0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

1000 yıl önce Orta Asya'da yaşayan evrensel dehâ Bîrûnî ve insanları mutsuz eden 3 sebep

Jurnal.ist
JURNAL.İST
17 KASIM 2016 , PERŞEMBE 12:00
Abone ol

Cemil Meriç "Bir Dünyanın Eşiğinde" kitabında, bulunduğu döneme adını veren Biruni'den şöyle bahseder: “Hint düşüncesinin ilk fatihi Harzemli bir Türk'tür. İslam dünyası ve brahmanlar arasındaki ilk köprü onun eseridir. El- Biruni'den bahsediyorum. Bin yıl önce yaşayan El- Biruni'den."

Adını bir yerlerden duyduğumuz fakat genç nesil olarak aslında hiç tanımadığımız, kimdir ve ne yapmıştır hiç bilmediğimiz biridir Biruni bizim için.

Büyük İslam alimlerinden olan Biruni'nin hayatına değinip 75 yıllık ömründe yaptıklarından ve insanlığın en büyük problemlerinden olan mutsuzluğun kaynaklarından bahsedeceğiz.
Yaşadığı çağa damgasını vurup " Biruni Asrı" denmesine sebep olan Biruni, 973 yılında bugün Özbekistan sayılan Harezm’de doğdu.
Yaşadığı çağa damgasını vurup " Biruni Asrı" denmesine sebep olan Biruni, 973 yılında bugün Özbekistan sayılan Harezm’de doğdu.
Küçük yaşta babasını kaybedince zor şartlarda annesi onu büyüttü. Daha çocuk yaşta birçok konuyu öğrenmek için çılgınca hırs gösteren Biruni'yi fark eden bölgenin hükümdar ailesinden olan Ebu Nasr Mansur onun ilk hocasıdır.
Küçük yaşta babasını kaybedince zor şartlarda annesi onu büyüttü. Daha çocuk yaşta birçok konuyu öğrenmek için çılgınca hırs gösteren Biruni'yi fark eden bölgenin hükümdar ailesinden olan Ebu Nasr Mansur onun ilk hocasıdır.
17 yaşında eserler yazmaya başladı. 11. yüzyılın önemli Müslüman hükümdarlarından Gazneli Mahmut Hindistan'a yaptığı seyahatlerde Biruni'yi yanında götürdü ve Hazine Genel Müdürlüğü'ne tayin etti.
17 yaşında eserler yazmaya başladı. 11. yüzyılın önemli Müslüman hükümdarlarından Gazneli Mahmut Hindistan'a yaptığı seyahatlerde Biruni'yi yanında götürdü ve Hazine Genel Müdürlüğü'ne tayin etti.
"Bu armağan beni baştan çıkarır, bilimden uzaklaştırır." Gittiği yerde hemen yıldızı parlayan ve bilim alanında ki buluşlarıyla tanınan Biruni'ye Sultan Mesut fil yükü ile gümüş hediye edince, "Bu armağan beni baştan çıkarır, bilimden uzaklaştırır." diyerek bu hediyeyi geri çevirdi.
"Bu armağan beni baştan çıkarır, bilimden uzaklaştırır." Gittiği yerde hemen yıldızı parlayan ve bilim alanında ki buluşlarıyla tanınan Biruni'ye Sultan Mesut fil yükü ile gümüş hediye edince, "Bu armağan beni baştan çıkarır, bilimden uzaklaştırır." diyerek bu hediyeyi geri çevirdi.
Alimin ölümü, alemin ölümü oldu ve... Yalnız İslâm âleminin değil tüm dünyada çağının en büyük bilgini olan Bîrûnî, 1051 yılında Gazne'de vefat etti.
Alimin ölümü, alemin ölümü oldu ve... Yalnız İslâm âleminin değil tüm dünyada çağının en büyük bilgini olan Bîrûnî, 1051 yılında Gazne'de vefat etti.
75 yıllık ömründe yaptığı şeyler -Güneşin yüksekliği ve şehrin boylamını hesapladı. -Güneşin hareketlerinden, mevsimlerin ne zaman başladığını belirledi. -Dünya'nın çapını, bugünkü değere çok yakın olarak buldu. -Jeodezi biliminin kurucusu oldu. -Hindistan'dayken öğrendiği trigonometrinin astronomiden ayrı bir bilim olarak görülmesi gerektiğini savundu. -Trigonometrik fonksiyonlarda yarıçapın birim olarak kullanılmasını önerdi. -Astronomi ve coğrafya ölçümleri için birçok alet geliştirdi. -Orta ve Yakın Doğu'da kullanılmakta olan takvim sistemlerini gösterdi. -Hindistan'ın erken Orta çağ bilimlerini betimleyerek, matematik, astronomi ve astrolojinin temellerini anlattı. -El-Kanunü'l-Mesudi kitabı ile ayrıntılı bir matematiksel coğrafya eseri yazdı. -İstihrâc el-Evtâr fî Dâire isimli kitabında Orta Asya'nın topoğrafyasını belirledi. -Kitabü'I Cemahir fi Ma'rifeti Cevahir'de 50'nin üzerinde mineral, maden, metal, alaşım, porselen gibi maddeler hakkında detaylı bilgi verdi. -Kitabında, her bir maddenin, maddeleri birbirinden ayırt