Dünya derbileri ve o derbilerin bilinmeyen öyküleri...

Derbiler kapak
Derbiler kapak

Dünyanın en çok sevilen, en çok izlenen oyunu futbol… Futbolu fanatik düzeyde seven ve takip eden taraftarlar bu oyunu asla ama asla bir oyun olarak görmezler. Bazı rekabetler oyunu, bir oyun olmaktan çıkarır ve insanların kişilikleri ifade ettiği toplumsal bir olguya dönüşür…

Derbi: bu sözcük, aynı şehrin takımlarının arasındaki mücadele anlamında değil, bölgesel ve büyük maçları da kapsayan şekliyle kullanılmıştır.

”Kuzey Londra Derbisi” Arsenal-Tottenham Hotspur
Kuzey Londra Derbisinin ilk karşılaşması 1887 yılında oynandı ancak, rekabetin kızışması 1970’lere dayanıyor. Bu yıllarda geçen sert maçlar ve silahçıların Tottenhamlı taraftarla ‘yahudi’ sıfatı takması,  rekabeti bir hayli ısındırdı.
”Kuzey Londra Derbisi” Arsenal-Tottenham Hotspur Kuzey Londra Derbisinin ilk karşılaşması 1887 yılında oynandı ancak, rekabetin kızışması 1970’lere dayanıyor. Bu yıllarda geçen sert maçlar ve silahçıların Tottenhamlı taraftarla ‘yahudi’ sıfatı takması, rekabeti bir hayli ısındırdı.
”Fla-Flu Derbisi” Flamengo-Fluminense
1911 yılında Fluminense forması giyen bir grup oyuncu, kadro seçiminde haksızlık yapıldığını düşünmeye başlar ve Fluminense Takımından ayrılarak, Flamengo Takımının yolunu tutarlar ve burada kendilerine bir futbol şubesi kurarlar...
”Fla-Flu Derbisi” Flamengo-Fluminense 1911 yılında Fluminense forması giyen bir grup oyuncu, kadro seçiminde haksızlık yapıldığını düşünmeye başlar ve Fluminense Takımından ayrılarak, Flamengo Takımının yolunu tutarlar ve burada kendilerine bir futbol şubesi kurarlar...
”Kuzey Afrika ve Orta Doğu’nun En Sert Derbisi” Zamalek-Al Ahly
Sadece Mısır ve Kahire Şehri’nin değil, tüm Kuzey Afrika ve hatta Orta Doğu’nun en sert rekabeti olan bu çekişmenin tarihi, 1917 yılına kadar dayanıyor. Al Ahly, sömürgeci İngilizlere direnen ve kendilerini işgale karşı görenlerin takımı. Zamalek ise işgalci İngilizlerin kurduğu yabancıların takımıdır…
”Kuzey Afrika ve Orta Doğu’nun En Sert Derbisi” Zamalek-Al Ahly Sadece Mısır ve Kahire Şehri’nin değil, tüm Kuzey Afrika ve hatta Orta Doğu’nun en sert rekabeti olan bu çekişmenin tarihi, 1917 yılına kadar dayanıyor. Al Ahly, sömürgeci İngilizlere direnen ve kendilerini işgale karşı görenlerin takımı. Zamalek ise işgalci İngilizlerin kurduğu yabancıların takımıdır…
Corinthians-Palmeiras
Yine Brezilya ve yine aile içi bir ayrılık… Sao Paulo şehrinin Corinthians Takımı ikiye bölününce, ayrılıkçı grup Palmeiras’ı kurar ve ezeli rekabet başlar...
Corinthians-Palmeiras Yine Brezilya ve yine aile içi bir ayrılık… Sao Paulo şehrinin Corinthians Takımı ikiye bölününce, ayrılıkçı grup Palmeiras’ı kurar ve ezeli rekabet başlar...
