bir söyleşi gerçekleştirdi. Yıldırım, "Binlerce teklif geldi. Açıkçası çok tatmin eden bir şeyi şu ana kadar göremedim. Ama çıkacağını düşünüyorum. Ali Kuşçu, Fatih, Alparslan gibi özel isim olmamalı. Çünkü kozmonot veya astronot kelimesi birçok ülkenin uzay insanları için kullanılan bir cins isimdir. Türk kelimesinin geçmesini de bu manada uygun görmüyorum çünkü Amerika, Rusya gibi diğer ülkelerin göndereceği uzay insanları için de bu kelimeyi kullanacağız" ifadelerini kullandı.

"Benim önerim Fezagir"

Yıldırım, kendi önerisinin sorulması üzerine ise şunları söyledi: Benim, Orta Asya’da eskiden kullanılmakta olan bir kelime hoşuma gitmişti: Fezagir. Biraz eski bir kelime ama o da çağrışım olarak ne kadar doğru bulunur bilemiyorum.

Fezagir ne demek?

• “Astronot, uçurcu” anlamındaki fezagir Arapça-Farsça kökenli bir kelimedir.

TDK'ya gelen isim önerileri

Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Gürer Gülsevin, 'astronot' ismi yerine kendilerine gelen önerileri açıklamıştı. Gülsevin, "Gökmen, gökalp, gökderi, yani gök kelimesi ile başlayan, devam eden kelimeler çoğunlukta" dedi. En fazla ise 'göktürk' kelimesi öne çıktı. Gülsevin, "TDK her zaman hazırlıklı bir vaziyette yabancı kelimelere karşılık çalışmalarını yürütüyordu, 2005 yılında da zaten 'astronot' için Türkçe bir karşılık önermişti. O gün için 'gökmen' ve 'uçman' kelimeleri önerildi. Uzay kelimesiyle oluşturulmuş bir iki öneri var. Geriye kalanlar daha çok 'gökmen', 'gökalp', 'gökeri' gibi gök kelimesi ile başlayan kelimeler. Demek ki halkın dil zevki o yönde. Gelen öneriler arasında şahıs isimleri de var; Alparslan var, Fatih var. Tarihimizdeki önemli şahsiyetlerin isimleri canlandırılmak isteniyor." ifadelerini kullanırken, kuruma gelen isim önerilerini şöyle açıklamıştı:

"Cacabey, göksu, göksü, gökreis, göktürk, gökay, Türkay, Türkonot, evrenot, gökmen, uzay insanı, Alpaslan, Fatih, akıncı."