Aliya İzzetbegoviç'in tarihe geçen liderliği: Bosna Savaşı
Bosna Hersek'in bağımsızlığını ilan etmesinin ardından, 6 Nisan 1992’de Sırp güçleri başkent olan Saraybosna’yı işgal ederek soykırıma başladı. Bosna Savaşı 3 buçuk yıl sürdü ve binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Aliya İzzetbegoviç Bosna'nın kurtarılmasında önemli bir rol üstlenerek bilge lider olarak anılmaya başlandı. İzzetbegoviç liderliğini sadece savaş sırasında değil, sonrasında yaptığı çalışmalarla da gösterdi ve bağımsızlığına kavuşan ülkenin ilk Cumhurbaşkanı oldu.
Tarihin en büyük ayıbı Bosna Savaşı adı altında Boşnaklar'a yapılan soykırım olarak hafızalara kazındı.
Bu soykırıma karşı verilen mücadelede Aliya İzzetbegoviç önemli bir rol oynadı. Bosnalıların kurtarılmasında büyük bir mücadele veren İzzetbegoviç'i anlamadan Bosna Savaşı'nı anlamaya çalışmak yetersiz kalır. Savaş sırasında ve sonrasında büyü bir liderlik örneği sergileyen İzzetbegoviç 2003 yılında da hayatını kaybetti.
8 Ağustos 1925 tarihinde doğan Aliya İzzetbegoviç daha sonra Saraybosna'da bir Alman lisesinde eğitim gördü. İzzetbegoviç'in arkadaşlarıyla dini konulara ağırlık vererek Müslüman Genler Kulübü'nü kurması ileride ceza almasına neden oldu. Aliya ve arkadaşları burada dini konuları tartışıyordu. O dönemde Komünist rejimin ülke yönetimini ele geçirmesi dinlerin toplumsal hayattaki varlığını azaltınca Aliya İzzetbeoviç de bu sebeple beş yıl hapis cezası aldı.
1974'te hazırlanan yeni bir anayasayla geleneksel İslami kurumların yeniden işlev kazanması sağlandı. Bu durumda da bazı camiler ve medreseler yeniden hizmete açıldı.
Federal eyaletlerin her birinin Cumhurbaşkanının sırayla bir yıl federasyon Cumhurbaşkanlığı yapması konusunda anlaşma sağlanınca ülkede demokratikleşme adına adım atıldı.
Bosna Hersek de 1992'de gerçekleştirdiği referandum sayesinde bağımsızlığını ilan etti. Ancak Sırplar bu durumu tanımadı ve Bosna yönetiminde söz sahibi olan Müslümanlara savaş açarak soykırıma başladı. Bu savaş tarihe en uzun kuşatma olarak geçti.
Bosna Savaşı'nın bilançosu
Tarihin en kanlı savaşı olarak anılan en uzun kuşatmalardan biri olarak tarih sayfalarındaki yerini alan Saraybosna Savaşı'nda ortaya çıkan tablo yıkımı gözler önüne seriyor. Binlerce insanın öldüğü soykırımda günümüzde bile cenazeler gömülmeye devam ediyor. İşte savaşın tablosu;
- - Savaşta hayatını kaybeden sivil ve askerlerin sayısı tahmini olarak 150 bin ile 260 bin olarak belirlendi.
- - 28 bin Boşnak, 14 bin Sırp ve 6 bin Hırvat askeri savaşta hayatını kaybetti.
- - 17,689 kayıp kişiden, sadece 999 tanesine ulaşıldı.
- - Savaşta öldürülen çocuk sayısı 17 bin olarak kayıtlara geçerken, savaş boyunca yaralanan çocukların sayısı 35 bini buldu.
- - 1991'den bu yana 4 milyon kişi yer değiştirmek zorunda kalarak, evini terk etti.
Bosna Savaşı'nda Aliya İzzetbegoviç'in rolü
Aliya İzzetbegoviç 4 yıl süren savaşta halkının liderliğini yaptı. Saraybosna bombalanırken burayı terk etmeyerek detsek oldu.
Birleşmiş Milletler’in koruması altındaki Srebrenitsa’da 8 bin insan Temmuz 1995’te katledilirken Aliya İzzetbegoviç, dünyanın sağır ve dilsiz haline karşı şu cümleleri söylemiştir;
- ''Her şeye kadir olan Allah’a ant olsun ki; köle olmayacağız. Ben Avrupa’ya giderken kafam önümde eğik gitmiyorum. Çünkü çocuk, kadın ve ihtiyar öldürmedik. Çünkü hiçbir kutsal yere saldırmadık.
- Oysa, onlar bunların tamamını yaptı hem de Batı’nın gözü önünde; Batı medeniyeti adına. Nefrete nefretle cevap vermeyin. Bosna için nefret çıkmaz sokaktır. Nefret sadece bizim ruhlarımızı zedelemiyor, Bosna’nın özünü de zedeliyor.''