"Battle Of Manchester” Manchester United-Manchester City
Bu derbinin tarihi 1881 yılına dayanıyor. Rekabet, 2000’li yıllara kadar United’ın ezici üstünlüğüyle geçti ancak son yıllarda Arap sermayesinin City’ye sponsor olmasıyla beraber rekabet dengelendi ve oldukça kızıştı…
"Battle Of Manchester” Manchester United-Manchester City Bu derbinin tarihi 1881 yılına dayanıyor. Rekabet, 2000’li yıllara kadar United’ın ezici üstünlüğüyle geçti ancak son yıllarda Arap sermayesinin City’ye sponsor olmasıyla beraber rekabet dengelendi ve oldukça kızıştı…
"Der Klassiker” Borussia Dortmund-Bayern München
Almanların ‘El Clasico’ olarak adlandırdığı bu derbinin toplumsal bir alt yapısı yoktur. Mücadelenin kızışyığı yıllar 90’lardır ve tamamen sportif başarıya endeksli bir rekabettir.
"Der Klassiker” Borussia Dortmund-Bayern München Almanların ‘El Clasico’ olarak adlandırdığı bu derbinin toplumsal bir alt yapısı yoktur. Mücadelenin kızışyığı yıllar 90’lardır ve tamamen sportif başarıya endeksli bir rekabettir.
“Polisler, Askerlere Karşı” Dinamo Bükreş-Steaua Bükreş
‘Romanya’nın ezeli derbisi’ olarak bilinen bu rekabetin tarihi 1940’ların sonuna kadar uzanıyor. Çavuşesku 20 yılı aşkın süre Romanya Devlet Başkanlığı yaptığı sürede futbol üzerinde baskı, şantaj ve tehdit ile etkili olmuştur. Bu dönemde Çavuşesku ve ordu Steaua’yı desteklerken, polis ve muhalifler Dinamo’yu destekliyordu…
“Polisler, Askerlere Karşı” Dinamo Bükreş-Steaua Bükreş ‘Romanya’nın ezeli derbisi’ olarak bilinen bu rekabetin tarihi 1940’ların sonuna kadar uzanıyor. Çavuşesku 20 yılı aşkın süre Romanya Devlet Başkanlığı yaptığı sürede futbol üzerinde baskı, şantaj ve tehdit ile etkili olmuştur. Bu dönemde Çavuşesku ve ordu Steaua’yı desteklerken, polis ve muhalifler Dinamo’yu destekliyordu…
"Halkın Moskova’sı, Ordunun Moskova’sına karşı” Spartak Moskova-CSKA Moskova
Rusya’nın en başarılı iki takımı olan bu mücadelede CSKA ordunun takımı, Spartak ise halkın takımı olarak bilinir. Sovyet döneminde CSKA Moskova’nın en büyük hissedarı Rusya Savunma Bakanlığıydı. Spartak ise hiçbir desteği bulunmamasına rağmen ligde en çok şampiyonluğu bulunan takımdır. İki takım kurulduğundan bu güne Spartak daha fazla kupa kazanmıştır ancak son dönemde CSKA’nın finansal desteğinin artması, Spartak’ı geride bırakmıştır.
"Halkın Moskova’sı, Ordunun Moskova’sına karşı” Spartak Moskova-CSKA Moskova Rusya’nın en başarılı iki takımı olan bu mücadelede CSKA ordunun takımı, Spartak ise halkın takımı olarak bilinir. Sovyet döneminde CSKA Moskova’nın en büyük hissedarı Rusya Savunma Bakanlığıydı. Spartak ise hiçbir desteği bulunmamasına rağmen ligde en çok şampiyonluğu bulunan takımdır. İki takım kurulduğundan bu güne Spartak daha fazla kupa kazanmıştır ancak son dönemde CSKA’nın finansal desteğinin artması, Spartak’ı geride bırakmıştır.
”Euskal Derbia” Real Sociedad-Athletic Bilbao
Bask bölgesinin İspanya kısmında kalan Sociedad ve Bilbao şehirlerinin derbisidir. Sociedad şehrinin Kralcı takımı olan Real Sociedad ve kurulduğu günden bugüne Real Madrid ve Barcelona ile beraber La Liga’dan düşmeyen üç takımdan biri olan, Baskların Milli Takımı Athletic Bilbao’nun mücadelesidir. Bilbao takımı kendilerini Baskların Milli Takımı olarak görürler ve Bask olmayan hiçbir futbolcuyu takımlarında oynatmazlar.
”Euskal Derbia” Real Sociedad-Athletic Bilbao Bask bölgesinin İspanya kısmında kalan Sociedad ve Bilbao şehirlerinin derbisidir. Sociedad şehrinin Kralcı takımı olan Real Sociedad ve kurulduğu günden bugüne Real Madrid ve Barcelona ile beraber La Liga’dan düşmeyen üç takımdan biri olan, Baskların Milli Takımı Athletic Bilbao’nun mücadelesidir. Bilbao takımı kendilerini Baskların Milli Takımı olarak görürler ve Bask olmayan hiçbir futbolcuyu takımlarında oynatmazlar.
"Le Classique” Olympique de Marseille-Paris Saint Germain
Fransa’nın başkenti ve kültürel merkezi olan Paris’in kuzeyli zenginlerine karşı, bir liman ve işçi sınıfının kenti olan Marsilya’nın ezilmişleri… Güney’in Kuzey’e isyan mücadelesidir.
"Le Classique” Olympique de Marseille-Paris Saint Germain Fransa’nın başkenti ve kültürel merkezi olan Paris’in kuzeyli zenginlerine karşı, bir liman ve işçi sınıfının kenti olan Marsilya’nın ezilmişleri… Güney’in Kuzey’e isyan mücadelesidir.
“Derbi Sevillano” Sevilla-Real Betis
İspanya’nın Endülüs Bölgesi’nin Seville şehrinde önce Sevilla takımı kurulur. Ardından 1907 yılında bir ayrışma sonucu şehrin ikinci takımı ‘Sevilla Balompie’ kurulur, aynı sene Sevilla’dan kopan bir başka grup Betis takımını kurar ve bu iki takım kralın desteğiyle birleşerek Real Betis ismini alırlar. Rekabet 1915 yılında başlar ve o dönemden bugüne İspanya’nın en çoşkulu derbilerinden biridir.
“Derbi Sevillano” Sevilla-Real Betis İspanya’nın Endülüs Bölgesi’nin Seville şehrinde önce Sevilla takımı kurulur. Ardından 1907 yılında bir ayrışma sonucu şehrin ikinci takımı ‘Sevilla Balompie’ kurulur, aynı sene Sevilla’dan kopan bir başka grup Betis takımını kurar ve bu iki takım kralın desteğiyle birleşerek Real Betis ismini alırlar. Rekabet 1915 yılında başlar ve o dönemden bugüne İspanya’nın en çoşkulu derbilerinden biridir.
”North West Derby” Liverpool-Manchester United
İki şehrin yakınlığı, tarihi, ekonomik ve sosyolojik rekabetinin yanı sıra, takımlarının da İngiltere ve Avrupa’daki başarıları sayesinde ister istemez büyük bir derbinin başrollerini paylaşırlar; Liverpool-Manchester United. Her ne kadar Manchester United Alex Ferguson döneminde ezici bir üstünlük sağlasa da, günümüzde bu maç hala bütün Avrupa’nın en önemli derbilerindendir.
”North West Derby” Liverpool-Manchester United İki şehrin yakınlığı, tarihi, ekonomik ve sosyolojik rekabetinin yanı sıra, takımlarının da İngiltere ve Avrupa’daki başarıları sayesinde ister istemez büyük bir derbinin başrollerini paylaşırlar; Liverpool-Manchester United. Her ne kadar Manchester United Alex Ferguson döneminde ezici bir üstünlük sağlasa da, günümüzde bu maç hala bütün Avrupa’nın en önemli derbilerindendir.
”Revierderby” Borussia Dortmund-Schalke 04
Kömür madenlerinin bulunduğu Ruhr Havzası’nın iki şehri olan Dortmund ve Gelsenkirchen şehirlerinin en büyük iki takımı olan Borussia Dortmund ve Schalke 04 takımlarının rekabetidir. İki takımda maden işçilerinin takımıdır ve birbirlerini en önemli rakip olarak görürler.

  
Not: Bu ezeli rekabet dolayısıyla Borussia Dortmund’un stadı olan Signal Iduna Park’ta 4 numaralı koltuk ve blok bulunmaz.
”Revierderby” Borussia Dortmund-Schalke 04 Kömür madenlerinin bulunduğu Ruhr Havzası’nın iki şehri olan Dortmund ve Gelsenkirchen şehirlerinin en büyük iki takımı olan Borussia Dortmund ve Schalke 04 takımlarının rekabetidir. İki takımda maden işçilerinin takımıdır ve birbirlerini en önemli rakip olarak görürler. Not: Bu ezeli rekabet dolayısıyla Borussia Dortmund’un stadı olan Signal Iduna Park’ta 4 numaralı koltuk ve blok bulunmaz.
“Merseyside Derby” Everton-Liverpool
1892 yılında Anfield Road’u kiralayıp antrenman yapan Everton, kira ücretinin artırılmasını kabul etmez ve kendi mahallelerine dönerek Goodison Park’ta maç yapmaya başlarlar. Anfield Road’ın o zamanki arazi sahibi bunu kaldıramaz ve o mahallenin gençleriyle Liverpool takımını kurar ve bu büyük rekabet başlar…
“Merseyside Derby” Everton-Liverpool 1892 yılında Anfield Road’u kiralayıp antrenman yapan Everton, kira ücretinin artırılmasını kabul etmez ve kendi mahallelerine dönerek Goodison Park’ta maç yapmaya başlarlar. Anfield Road’ın o zamanki arazi sahibi bunu kaldıramaz ve o mahallenin gençleriyle Liverpool takımını kurar ve bu büyük rekabet başlar…
”Derby da Capital” Sporting Lizbon-Benfica
1907 yılında sekiz tane lümpen Benfica oyuncusunun Sporting Lizbon’a transferi, işçi sınıfının takımı olan Benfica ve zengin kesimin takımı olan Sporting Lizbon arasında büyük bir rekabet başlatır. Bu büyük derbinin bu kadar kızışmasının bir başka sebebi de iki takımın iç içe olmasıdır. Kulüp binaları arasında beş kilometreden az bir mesafe vardır ve stadyumlar karşı karşıyadır.
”Derby da Capital” Sporting Lizbon-Benfica 1907 yılında sekiz tane lümpen Benfica oyuncusunun Sporting Lizbon’a transferi, işçi sınıfının takımı olan Benfica ve zengin kesimin takımı olan Sporting Lizbon arasında büyük bir rekabet başlatır. Bu büyük derbinin bu kadar kızışmasının bir başka sebebi de iki takımın iç içe olmasıdır. Kulüp binaları arasında beş kilometreden az bir mesafe vardır ve stadyumlar karşı karşıyadır.
”De Klassieker” Feyenoord-Ajax
Bu iki takım arasındaki rekabet siyasi sebeplerle başlar. Özgürlükçü bir şehir olan Amsterdam’ın Ajax kulübüne karşı, muhafazakarların şehri Rotterdam’ın Feyenoord’u… İki kulüp arasında süre gelen mücadele, Ajax ve dünya futbolunun efsanesi olan Johan Cruyff’ün 1983’te Ajax’tan Feyenoord’a transfer olmasıyla iyice kızışır…
”De Klassieker” Feyenoord-Ajax Bu iki takım arasındaki rekabet siyasi sebeplerle başlar. Özgürlükçü bir şehir olan Amsterdam’ın Ajax kulübüne karşı, muhafazakarların şehri Rotterdam’ın Feyenoord’u… İki kulüp arasında süre gelen mücadele, Ajax ve dünya futbolunun efsanesi olan Johan Cruyff’ün 1983’te Ajax’tan Feyenoord’a transfer olmasıyla iyice kızışır…
”Derby Della Madonnina” Internazionale-AC Milan
Bu derbi ismini Milano Ktedrali’ndeki Hz. Meryem heykelinden alır. ‘Derby Della Madonnina’ yani ‘Küçük Meryem Derbisi’ olarak anılan bu derbi, dünyanın en çok izlenen derbilerindendir. 1899 yılında İngilizlerin kurduğu AC Milan kulübünde yabancı oyuncu oynatılmamasına sinirlenen bazı yöneticiler bir araya gelerek, Internazionale yani uluslararası ismini verdikleri Inter Milan takımını kurarlar ve yabancı oyuncu oynatarak AC Milan’ın en büyük rakibi olurlar.