etmeye yarayan özgül ağırlıklarını gösterdi. -Ömrü boyunca incelediği bitkileri Kitâbü's-Saydele isimli kitabında listeledi ve doğal ilaçların hangi hastalıklara iyi geldiğini kapsamlı bir şekilde anlattı. -Newton'dan 700 sene önce, Netwon'un matematiksel olarak ispatladığı yer çekimi kuramı üzerine ilk fikirleri El-Biruni ileri sürdü. -Geliştirdiği teleskoplar ile gözlemleri sonucunda, gezegenlerin güneş etrafında döndüğünü doğrulayan Galileo'dan 600 sene önce, 'dünyanın döndüğü' fikrini savundu. -Dünya dönüyorsa, ağaçlar ve taşların neden fırlamadığı sorusuna, merkezde bir çekicilik olduğu ve her şeyin dünyanın merkezine düştüğü cevabını verdi. -Kuzey, Güney, Doğu ve Batı'nın farklı noktalarda buluştuğunu; denizlerin ardında bir karanın bulunduğunu (Bugünkü Amerika) öngördü. -Kendisinden çok sonra gelen Newton, Toricelli, Copernicus, Galileo gibi bilim adamlarına ilham kaynağı oldu.
75 yıllık ömründe yaptığı şeyler -Güneşin yüksekliği ve şehrin boylamını hesapladı. -Güneşin hareketlerinden, mevsimlerin ne zaman başladığını belirledi. -Dünya'nın çapını, bugünkü değere çok yakın olarak buldu. -Jeodezi biliminin kurucusu oldu. -Hindistan'dayken öğrendiği trigonometrinin astronomiden ayrı bir bilim olarak görülmesi gerektiğini savundu. -Trigonometrik fonksiyonlarda yarıçapın birim olarak kullanılmasını önerdi. -Astronomi ve coğrafya ölçümleri için birçok alet geliştirdi. -Orta ve Yakın Doğu'da kullanılmakta olan takvim sistemlerini gösterdi. -Hindistan'ın erken Orta çağ bilimlerini betimleyerek, matematik, astronomi ve astrolojinin temellerini anlattı. -El-Kanunü'l-Mesudi kitabı ile ayrıntılı bir matematiksel coğrafya eseri yazdı. -İstihrâc el-Evtâr fî Dâire isimli kitabında Orta Asya'nın topoğrafyasını belirledi. -Kitabü'I Cemahir fi Ma'rifeti Cevahir'de 50'nin üzerinde mineral, maden, metal, alaşım, porselen gibi maddeler hakkında detaylı bilgi verdi. -Kitabında, her bir maddenin, maddeleri birbirinden ayırt etmeye yarayan özgül ağırlıklarını gösterdi. -Ömrü boyunca incelediği bitkileri Kitâbü's-Saydele isimli kitabında listeledi ve doğal ilaçların hangi hastalıklara iyi geldiğini kapsamlı bir şekilde anlattı. -Newton'dan 700 sene önce, Netwon'un matematiksel olarak ispatladığı yer çekimi kuramı üzerine ilk fikirleri El-Biruni ileri sürdü. -Geliştirdiği teleskoplar ile gözlemleri sonucunda, gezegenlerin güneş etrafında döndüğünü doğrulayan Galileo'dan 600 sene önce, 'dünyanın döndüğü' fikrini savundu. -Dünya dönüyorsa, ağaçlar ve taşların neden fırlamadığı sorusuna, merkezde bir çekicilik olduğu ve her şeyin dünyanın merkezine düştüğü cevabını verdi. -Kuzey, Güney, Doğu ve Batı'nın farklı noktalarda buluştuğunu; denizlerin ardında bir karanın bulunduğunu (Bugünkü Amerika) öngördü. -Kendisinden çok sonra gelen Newton, Toricelli, Copernicus, Galileo gibi bilim adamlarına ilham kaynağı oldu.
Günümüzün en büyük problemlerinden olan 'mutsuzluğun' Biruni’ye göre 3 kaynağı: 1) İnsan yeryüzündeki yaratıkların en seçkinidir. Ancak insanlar kıskançlık nedeniyle birbirlerinin ellerinde olan nesnelere göz dikerler. Bu da toplumsal huzursuzluğa neden olur. 2) Kendi inancını, mezhebini ve kabilesini ötekilerden üstün görmek, insanlar arasında sürtüşmelere yol açmaktadır. 3) Hurafeler ve boş inançlar, insanlığın gelişmesini önlemekte ve anlaşmazlıklar doğurmaktadır.
Günümüzün en büyük problemlerinden olan 'mutsuzluğun' Biruni’ye göre 3 kaynağı: 1) İnsan yeryüzündeki yaratıkların en seçkinidir. Ancak insanlar kıskançlık nedeniyle birbirlerinin ellerinde olan nesnelere göz dikerler. Bu da toplumsal huzursuzluğa neden olur. 2) Kendi inancını, mezhebini ve kabilesini ötekilerden üstün görmek, insanlar arasında sürtüşmelere yol açmaktadır. 3) Hurafeler ve boş inançlar, insanlığın gelişmesini önlemekte ve anlaşmazlıklar doğurmaktadır.
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >