2019 dünyada nasıl geçti?

Yeni Zelanda’nın Christchurch kentindeki Nur ve Linwood camilerine 15 Mart’ta Avustralyalı terörist Brenton Tarrant'ın düzenlediği, 51 kişinin hayatını kaybettiği, 49 kişinin yaralandığı terör saldırısı, yılın ilk çeyreğine damgasını vurdu.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 17 Mart'ta Christchurch'e gitti. Terör saldırısından sonraki ilk cuma 22 Mart'ta öğle vakti okunan ezan, Müslümanlara destek için, devlet kurumları Radyo Yeni Zelanda (RNZ) ve Yeni Zelanda Televizyonu (TVNZ) aracılığıyla canlı yayınlandı.

2019'un ilk günü Brezilya'da yeni seçilen Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, yemin ederek görevine başladı.

Meksika'da başkent Meksiko'nun 100 kilometre kuzeyindeki Tlahuelilpan kasabası yakınlarında 19 Ocak'ta boru hattındaki çatlaktan sızan petrolün alev alması sonucu patlama yaşandı. Patlamada, boru hattından sızan akaryakıtı bidonlara doldurmak için çevrede bulunan 114 kişi hayatını kaybetti.

Hindistan Hava Kuvvetlerine ait savaş uçakları şubat ayı sonunda Pakistan hava sahasını ihlal etti. Hindistan Hava Kuvvetlerine ait bir savaş uçağı Cammu Keşmir'in Budgam bölgesinde 27 Şubat'ta düştü.

Pakistan Hava Kuvvetlerine ait 3 savaş uçağının, sabah saatlerinde Keşmir Sınır Kontrol Hattı'nı geçerek Hindistan'ın Cammu Keşmir bölgesine girdiği ve Hint uçaklarının önleme yaptığı bildirildi. Pakistan ordusu, hava sahalarına giren 2 Hint savaş uçağının vurularak düşürüldüğünü açıkladı. Pakistan ile Hindistan karşılıklı olarak savaş uçaklarının düşürülmesinin ardından çok sayıda kentte havaalanlarını kapatarak sivil uçuşları durdurdu. Hindistan ile Pakistan arasında karşılıklı düzenlenen hava operasyonları nedeniyle kapatılan Pakistan hava sahası 8 Mart'ta tamamen açıldı.

Etiyopya Havayollarına ait yolcu uçağı, 10 Mart'ta Kenya'nın başkenti Nairobi'ye yaptığı uçuş sırasında düştü. Devlete ait yayın kuruluşu EBC, uçakta 157 kişiden kurtulan olmadığını duyurdu. Kazanın ardından pek çok ülke Boeing 737 Max 8 tipi uçakların ülkeye giriş ve çıkışlarının askıya alındığını açıkladı.

Venezuela Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido, 23 Ocak'ta ülkede düzenlenen hükümet karşıtı gösterilerde kendisini "geçici devlet başkanı" ilan etti.

ABD Başkanı Donald Trump ile Kuzey Kore lideri Kim Jong-un arasında Vietnam'ın başkenti Hanoi'de 28 Şubat'ta düzenlenen ikinci zirvede anlaşma sağlanamadı.

Sri Lanka'da Paskalya gününde gerçekleşen terör saldırıları, Suriye'de Esed rejiminin "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi" sınırları içinde düzenlediği saldırılar ve Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'ndeki kitlesel protestolar 2019 yılının ikinci üç ayına damgasını vurdu.

Sri Lanka’da 21 Nisan'da Hristiyanlar için kutsal Paskalya ayini sırasında Kochchikade'deki St. Anthony's, Katana'daki St. Sebastian ve Batticaloa'daki Meryem Ana kiliseleri ile başkent Kolombo'daki beş yıldızlı Shangri-La, Cinnamon Grand ve Kingsbury otellerine bombalı saldırılar düzenlendi.

Bu saldırıların ardından başkent Kolombo'nun banliyösü Dehiwala'daki konukevi yakınında ve Dematogoda'da üst geçit yakınında patlamalar oldu. 253'ten fazla kişinin hayatını kaybettiği, 500'den fazla kişinin yaralandığı saldırıların sorumluluğunu terör örgütü DEAŞ üstlendi.

Suriye'de, Esed rejiminin "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi" sınırları içerisindeki yerleşimlere ve İsrail ordusunun ise abluka altındaki Gazze'ye düzenlediği, sivil kayıplara yol açan saldırılar da dünya gündeminde önemli yer tuttu.

İngiltere’de Başbakan Theresa May’in Brexit sürecinin çıkmaza girmesi nedeniyle görevinden istifa etmesi, Mısır'ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin mahkeme salonunda hayatını kaybetmesi ve ABD ile İran arasında Umman Körfezi ile Hürmüz Boğazı çevresinde yaşanan gerginlikler uluslararası gündemin ana başlıkları arasında yer aldı.

Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde haziran başında suçluların Çin'e iadesini kolaylaştıran yasal düzenlemeye karşı düzenlenen geniş katılımlı protestolar, yıl sonunda kadar devam edecek protesto dalgasının fitilini ateşledi.

Hindistan’ın, nüfusunun çoğunluğu Müslümanlardan oluşan Cammu Keşmir eyaletinin özel statüsünü kaldırarak iki birlik toprağına ayırması 2019 yılının üçüncü çeyreğine damgasını vurdu.

Çin'in Hong Kong özel idari bölgesinde düzenlenen yönetim karşı protestolarda havalimanının işgali, Suudi Arabistan’ın milli petrol şirketi Aramco’ya yönelik silahlı İHA saldırısı, Mısır’da ilk defa Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi aleyhinde gösteri düzenlenmesi, İspanyol STK Open Arms’ın Akdeniz’de kurtardığı 123 düzensiz göçmenin Avrupa Birliği (AB) ülkeleri tarafından istenmemesi, söz konusu dönemde en fazla dikkati çeken siyasi olaylar oldu.

Aynı dönemde, Güneydoğu Asya'daki aşırı yağışların yol açtığı sel ve heyelanlar, Brezilya'nın Amazon bölgesinde çıkan 72 binden fazla yangın, Bahamaları vuran Dorian Kasırgası, özellikle temmuz ayında kaydedilen aşırı sıcaklar, Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde 1 yılını dolduran Ebola ile Güneydoğu Asya ülkelerinde görülen dang humması salgınları dünyada endişeye neden oldu.

Eylül sonunda Ebola ölümlerinin 2 bini geçtiği yılın üçüncü çeyreğinde, Güney Asya'da haziran-eylüldeki muson yağışlarının yol açtığı sel ve heyelanlarda Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te 500'e yakın kişi yaşamını yitirdi.

Çin'in Hong Kong Özel Yönetim Bölgesi'nde haziran ayında başlayan protestolar da 3 ay boyunca hız kesmeden devam etti.

Irak'ta işsizlik, yolsuzluk ve kamu hizmeti yetersizliğini protesto etmek amacıyla başlayan gösteriler en az 450 kişinin ölümüne yol açtı.

Şili'de metro ücretlerine yapılan zam nedeniyle başlayan hükümet karşıtı gösterilerin şiddet olaylarına dönüşmesi sonucu 23 kişi hayatını kaybetti.

Bolivya'daki devlet başkanı seçimlerinin ardından başlayan şiddet olaylarında da 23 kişi öldü.

Fransa'da başlayan emeklilik reformu protestoları zaman zaman şiddet olaylarına dönüştü. Protestoları takip eden AA foto muhabiri Mustafa Yalçın, polisin attığı gaz kapsülünün gözüne isabet etmesi sonucu yaralandı.

Yılın son 3 ayında ayrıca Türkiye'nin güney sınırında oluşturulmaya çalışılan terör koridorunu yok etmek, bölgeye barış ve huzur getirmek amacıyla başlatılan Barış Pınarı Harekatı'na tepkiler uluslararası gündemde önemli yer tuttu. ABD yönetimi, Barış Pınarı Harekatı'nı gerekçe göstererek 3 bakan ve 2 bakanlığı yaptırım listesine aldı. Ancak ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye ile ABD arasında Suriye'nin kuzeydoğusuna yönelik varılan "Barış Pınarı Harekatı'na 120 saatliğine ara verilmesi"ne ilişkin anlaşmanın ardından Türkiye'ye yönelik bu yaptırımların kaldırılması için talimat verdiğini açıkladı.

Trump, DEAŞ elebaşı Ebubekir el-Bağdadi'nin Suriye'nin İdlib kentinde düzenlenen operasyonda ölü ele geçirildiğini açıkladı.

Bolivya'da Devlet Başkanı Evo Morales'in ordu ve muhalifler tarafından istifaya sürüklenmesi yılın son aylarına imzasını atan gelişmelerdendi.

Soykırım inkarcısına Nobel ödülü

2019 Nobel Edebiyat Ödülü'nün Bosna Hersek'in Srebrenitsa kentinde 1995'te işlenen soykırımı inkar eden yazar Peter Handke'ye verilmesi büyük tepki çekti. Saraybosna Kantonu ve Kosova, Handke'yi "istenmeyen kişi" ilan ederken, Nobel ödüllerinin sahiplerini belirleyen İsveç Kraliyet Akademisi Nobel Komitesinin üyesi Gun-Britt Sundström de ödülün Handke'ye verilmesine tepki olarak üyelikten istifa etti.