”Derby Della Madonnina” Internazionale-AC Milan Bu derbi ismini Milano Ktedrali’ndeki Hz. Meryem heykelinden alır. ‘Derby Della Madonnina’ yani ‘Küçük Meryem Derbisi’ olarak anılan bu derbi, dünyanın en çok izlenen derbilerindendir. 1899 yılında İngilizlerin kurduğu AC Milan kulübünde yabancı oyuncu oynatılmamasına sinirlenen bazı yöneticiler bir araya gelerek, Internazionale yani uluslararası ismini verdikleri Inter Milan takımını kurarlar ve yabancı oyuncu oynatarak AC Milan’ın en büyük rakibi olurlar.
”Cumhuriyetçiler, Kral’a Karşı” Real Madrid-Atletico Madrid
Bu derbi, Kızılderililer ve Beyazlar olarak ayrılan iki Madrid takımın rekabetidir. Atletico Madrid işçi sınıfının takımı olarak, Real Madrid ise her zaman Kralın takımı olarak nitelendirilir. Madrid derbisinde Real Madrid’in ezici bir üstünlüğü bulunmaktadır.
”Cumhuriyetçiler, Kral’a Karşı” Real Madrid-Atletico Madrid Bu derbi, Kızılderililer ve Beyazlar olarak ayrılan iki Madrid takımın rekabetidir. Atletico Madrid işçi sınıfının takımı olarak, Real Madrid ise her zaman Kralın takımı olarak nitelendirilir. Madrid derbisinde Real Madrid’in ezici bir üstünlüğü bulunmaktadır.
”Derby Della Capitale” SS Lazio-AS Roma
Avrupa’nın gerilimi en yüksek derbilerinden biri olan bu derbinin kökeni Mussolini’ye kadar dayanmaktadır. 1927 yılında, Juventus, Inter ve Milan gibi takımlarla mücadele etmesi için Mussolini’nin emriyle üç takım birleştirilir ve AS Roma kurulur. Bu birleşmeye Giorgio Vaccaro adındaki faşist general karşı çıkar ve SS Lazio’yu ayrı tutar. Süre gelen yıllarda solcular Roma’yı desteklemeye başlar ve iki takım arasında ideolojik sebeplere dayanan toplumsal bir rekabet başlar.
”Derby Della Capitale” SS Lazio-AS Roma Avrupa’nın gerilimi en yüksek derbilerinden biri olan bu derbinin kökeni Mussolini’ye kadar dayanmaktadır. 1927 yılında, Juventus, Inter ve Milan gibi takımlarla mücadele etmesi için Mussolini’nin emriyle üç takım birleştirilir ve AS Roma kurulur. Bu birleşmeye Giorgio Vaccaro adındaki faşist general karşı çıkar ve SS Lazio’yu ayrı tutar. Süre gelen yıllarda solcular Roma’yı desteklemeye başlar ve iki takım arasında ideolojik sebeplere dayanan toplumsal bir rekabet başlar.
“Mitéra Ton Machón” Olympiakos-Panathinaikos
‘Tüm Savaşların Anası’ olarak bilinen Attika Derbisidir. Panathinaikos 1908 yılında başkentte kurulmuş ve zengin kesimin takımıdır. Olympiakos ise 1925 Pire şehrindeki işçi kesiminin sosyal adaletsizliğe olan bir isyanıdır aslında. Bu iki takım arasındaki rekabet, dünya üzerindeki en sert maçlara sahne olur.
“Mitéra Ton Machón” Olympiakos-Panathinaikos ‘Tüm Savaşların Anası’ olarak bilinen Attika Derbisidir. Panathinaikos 1908 yılında başkentte kurulmuş ve zengin kesimin takımıdır. Olympiakos ise 1925 Pire şehrindeki işçi kesiminin sosyal adaletsizliğe olan bir isyanıdır aslında. Bu iki takım arasındaki rekabet, dünya üzerindeki en sert maçlara sahne olur.
”Ölümsüz Derbi” Kızıl Yıldız Belgrad-Partizan Belgrad
Komünist Yugoslavya döneminde solcuların Kızıl Yıldız’ı kurmasının ardından, sağcılar da Partizan’ı kurar ve Ölümsüz Derbi 1945 bitmeden başlar. Saha içinde kavgalara, saha dışında ise ölümlere sebep olan bu derbi, tüm dünyanın en şiddetli derbilerindendir.
