Asemptomatik vakalar salgının büyümesinde etkili mi?

2019 Aralık ayında Çin'de ortaya çıkan yeni tip koronavirüs (COVID-19) vaka sayısı tüm dünyada 21 milyon kişiye yaklaştı. Vakaların artmasıyla 'yeni dönüm' söylemeleri de hız kazandı.

BBC Türkçe'de yer alan habere göre; kamu sağlığı uzmanları, açıklanan rakamların dünya genelinde tespit edilmiş vakalar olduğunu ve gerçek hasta sayısının bunun çok daha üzerinde olduğunu iddia ediyor. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), asemptomatik vakaların oranının yaklaşık yüzde 40 olarak hesaplandığını savunuyor.

Bulaştırıcı oldukları halde semptom görünmüyor

Bazı araştırmalar da COVID-19 bulaşlarının yüzde 16'sının bulaştırıcı oldukları halde hastalığı taşıdığını fark etmeyen asemptomatik kişiler ya da hastalığı hafif atlatanlar tarafından yayıldığını gösteriyor.

Türkiye'deki rakamlar ne söylüyor?

Dünya genelinde rakamlar bu şekilde oluşurken Türkiye'de durum nasıl? Bilim Kurulu Üyesi Hasan Tezer konuya ilişkin bir açıklama yağmış Türkiye'de asemptomatik kişilerin oranını geçtiğimiz temmuz ayında açıklamıştı.

Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hasan Tezer, "Hiç bulgusu olmayan kişilerden örnekler alınıp bakıldığında; 1000 kişiden 2,5 kişisinin asemptomatik (belirtisiz) hastalığı geçirdiği anlaşılıyor.Yani toplumda hiç bulgusu olmadan dolanan küçük bir kısım var" açıklaması yapmıştı.

Ne zaman bulaştırabileceği biliniyor mu?

Kamu sağlığı uzmanlarına göre, virüsü kapmış bir kişinin hangi dönemlerde bunu bulaştırabileceğinin bilinmesi, virüsün ne kadar hızlı yayıldığının anlaşılmasında kritik öneme sahip. Hakemli akademik dergi Nature'da Haziran ayında yayımlanan, İtalya'da karantina altında tutulan Vò kasabasıyla ilgili bir araştırma, Covid-19 vakalarının yüzde 40'tan fazlasının herhangi bir semptom göstermediğini ortaya koydu.

• Nüfusu yaklaşık 3 bin 200 olan Vò, ayrıca İtalya'da Covid-19 kaynaklı bilinen ilk can kaybının bildirildiği yer. 20 Şubat'ta bir kişinin hayatını kaybetmesinin ardından kasaba 14 gün karantinaya alınmıştı.

Karantinanın başlangıcında yapılan testlerde kasaba halkının yüzde 2,6'sında virüs tespit edildi. Karantinanın başlamasından birkaç hafta sonra ise bu oran yüzde 1,2'ye geriledi. Bu zaman dilimi içerisinde, virüsü kapanların yüzde 40'ı herhangi bir semptom göstermedi.

Virüs kaç günde kayboluyor?

Londra'daki Imperial College ve Padua Üniversitesi tarafından ortak yapılan araştırmada ayrıca, test sonucu pozitif çıkan kişilerde, virüsün ortalama 9,3 günde kaybolduğu görüldü.

• Araştırma sonuçlarına ilişkin raporda, "Asemptomatik kişiler, virüsü taşıdıklarının kesinlikle farkında değiller. Yaşam tarzları ve yaptıkları işe bağlı olarak, davranışlarını hiç değiştirmeden farklı kişilerle bir araya gelebiliyorlar" denildi.

Asemptomatik kişilerin bulaşıcılığı ne kadar?

Semptom göstermeyen kişilerin virüsü kaptıktan sonra ne kadar süre bulaştırıcı olduklarına dair sorular da gündemin bir diğer maddedi.

Uzmanlar, bir kişinin virüsü ne kadar süre yayabildiğinin anlaşılmasının, virüsün yayılma hızının tespit edilmesi kadar kritik bir konu olduğunu savunuyor.

• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) de kısa bir süre önce konuyla ilgili bir araştırma yayımladı. Bu araştırmaya göre, virüs kapan bir kişide semptomların başlaması bir ile üç gün arasında zaman alıyor ve daha sonra virüs yükü düşüş eğilimine giriyor.

Asemptomatik kişilerde bulaşıcılık düzeyi bir ile iki hafta arasında görünüyor. Hafif semptom gösteren hastalarda ise bu süre üç haftanın da üzerine çıkabiliyor.