”Ölümsüz Derbi” Kızıl Yıldız Belgrad-Partizan Belgrad Komünist Yugoslavya döneminde solcuların Kızıl Yıldız’ı kurmasının ardından, sağcılar da Partizan’ı kurar ve Ölümsüz Derbi 1945 bitmeden başlar. Saha içinde kavgalara, saha dışında ise ölümlere sebep olan bu derbi, tüm dünyanın en şiddetli derbilerindendir.
”Kıtalararası Derbi” Fenerbahçe-Galatasaray
Asya ve Avrupa Kıtasını birbirine bağlayan İstanbul boğazının, iki yakasındaki iki büyük takımın 110 yıllık ezeli rekabeti. Fenerbahçe ve Galatasaray arasında herhangi etnik veya kültürel bir ayrım yoktur, iki kulüp arasındaki rekabet sadece sportif başarıya dayanır ve bütün ülke gündemini kilitler.
”Kıtalararası Derbi” Fenerbahçe-Galatasaray Asya ve Avrupa Kıtasını birbirine bağlayan İstanbul boğazının, iki yakasındaki iki büyük takımın 110 yıllık ezeli rekabeti. Fenerbahçe ve Galatasaray arasında herhangi etnik veya kültürel bir ayrım yoktur, iki kulüp arasındaki rekabet sadece sportif başarıya dayanır ve bütün ülke gündemini kilitler.
”Old Firm Derby” Glascow Rangers-Celtic
İskoçya’daki Glascow kentinin bu büyük derbisi, etnik temellere dayanıyor. Rangers Protestanların, Celtic ise Katolik İrlandalıların takımıdır. İki kulüp arasındaki mücadele dinsel, siyasal ve sosyal açıdan ayrımlara sebep olduğu için sıradan bir futbol mücadelesinden çok fazla anlam ifade ediyor.
”Old Firm Derby” Glascow Rangers-Celtic İskoçya’daki Glascow kentinin bu büyük derbisi, etnik temellere dayanıyor. Rangers Protestanların, Celtic ise Katolik İrlandalıların takımıdır. İki kulüp arasındaki mücadele dinsel, siyasal ve sosyal açıdan ayrımlara sebep olduğu için sıradan bir futbol mücadelesinden çok fazla anlam ifade ediyor.
”Superclasico” River Plate-Boca Juniors
Buenos Aires’in iki işçi takımı olan River Plate ve Boca Juniors arasındaki mücadeledir. İlk başlarda iki takımda şehrin rıhtım bölgesi olan La Boca’nın takımıdır. Daha sonra River, zenginlerin muhiti Nunez’e taşınır ve iki sınıf arasındaki ezeli rekabet 1925’te başlar. Superclasico arasındaki müthiş rekabet bugün bile tüm vahşiliği ile sürmektedir.
”Superclasico” River Plate-Boca Juniors Buenos Aires’in iki işçi takımı olan River Plate ve Boca Juniors arasındaki mücadeledir. İlk başlarda iki takımda şehrin rıhtım bölgesi olan La Boca’nın takımıdır. Daha sonra River, zenginlerin muhiti Nunez’e taşınır ve iki sınıf arasındaki ezeli rekabet 1925’te başlar. Superclasico arasındaki müthiş rekabet bugün bile tüm vahşiliği ile sürmektedir.
”El Clasico” Real Madrid-Barcelona
Dünyanın en iyi iki takımının mücadelesidir ve her zaman dünyanın en iyi futbolcularıyla oynanır. Bu derbinin tarihi, 1930’lu yıllardaki Franco diktatörlüğüne kadar uzanır. İspanyol tarihçiler İspanya iç savaşının başlangıcını da El Clasico’ya dayandırır. İki kulübün taraftarlarının ortak noktada buluştuğu tek nokta, iki takımın da formasını giyen oyuncuların cennete giremeyeceği inancıdır.
”El Clasico” Real Madrid-Barcelona Dünyanın en iyi iki takımının mücadelesidir ve her zaman dünyanın en iyi futbolcularıyla oynanır. Bu derbinin tarihi, 1930’lu yıllardaki Franco diktatörlüğüne kadar uzanır. İspanyol tarihçiler İspanya iç savaşının başlangıcını da El Clasico’ya dayandırır. İki kulübün taraftarlarının ortak noktada buluştuğu tek nokta, iki takımın da formasını giyen oyuncuların cennete giremeyeceği inancıdır.